به گزارش ایراف، در چهارم دسامبر، دولت دونالد ترامپ استراتژی امنیت ملی جدیدی را منتشر کرد که در آن از متحدان آمریکا در اروپا انتقاد و بر اعمال نفوذ ایالات متحده در نیمکره غربی تأکید شد. همچنین اصول این سند که بر عدم مداخله و قراردادن «آمریکا در اولویت» تکیه داشت، از سوی تحلیلگران آمریکایی نشاندهنده تغییر چشمگیری نسبت به استراتژی امنیت ملی سال ۲۰۲۲ دانسته شد؛ سندی که در آن برای ایالات متحده نقش مهمی در تقویت دموکراسی و حفظ صلح در نظم جهانی فعلی ترسیم شده بود. با این حال، در سند ۳۳ صفحهای جدید که محورهای اصلی آن را رقابت با چین، بازدارندگی در برابر روسیه، تقویت امنیت سرزمینی آمریکا و مهار مهاجرت تشکیل میدهند، یک تغییر چشمگیر دیگر نیز دیده میشود: جای خالی افغانستان.
در حالی که در اسناد قبلی، افغانستان یکی از اصلیترین موضوعات امنیتی آمریکا و اولویت شماره یک محسوب میشد، اکنون این کشور بهطور کامل از سند حذف شده و دیگر تهدیدی برای ایالات متحده بهشمار نمیرود. این سند نشان میدهد که افغانستان از بازی کنار گذاشته شده است.
چرخش راهبردی آمریکا: پایان اولویت افغانستان در سیاست امنیتی واشنگتن
افغانستان در حالی از سند امنیت ملی آمریکا خط خورده که در سال ۲۰۱۰ یکی از موضوعات اصلی این سند و در صدر آن بود و پس از عراق بارها به آن اشاره شد؛ جایگاهی که منجر به مداخله حداکثری ایالات متحده در افغانستان شد. هرچند بعدها، یعنی در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۲۲، از اهمیت افغانستان در این سند کاسته شد، همچنان بخشی از استراتژی امنیت ملی آمریکا بهشمار میرفت. اما اکنون افغانستان بهطور کامل کنار گذاشته شده است. احتمالاً به این دلیل که چین بهعنوان رقیب اصلی ایالات متحده ارتقا جایگاه یافته و ریسک جدیدی برای آمریکا محسوب میشود، در حالی که آسیا به انتهای جدول اولویتها سقوط کرده است؛ چراکه امسال نیمکره غربی در این سند اهمیت بیشتری یافته است.
در این سند، آسیا و از جمله خاورمیانه نیز جایی ندارد و خاورمیانه دیگر نقطه کانونی سیاست ایالات متحده محسوب نمیشود؛ هرچند این منشور با برخی رویکردهای کاخ سفید از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در تضاد است. با این حال، به نظر ناظران، حذف نام افغانستان ناشی از تغییر در اولویتهای کاخ سفید است؛ زیرا سیاست آمریکا از مدیریت بحرانهای جهانی به تمرکز بر موضوعاتی مانند رقابت با چین و مسائل داخلی تغییر یافته است. به زعم آمریکا، این کشور اکنون با ریسکهای مهمتری روبهروست که رسیدگی به آنها در اولویت قرار دارد. حذف افغانستان از سند امنیت ملی آمریکا، این کشور را از جایگاه تهدیدات اولیه و فوری خارج کرده است.
آیا آمریکا بگرام را فراموش کرد؟
در حالی که نام افغانستان از سند امنیت ملی آمریکا حذف شده، ترامپ—چه در کارزارهای انتخاباتی و چه پس از ورود به کاخ سفید—بارها از ضرورت کنترل مجدد پایگاه بگرام سخن گفته است. او واگذاری این پایگاه هوایی از سوی دولت بایدن را یک خطای استراتژیک و اشتباه فاحش خواند. تمایل ترامپ برای بازپسگیری این پایگاه، پای مقامهای رسمی آمریکا را برای رایزنی در این مورد به کابل کشاند.
از سوی دیگر، رهبران طالبان ابراز امیدواری کردهاند که بتوانند روابط دوستانهای با آمریکا برقرار کنند، در حالی که ترامپ تمایلش به کنترل بگرام را به دلیل حضور چین عنوان میکند. او بارها اعتراف کرده است که بگرام را نه به خاطر افغانستان، بلکه بهدلیل چین میخواهد؛ پایگاهی که بهزعم او تنها یک ساعت با بزرگترین پایگاه نظامی چین فاصله دارد.
اما حذف نام افغانستان از سند امنیت ملی آمریکا این پرسش را مطرح ساخته است که آیا واشنگتن بگرام را فراموش کرده است؟ احتمالاً آمریکا همچنان در پی اعمال کنترل بر بگرام خواهد بود، اما نه بهعنوان نیازی فوری، بلکه در قالب هدفی زمانبر؛ هدفی که بدون صرف هزینههای هنگفت و بدون لزوم گنجاندن در سند امنیت ملی دنبال میشود.
به عبارت دیگر، نیاز آمریکا به پایگاه بگرام اولویت فوری و ضروری نیست؛ زیرا جنوب آسیا و خاورمیانه دیگر اولویتهای اصلی سیاست خارجی و امنیتی واشنگتن نیستند. در عوض، این نیاز در چارچوبی بلندمدت و از طریق نیابتیهای منطقهای مانند پاکستان پیگیری خواهد شد. برای آمریکا، اهمیت بگرام در نسبت با مهار چین تعریف میشود؛ چینی که یکی از موضوعات اصلی سند جدید امنیت ملی است. بنابراین، راههای دیگری نیز برای مهار چین وجود دارد که به بگرام وابسته نیستند.
