به گزارش ایراف، به نقل از نشنال انترست، بر اساس تحلیل فاطمه امان، کارشناس امور منطقه، طبق اعلام دونالد ترامپ، واشنگتن در نظر دارد پایگاه هوایی بگرام در افغانستان را بازپس گیرد. این اقدام می‌تواند مزایای عمده‌ای برای آمریکا داشته باشد و هم‌زمان پیامدهای ژئوپلیتیکی ثانویه‌ای در میان رقبای این کشور ایجاد کند.
بازگشت محدود به افغانستان بحث‌های تازه‌ای درباره نقش آینده آمریکا در جنوب و آسیای مرکزی آغاز کرده است. پایگاه بگرام پیش از این نمادی از جنگ ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان بود.
ارتش آمریکا که در جولای ۲۰۲۱ و در جریان خروج آشفته خود از افغانستان، پایگاه بگرام را ترک کرد، اکنون در حال بررسی طرحی برای بازگشت به این پایگاه است. این حرکت در شرایطی صورت می‌گیرد که افغانستان شاهد تغییرات گسترده‌ای بوده و طالبان کنترل کشور را در دست دارد.
اهمیت جغرافیایی بگرام و ارزش استراتژیک آن
اهمیت پایگاه بگرام به دلیل موقعیت استراتژیک آن است؛ بگرام در فاصله‌ای حدود ۱۰۰۰ مایلی از تهران، ۴۰۰ مایلی از شین‌جیانگ چین و کمتر از ۸۰۰ مایلی از بندر گوادر پاکستان قرار دارد. چنین موقعیتی می‌تواند امکان نظارت و مقابله با ایران و چین را برای واشنگتن فراهم کند.
به نظر می‌رسد این اقدام نشان‌دهنده تغییر استراتژی آمریکا در قبال افغانستان است؛ به گونه‌ای که این کشور دیگر تنها عرصه مبارزه با تروریسم نیست، بلکه به صحنه‌ای برای رقابت با قدرت‌های بزرگ منطقه تبدیل شده است.
پایگاه بگرام در دهه ۱۹۵۰ ساخته شد و در طول جنگ شوروی و افغانستان در دهه ۱۹۸۰، مرکز فرماندهی اصلی نیروهای شوروی بود. پس از مداخله آمریکا در سال ۲۰۰۱، این پایگاه توسعه قابل توجهی یافت و با دارا بودن دو باند پرواز بلند، هانگرهای مستحکم، مراکز لجستیکی گسترده و سامانه‌های پیشرفته نظارتی، به یکی از توانمندترین پایگاه‌های آمریکا در خارج از خاک این کشور تبدیل شد. در مقایسه با پایگاه‌های آمریکا در منطقه خلیج فارس، که در معرض تهدید موشک‌های ایران و سیاست‌های متغیر کشورهای میزبان قرار دارند، بگرام می‌تواند امنیت و استقلال عمل بیشتری را برای واشنگتن فراهم کند.
پیامدهای منطقه‌ای بازگشت آمریکا به بگرام بر ایران
به گفته فاطمه امان، آمریکا با حضور مجدد در پایگاه بگرام افغانستان، امنیت مرزهای شرقی ایران را با چالش جدی مواجه کرده است. این تحول که در شرایط تشدید تنش‌های تهران و واشنگتن و همکاری نزدیک‌تر آمریکا با رژیم صهیونیستی رخ داده، امکان رصد نیروهای سپاه، موشک‌ها و شبکه‌های قاچاق را برای واشنگتن فراهم می‌آورد.
پیش از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۲۱، مأموریت آنان در بگرام عمدتاً ضدتروریسم و بازسازی افغانستان بود و مقابله مستقیم با ایران در دستور کار قرار نداشت. اما اکنون حتی بدون استقرار هواپیماهای ضربتی، همین حضور تهران را مجبور به تقویت دفاع‌های شرقی خود و بازنگری در تخصیص منابع نظامی می‌کند که همواره بر مرزهای غربی تمرکز داشته و مرزهای شرقی را نسبتاً آسیب‌پذیر را رها کرده است.
این پایگاه در بحران‌های احتمالی هسته‌ای، سکوی امنی برای جمع‌آوری اطلاعات، عملیات ویژه و واحدهای سایبری ایجاد کرده و فعالیت مستقل از پایگاه‌های خلیج فارس را ممکن می‌سازد.
از سوی دیگر، حضور آمریکا فشار بر روابط ایران و طالبان وارد آورده است. این امر به ویژه در استان‌های ایران مانند سیستان و بلوچستان که میزبان گروه‌هایی مانند جیش‌الظلم هستند، می‌تواند تأثیرات امنیتی قابل توجهی داشته باشد.
پیامدهای منطقه‌ای بازگشت آمریکا به بگرام بر چین
چین، افغانستان و پاکستان را بخشی حیاتی از ابتکار کمربند و جاده می‌داند و بر نقش محوری کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) در اتصال شین‌جیانگ به دریای عرب تأکید دارد. در آگوست ۲۰۲۵، چین و طالبان درباره همکاری در بخش معادن و پیوستن رسمی کابل به این ابتکار گفت‌وگو کردند.
بازگشت آمریکا به پایگاه بگرام امکان نظارت مستقیم بر پروژه‌های چین از جمله عملیات امنیتی در شین‌جیانگ، ساخت‌وسازهای جدید در بندر گوادر و شبکه‌های راه‌آهن و جاده‌ای اطراف آن را فراهم می‌آورد. این حضور حتی بدون درگیری مستقیم، چین را وادار می‌کند منابع بیشتری برای محافظت از منافع خود اختصاص دهد. همچنین واشنگتن از این موضع قادر به رصد و در صورت لزوم، اختلال در تحرکات تهران و پکن برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و امنیتی است.
تلویزیون اینترنتی ایراف آغاز به کار کرد
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
هشدار سازمان ملل درباره موج اخراج مهاجران از پاکستان؛ بازگشت نیم میلیون نفر در یک‌ماه
روزنامه دان: آتش‌بس مرزی میان طالبان و پاکستان با میانجی‌گری قطر برقرار شد
پیامدهای زلزله در افغانستان؛ از کمبود بودجه تا خطر شیوع بیماری‌های کشنده
سایه بحران افغانستان بر چشم‌انداز تجارت در آسیای مرکزی؛ راه حل چیست؟
