به گزارش ایراف، آستانه تایمز در گزارشی تازه نوشت که در سالهای اخیر، همکاریهای اقتصادی میان افغانستان و ازبکستان بهطور محسوس افزایش یافته و نهتنها روابط دوجانبه را تقویت کرده، بلکه شاخصهای اقتصادی کل منطقه آسیای مرکزی را نیز ارتقا داده است.
نقطه عطف این روند، گشایش پل دوستی ترمذ–حیرتان از تاریخ ۲ دسامبر برای فعالیت بازرگانان بود؛ مسیری که پیشتر عمدتاً از تاجیکستان عبور میکرد، اما اکنون افغانستان و ازبکستان را بهطور مستقیم به هم متصل کرده است.
ابتکارات ازبکستان در این زمینه با منافع قزاقستان ـ یکی از قدرتمندترین اقتصادهای منطقه ـ همسو بوده و فرصتهای تازهای برای کل آسیای مرکزی ایجاد کرده است.
این رسانه مینویسد: عطاءالله زید، سخنگوی والی طالبان در بلخ، اعلام کرده که در پایان نوامبر ۲۰۲۵ چندین توافقنامه مهم تجاری میان دو کشور امضا شد که حوزههای ساختمان، انرژی و داروسازی را شامل میشود.
طبق این توافقها، ازبکستان سیمان و مصالح ساختمانی به افغانستان صادر میکند؛ اقدامی که نشاندهنده افزایش پروژههای زیربنایی و گسترش فعالیتهای ساختمانی در افغانستان است.
همچنین صادرات محصولات دارویی ساخت ازبکستان به افغانستان در دستور کار قرار گرفته که با توجه به بحرانهای اجتماعی–اقتصادی این کشور، اهمیتی ویژه دارد.
در ادامه گزارش آمده است که آغاز صادرات زغالسنگ افغانستان به ازبکستان، تکمیلکنندگی منافع دو طرف را نشان میدهد.
کاهش بازارهای اصلی صادراتی افغانستان ـ بهویژه پاکستان به دلیل تنشهای سیاسی ـ موجب شد ازبکستان بهعنوان بازاری جدید و امیدوارکننده برای زغال افغانستان مطرح شود.
این روند برای افغانستان عاملی مهم در حفظ ثبات اقتصادی و برای ازبکستان، بهویژه در فصل زمستان، راهکاری سودمند و بهموقع فراهم کرده است.
به روایت نگارنده، افغانستان همچنین برای نخستین بار محمولهای بزرگ از میوهها و محصولات کشاورزی شامل سیب میدانوردک، انار قندهار و توت خشک ولایتهای شمالی را به ارزش بیش از ۲۵۰ هزار دلار، از طریق بندر حیرتان به ازبکستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی صادر کرده است.
هارونالرشید قاضی، معاون اتاق تجارت و صنایع بلخ، در اینباره گفته است: «این ابتکار در چارچوب توافق ازبکستان–افغانستان اجرا شده و ممکن است در آینده این مسیر را به یک دالان تجاری مهم تبدیل کند که آسیای مرکزی را به بازارهای گستردهتر آسیا متصل میسازد.»
بر اساس دادههای ارائهشده در گزارش، حجم فعلی تجارت میان ازبکستان و افغانستان بیش از ۱.۱ میلیارد دلار و میان قزاقستان و افغانستان ۵۴۵.۲ میلیون دلار برآورد میشود؛ ارقامی که اهمیت راهبردی این مسیرها را تأیید میکند.
ازبکستان امروز بهعنوان پل اصلی ترانزیتی افغانستان برای دسترسی به بازارهای آسیای مرکزی عمل میکند.
کاهش ۸۰ درصدی تعرفههای گمرکی از سوی تاشکند بر صادرات افغانستان نیز مزایای گستردهای برای بازرگانان ایجاد کرده و جریان تجارت را تقویت کرده است.
این گزارش در بخش دیگری توضیح میدهد که این تغییرات در مجموع با منافع قزاقستان هماهنگ بوده و به شکلگیری یک فضای اقتصادی منسجمتر در منطقه کمک میکند.
نتیجه آن، شکلگیری تدریجی یک دالان اقتصادی یکپارچه در مسیر قزاقستان–ازبکستان–افغانستان است؛ دالانی که سه کشور پرجمعیت آسیای مرکزی را به هم متصل میکند: قزاقستان با ۲۰.۳ میلیون نفر، ازبکستان با ۳۸ میلیون نفر و افغانستان با ۴۳.۸ میلیون نفر.
به این ترتیب، یک منطقه کلاناقتصادی با بیش از ۱۰۰ میلیون مصرفکننده در حال شکلگیری است که میتواند پایهای برای ایجاد بازار مشترک و شتابدهندهای برای روندهای ادغام اقتصادی باشد.
در پایان، نگارنده گزارش تأکید کرده است که نزدیکی سه کشور نهتنها سطح تجارت را افزایش میدهد، بلکه مسیرهای راهبردی حملونقل میان آسیای مرکزی و جنوبی را گسترش داده و چشمانداز دسترسی ازبکستان و قزاقستان به اقیانوسهای جهان را فراهم میسازد.
چنین یکپارچگیای ظرفیت لجستیکی کشورها را تقویت کرده و نقش آنها را بهعنوان قطبهای ترانزیتی برجسته میکند.
