به گزارش ایراف، نشست «بررسی تحولات افغانستان» صبح امروز یکشنبه ۲۳ آذرماه با حضور نمایندگان ویژه کشورهای همسایه و بازیگران مهم منطقهای در تهران آغاز شد.
در این نشست، نماینده نخستوزیر پاکستان، نمایندگان روسای جمهور روسیه و ازبکستان و هیأتهایی از چین، تاجیکستان و ترکمنستان حضور دارند.
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران در سخنرانی افتتاحیه این نشست، افغانستان را کشوری با ظرفیتهای بیبدیل انسانی، اقتصادی و ترانزیتی توصیف کرد و گفت این کشور در طول تاریخ نقش پلی میان مناطق پیرامونی داشته و ثبات آن یک ضرورت راهبردی برای کل منطقه است.
او با اشاره به تجربههای تلخ دو دهه گذشته، از جمله مداخله نظامی ناتو و خروج شتابزده سال ۲۰۲۱، تأکید کرد نسخههای تحمیلی و رویکردهای بیرونی نهتنها به ثبات نرسیدند، بلکه ساختارهای سیاسی و اقتصادی افغانستان را آسیبپذیرتر کردند.
ضرورت چارچوب پایدار همکاری منطقهای
عراقچی گفت امروز بیش از هر زمان دیگری، منطقه نیازمند چارچوبی هماهنگ و پایدار برای همکاری پیرامون افغانستان است؛ چارچوبی که بر گفتوگو، احترام متقابل و منافع جمعی استوار باشد و از رقابتهای مقطعی فاصله بگیرد.
او افزود راهحلهای منطقهمحور ظرفیت بیشتری برای ایجاد ثبات دارند و همسایگان افغانستان، به دلیل پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اقتصادی، طبیعیترین بازیگران برای کمک به این روند هستند.
نقش زیرساختهای منطقهای
وزیر خارجه ایران تأکید کرد توسعه شبکههای ترانزیتی، انرژی، ارتباطات جادهای و ریلی و تسهیل تجارت میتواند افغانستان را به حلقه حیاتی اتصال آسیای مرکزی، جنوب آسیا و غرب آسیا تبدیل کند.
او گفت ایران آمادگی دارد همکاریهای خود را در حوزههای حملونقل، تجارت، انرژی و خدمات کنسولی با همه کشورهای همسایه افغانستان گسترش دهد.
مردم افغانستان در مرکز توجه
عراقچی با تأکید بر اینکه «در مرکز همه تلاشها باید مردم افغانستان قرار داشته باشند»، گفت کشورهای حاضر در نشست مسئولیت اخلاقی و انسانی ویژهای در قبال مردم این کشور دارند و میتوانند در هماهنگی با مقامات افغانستان نقش مؤثری در بهبود شرایط ایفا کنند.
اهمیت گفتوگوهای منظم میان همسایگان
او ایجاد سازوکارهای منظم گفتوگو میان کشورهای همسایه افغانستان را یک ضرورت راهبردی دانست و گفت چنین نشستهایی میتواند از سوءتفاهمها جلوگیری کرده و هماهنگی در سیاستهای اقتصادی، مرزی و انسانی را تقویت کند.
عراقچی افزود منطقه در آستانه تحولات مهم اقتصادی قرار دارد و اکنون زمان آن رسیده که همکاریهای منطقهای وارد مرحلهای جدید شود.
توضیحات قبلی وزارت امور خارجه درباره نشست
اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز پیشتر اعلام کرده بود این نشست نتیجه رایزنیهای گسترده ایران با همسایگان است و تهران امیدوار است این ابتکار بتواند به تقویت همگرایی و کاهش تنشها کمک کند.
واکنشها به غیبت طالبان در نشست تهران
غیبت طالبان در نشست تهران، که با دعوت رسمی ایران برگزار شد، واکنشهای گستردهای در میان ناظران و تحلیلگران منطقهای برانگیخته است.
ضیاء احمد تکل، سخنگوی وزارت خارجه طالبان، اعلام کرده طالبان ترجیح میدهند روابط خود را از طریق سازمانهای منطقهای و مکانیزمهای دوجانبه دنبال کنند و به همین دلیل نیازی به حضور در نشست تهران نمیبینند.
او مدعی شده طالبان در این چارچوبها «پیشرفتهای عملی» داشتهاند و تقویت فرمتهای موجود میتواند به توسعه همکاریهای پایدار کمک کند.
با این حال، تحلیلگران این توضیحات را نشانهای از ناتوانی طالبان در پذیرش قواعد دیپلماسی چندجانبه میدانند.
آصف درانی، نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان، این تصمیم طالبان را «عدم بلوغ سیاسی» توصیف کرده و گفته است طالبان هنوز توانایی مذاکره درباره مسائل مهم را ندارند و رویکرد «نه، قبول نمیکنیم» را جایگزین دیپلماسی کردهاند.
به گفته او، این رفتار افغانستان را از روندهای منطقهای دور میکند و فرصتهای مهمی را از این کشور میگیرد.
ناظران منطقهای نیز معتقدند طالبان با غیبت در نشست تهران، یک فرصت مهم برای طرح دیدگاههای خود در برابر قدرتهای منطقهای را از دست دادند.
آنان میگویند این تصمیم پیام روشنی به جامعه جهانی مخابره کرد: طالبان نمیخواهند یا نمیتوانند در چارچوبهای جمعی نقشآفرینی کنند.
این رویکرد، مشروعیت ادعای طالبان مبنی بر داشتن روابط فعال با همسایگان را زیر سؤال میبرد و به انزوای بیشتر آنان منجر میشود.
در مقابل، به باور ناظران، ایران با ابتکار عمل در برگزاری این نشست توانست کشورهای کلیدی منطقه را گردهم آورد و بستر همگرایی و تبادل نظر را فراهم کند.
این نشست جایگاه تهران را بهعنوان بازیگری مسئولیتپذیر و تأثیرگذار در معادلات منطقهای بیش از پیش تثبیت کرد و نشان داد ثبات و امنیت منطقهای بدون مشارکت فعال ایران امکانپذیر نیست.
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
روند همصدایی ملی برای صلح پایدار و ایجاد نظام مشروع در افغانستان
آزمون توانایی منطقه برای حل بحران افغانستان؛ فرصتی که نشست تهران ایجاد کرد
نشست تهران؛ پاکستان خواستار همکاریهای منطقهای و رسیدگی فوری به تهدیدهای تروریستی شد
تهران و کابل: غیبت طالبان در نشست منطقهای تأثیری بر روابط روبهگسترش ندارد
بقایی: به تصمیم طالبان درباره نشست تهران، احترام میگذاریم؛ هدف یافتن یک راه حل منطقهای است
نشست تهران و غیبت طالبان | دیپلماسی ایران در برابر ناپختگی سیاسی کابل
