به گزارش ایراف، گزارشگران مؤسسه بین‌المللی، نظرسنجی سلاح‌های کوچک با بررسی انبارهای تسلیحاتی در سراسر افغانستان دریافتند که حداقل ۲۵۸ هزار قبضه تفنگ پیشرفته از جمله مدل‌های M4 و M16 ساخت آمریکا و انواع کلاشینکف روسی در اختیار شبکه‌های قاچاق قرار دارد. علاوه بر این، ده‌ها هزار قبضه سلاح سنگین از جمله مسلسل‌های سبک و سنگین، نارنجک‌اندازها و خمپاره‌های پیشرفته نیز بخشی از این ذخایر نظامی را تشکیل می‌دهند.
این تحقیقات نشان می‌دهد که این سلاح‌ها از طریق شبکه‌ای پیچیده و با همکاری برخی فرماندهان محلی طالبان به بازارهای سیاه مرزی منتقل می‌شوند. قیمت هر قبضه تفنگ M4 در این بازارها به ۳۷۰۰ دلار می‌رسد و خریداران اصلی آن را گروه‌های تروریستی فعال در منطقه تشکیل می‌دهند. منابع امنیتی تأکید می‌کنند که بخش قابل توجهی از این تسلیحات در اختیار گروه‌هایی مانند تحریک طالبان پاکستان (TTP) و شبکه القاعده قرار گرفته است.
وزارت امور خارجه پاکستان در واکنش به این گزارش، وضعیت موجود را «فاجعه‌بار» توصیف کرده و هشدار داده است که ادامه این روند ثبات منطقه را با تهدیدات جدی مواجه خواهد کرد. از سوی دیگر، مقامات آمریکایی خواستار بازگرداندن این سلاح‌ها شده‌اند، اما حکومت طالبان به این درخواست پاسخ منفی داده است.
کارشناسان امنیتی معتقدند که این بحران ریشه در تصمیم اشتباه نیروهای آمریکایی برای ترک حجم عظیمی از تسلیحات نظامی در هنگام خروج از افغانستان در سال ۲۰۲۱ دارد. در سال‌های پس از آن، گزارش‌های متعددی از فعالیت شبکه‌های قاچاق سلاح در منطقه منتشر شده بود، اما گستردگی و سازمان‌یافتگی این شبکه‌ها در گزارش اخیر به وضوح آشکار شده است.
نگرانی اصلی کارشناسان، امکان گسترش این بحران به سطح بین‌المللی است. آنها هشدار می‌دهند که اگر جامعه جهانی به سرعت اقدام نکند، شاهد موج جدیدی از تروریسم خواهیم بود که از افغانستان سرچشمه می‌گیرد و امنیت جهانی را تهدید می‌کند.
