مسئله زنان در افغانستان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اختلاف میان جامعه مدنی و حکومت طالبان است. جایگاه و نقش زنان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نه تنها بر وضعیت داخلی کشور تأثیر می‌گذارد، بلکه در روابط خارجی طالبان نیز به‌عنوان معیاری برای قضاوت جامعه جهانی محسوب می‌شود.
طالبان در نگاه خود به زن، بر پایه برداشت‌های خاص دینی و سنتی حرکت می‌کنند که با انتظارات جامعه شهری، تحصیل‌کرده و متصل به جهان امروز فاصله‌ای آشکار دارد. به همین دلیل، وضعیت زنان تبدیل به یکی از شاخص‌های اصلی در سنجش کارنامه طالبان و نیز یکی از محورهای مهم تعامل جامعه جهانی با این گروه شده است.
برآورده شدن توقعات از طالبان برای حرکت در خط سیر اصیل اسلامی امری غیر قابل دستیابی است. طالبان در افغانستان کنونی نمی‌تواند با نگاه به زن در دروه جمهوریت کنار بیاید. یکی از انگیزه‌های اصلی نیروهای پیاده نظام و پا به کار طالبان طی 20 سال مبارزه علیه اشغالگری و حاکمیت جمهوریت، نوع روش و منش زنان بود که با آداب و رسوم پشتونوالی و اسلامی به قرائت طالبان همخوانی نداشت. انگیزه بالای طالبان در سر و سامان بخشی به این حجم از بی‌مبالاتی زنانه در افغانستان یکی از دلایلی بود که اتفاقات کنونی را رقم زد.
اکنون اگر طالبان نتوانند پاسخی قانع‌کننده به نیروهای تحت امر خود، به‌ویژه در رده‌های پایین، ارائه دهند و یا خانواده‌هایی را که طی سال‌های مبارزه جنگیده، جانباز شده و به گفته خودشان شهید داده‌اند برای همراهی با مراحل بعدی حفظ ساختار حاکمیت راضی نگه دارند، با آسیب‌های جدی مواجه خواهند شد. ازاین‌رو، نگاه طالبان به زن بر مدار محدودیت‌زایی و محدودیت‌افزایی است و نمی‌توان امیدی به بازگشت آزادانه زنان در دوران حاکمیت آنان داشت.
از سوی دیگر، این مسأله کاملاً بدیهی است که مردم افغانستان ـ دست‌کم آن بخش فرهیخته و شهرنشین در شهرهای اصلی مانند کابل، هرات، مزار، قندهار و جلال‌آباد ـ در کنار فشار سنگین رسانه‌ای، نمی‌توانند تا ابد چنین رویکردی را تحمل کنند. روند رو به افزایش ناامیدی و بی‌انگیزگی از یک سو و تصویرسازی تاریک و سرد رسانه‌های مخالف طالبان از سوی دیگر، کار را برای حاکمیت طالبان دشوارتر خواهد ساخت. اگرچه طالبان در پی تغییراتی در شیوه رفتاری خود نسبت به زنان و دختران بر اساس آموزه‌های طالبانی هستند، اما به هیچ وجه در برابر خواسته‌های مخالفانشان کوتاه نخواهند آمد. در نتیجه، شرایط همچنان به صورت «استخوان لای زخم» باقی خواهد ماند و همگان منتظر زد و خورد در آینده سیاسی این کشور می‌مانند.
به نظر می‌رسد طالبان در قبال مسئله زنان نه توان پذیرش خواست جامعه مدنی را دارند و نه امکان عقب‌نشینی از خط‌مشی سخت‌گیرانه خود در برابر نیروهای داخلی‌شان. این وضعیت باعث می‌شود شرایط به صورت «استخوان لای زخم» باقی بماند؛ نه بحران حل می‌شود و نه پایان می‌یابد. در چنین فضایی، افغانستان در مسیر آینده‌ای مبهم و پرتنش قرار دارد و احتمال شکل‌گیری رویارویی‌های تازه میان طالبان و جامعه شهری در سال‌های پیش رو بعید نیست.
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
زلزله‌ای به قدرت ۵.۵ ریشتر شرق افغانستان را لرزاند (۱۱ شهریور ۱۴۰۴)
زمان بازی تیم‌های ملی فوتبال افغانستان و هند در تورنمنت کافا ۲۰۲۵
افزایش قربانیان زلزله شرق افغانستان: بیش از ۱۴۰۰ کشته و ۳۰۰۰ زخمی
قیمت امروز طلا در افغانستان (سه‌شنبه 11 شهریورماه 1404)
کنر پس از زلزله | از چالش‌های مدیریت بحران تا محدودیت‌های زنان + فیلم
