شمال چین اخیرا میزبان عالی‌ترین مقامات کشورهای آسیایی بود. رهبران روسیه، هند و هفت کشور دیگر در تیانجین چین در آخرین اجلاس سالانه نشست همکاری شانگهای شرکت کردند. این نشست یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نشست‌های این سازمان از زمان تأسیس آن بود.
رویا یا واقعیت: نظم جهانی تغییر می‌کند
تصاویر منتشرشده، بیانیه‌های صادرشده و اظهارنظرهای مقامات آسیایی نشان داد که این نشست هدفی مهم دارد که برای تحقق آن، عزم قدرت‌های آسیایی جزم شده است: مقابله با نظام تک‌قطبی و تلاش برای تغییر نظم به رهبری ایالات متحده.
رئیس‌جمهور چین در دومین روز این نشست که با هدف به چالش کشیدن غرب و مشخصاً ایالات متحده برگزار شده بود، از رفتار قلدرمآبانه برخی کشورها ـ که به‌طور تلویحی منظورش ایالات متحده بود ـ انتقاد کرد. او همچنین غرب را به دلیل جنگ اوکراین علیه روسیه مورد سرزنش قرار داد.
در بخش دیگری از این سخنرانی، رئیس‌جمهور چین از رشد سازمان همکاری شانگهای تمجید کرد و گفت که آن‌ها در حال ساخت مدل جدیدی از چندجانبه‌گرایی واقعی هستند. او همچنین خطاب به ۲۰ رهبر جهان گفت که قوانین داخلی چند کشور نباید به دیگران تحمیل شود. رهبر چین در سخنرانی افتتاحیه خود اظهار داشت: «ما باید از قدرت‌های بزرگ و مکمل اقتصادی بین کشورهای عضو استفاده کنیم و تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری را بهبود بخشیم.» شی جین‌پینگ با تعهد به افزایش نمایندگی و صدای کشورهای در حال توسعه و عمل به چندجانبه‌گرایی افزود: «من مشتاقانه منتظر همکاری با همه کشورها برای یک سیستم حاکمیت جهانی عادلانه‌تر و منصفانه‌تر هستم.»
او بدون نام بردن مستقیم از ایالات متحده، متعهد شد که با هژمونی‌طلبی، ذهنیت جنگ سرد و اقدامات قلدرمآبانه مقابله کند.
پوتین نیز با تکرار سخنان شی گفت که سازمان همکاری شانگهای زمینه را برای یک سیستم جدید امنیتی در اوراسیا فراهم کرده و آن را جایگزینی برای اتحادهای تحت رهبری غرب می‌داند. پوتین گفت: «این سیستم جدید جایگزین مدل‌های منسوخ‌شده اروپامحور و اروپا-آتلانتیک‌محور خواهد شد که منافع طیف وسیعی از کشورها را در نظر می‌گیرد و واقعاً متوازن خواهد بود.»
به گزارش گاردین، این اجلاس بزرگ‌ترین نشست سازمان همکاری شانگهای از زمان تشکیل آن در سال ۲۰۰۲ است و بخش کلیدی تلاش پکن برای به چالش کشیدن سلطه آمریکا یا گروه‌های تحت رهبری غرب مانند ناتو به شمار می‌رود. این تلاش با تحولات جهانی ناشی از تعرفه‌های دونالد ترامپ و سایر تغییرات سیاست خارجی تقویت شده است.
اکنون کشورهای قدرتمند آسیا، فرصت را بیش از هر زمان دیگری برای مقابله با نظم چیده‌شده آمریکایی مغتنم می‌دانند.
شرایط کنونی یکی از نادرترین زمان‌هایی است که کشورهای آسیایی بر سر مقابله با تک‌روی ایالات متحده، عزم جدی پیدا کرده‌اند و منافع مشترک بر منافع متضاد ارجحیت یافته است.
اظهارنظرهای مقامات در جریان این نشست، تلاشی برای نشان دادن اتحادی است که برای رسیدن به هدف مشترکشان مصمم هستند. چنان‌که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، از پوتین به‌عنوان «دوست قدیمی» یاد کرد و در مقابل، پوتین او را «دوست عزیز» خطاب کرد و گفت که روابط مسکو با پکن در «سطح بی‌سابقه‌ای بالا» قرار دارد.
از سوی دیگر، تصاویری از مودی و پوتین منتشر شد که آن‌ها دست در دست هم به دیدار شی رفتند. همچنین رسانه‌های دولتی گزارش دادند که مودی و پوتین پیش از دیدار رسمی، نزدیک به یک ساعت در خودروی زرهی ریاست‌جمهوری پوتین با هم صحبت کردند. مودی نیز در ایکس نوشته است: «گفت‌وگو با او همیشه آموزنده است.» از سوی دیگر، مودی در گفت‌وگو با رئیس‌جمهور چین به او گفته است که هند متعهد به پیشبرد روابط بر اساس اعتماد، عزت و حساسیت متقابل است.
این در حالی است که این دو کشور پرجمعیت جهان، رقبای سرسختی بودند که برای نفوذ در جنوب آسیا با هم رقابت می‌کردند و حتی در سال ۲۰۲۰ به یک درگیری نظامی نیز ختم شد. اما از اکتبر سال گذشته، زمانی که مودی برای اولین بار پس از پنج سال در اجلاسی در روسیه با شی جین‌پینگ دیدار کرد، روابط دو کشور رو به بهبود رفت. اکنون این دو رقیب درست در زمانی از بهبود روابط صحبت می‌کنند که اعمال تعرفه‌های تجاری از سوی ترامپ بر هند، روابط دو متحد قدیمی را مختل کرده است.
اما در این میان، به نظر می‌رسد که چین به دنبال آن است تا با رقص قدرت و نمایش نفوذ و تأثیرگذاری، سردمدار نظم چندقطبی از طریق یکی از مهم‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای باشد.
در واقع، از زمان تأسیس سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱، این سازمان عمدتاً تحت تسلط چین ـ ابرقدرت اقتصادی منطقه‌ای ـ بوده است و روسیه نیز به دنبال استفاده از این گروه برای حفظ نفوذ خود بر جمهوری‌های سابق شوروی بوده است.
حالا که روسیه با کاهش نفوذ در این منطقه مواجه شده، این سازمان به‌عنوان چارچوبی برای همکاری‌های نظامی منطقه‌ای مورد استفاده قرار گرفته است.
به گفته تحلیلگران، سازمان همکاری شانگهای یکی از برجسته‌ترین سازمان‌های منطقه‌ای است که چین در تأسیس آن مشارکت داشته است. برای رهبری چین، تأکید زیادی بر حفظ روابط موجود در عرصه بین‌المللی وجود دارد، حتی اگر سازمان همکاری شانگهای در مقابله با چالش‌های عمده امروز مؤثر نبوده باشد. ناظران معتقدند که این سازمان می‌خواهد از یک پلتفرم گفت‌وگو به یک «مکانیسم تمام‌عیار همکاری عملی که نتایج ملموسی را برای شهروندان کشورهای عضو به ارمغان می‌آورد» تبدیل شود.
همچنین برای رهبری چین، ریاست بر گردهمایی تیانجین، تبلیغات مطلوبی به همراه داشته و احتمالاً وجهه او را به‌عنوان رهبر نظم نوین جهانی تقویت خواهد کرد. هرچند در این میان نباید از نقش کشورهای دیگر چون هند و روسیه غافل شد.
در نهایت باید یادآوری کرد که مقابله با نظم تک‌قطبی جهان همواره وجود داشته است و هژمونی غرب، نارضایتی بلوک شرق را در پی داشته است. اما این‌که اتحاد تازه‌شکل‌گرفته و ائتلاف تازه‌متولدشده که همه رهبران را زیر یک چتر آورده، واقعاً نظم موجود جهانی را تغییر خواهد داد یا نه، باید منتظر ماند و دید که اهداف مشترک تا چه حد بر منافع بلندپروازانه هریک از طرفین غالب خواهد شد و آیا سودای رهبری نظم ترسیم‌شده از سوی هریک از رهبران، اجازه تحقق آن را خواهد داد یا خیر.
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
.قیمت افغانی به تومان و دلار امروز سه‌شنبه (11 شهریورماه ۱۴۰۴)
زلزله کنر؛ گستره تخریب، محدویت‌های مالی و چالش‌های احتمالی
راز تخريب و تلفات بالای زلزله‌های افغانستان چیست؟
نگاهی به زلزله‌های ویرانگر و مرگبار در افغانستان
زلزله مرگبار افغانستان؛ برنامه جهانی غذا کمک‌رسانی را آغاز کرد
یک منبع آگاه: طالبان تاکنون هیچ درخواستی برای امدادرسانی به زلزله زدگان از ایران نداشته‌اند
