طالبان دیروز طی مراسمی حکومتی، ۱۰۶مین سالگرد استقلال افغانستان از انگلیس را گرامی داشتند. در این مراسم، مقامات ارشد این گروه نسبت به «تجاوز دوباره خارجی» به خاک افغانستان هشدار دادند. محمد یعقوب مجاهد، سرپرست وزارت دفاع طالبان، در این مراسم با تأکید بر ضرورت وحدت ملی اعلام کرد که جلوگیری از «اشغال مجدد افغانستان» مسئولیتی همگانی است. وی گفت: «از گذشته باید درس بگیریم. تفرقه عامل اصلی شکست‌ها بوده است. اکنون باید برای سومین بار عبرت بگیریم و اجازه ندهیم کسانی که با عناوین مختلف میان مردم و حکومت فاصله ایجاد می‌کنند، به هدف‌شان برسند.»
سرپرست وزارت دفاع طالبان با بیان اینکه «افغانستان در امور داخلی کشورهای دیگر مداخله نمی‌کند و اجازه مداخله دیگران را نیز نمی‌دهد»، هشدار داد: «اگر کسی نسبت به افغانستان نیت سوء دارد، باید بداند که آن زمان گذشته است.»
مجاهد همچنین نسبت به تبدیل شدن دوباره این کشور به میدان رقابت قدرت‌های جهانی هشدار داد و گفت: «افغانستان نباید بار دیگر به میدان جنگ ابرقدرت‌ها تبدیل شود. چین، روسیه و آمریکا نباید نگران باشند؛ افغانستان از همکاری با هیچ کشوری علیه کشور دیگر استفاده نخواهد کرد.» وی در پایان به کشورها توصیه کرد که این طرز فکر که افغانستان ضعیف به نفع آن‌هاست را بازنگری کنند و تأکید کرد که امنیت و ثبات افغانستان به نفع تمام منطقه است.
محمد فصیح‌الدین فطرت، رئیس ستاد ارتش طالبان نیز با تأکید بر روحیه مقاومت مردم افغانستان اعلام کرد: «ملت قهرمان ما هرگز ظلم و استعمار را نخواهد پذیرفت و در برابر هر متجاوزی با شهامت ایستادگی خواهد کرد.»
عبدالحق وثیق، رئیس کل استخبارات طالبان، در این مراسم اعلام کرد: «امروز زمان آن فرارسیده تا از این دستاورد بزرگ محافظت کنیم و نگذاریم شرایط برای تجاوز یا اشغال مجدد کشور فراهم گردد.» وثیق با اشاره به تاریخ اشغال افغانستان هشدار داد: «اگر کسی فکر اشغال افغانستان را در سر دارد، باید از شکست دیگران درس بگیرد. امروز حکومت افغانستان قوی است و هیچ‌کس توان انجام اقدامی در برابر آن را ندارد.»
پارادوکس در گفتمان: بهره‌برداری در قدرت
طالبان از زمانی که قدرت را به دست گرفته‌اند، برخلاف حذف برخی مناسبت‌ها از تقویم افغانستان، روز استقلال این کشور از انگلیس را با شکوه تجلیل می‌کنند. تمرکز این گروه بر این روز ملی در حالی است که گفتمان شاه امان‌الله خان، پادشاه ترقی‌خواه افغانستان، فاصله‌ای معنادار با گفتمان ایدئولوژیک طالبان دارد.
امان‌الله خان ضمن تمایل شدید به نوسازی و نگاه به غرب، در دوره او برای نخستین بار مدارس دخترانه گشایش یافت، قانون اساسی تصویب شد، روابط سیاسی با کشورهای جهان برقرار گردید، دانشجویان برای تحصیل به خارج اعزام شدند و نظام مالیاتی نوین پایه‌گذاری شد. این در حالی است که اکنون، پس از گذشت ۱۰۶ سال، افغانستان به تنها کشوری تبدیل شده است که دختران از حق آموزش محروم‌اند و روابط خارجی تحت‌الشعاع عدم مشروعیت حکومت کنونی قرار گرفته است.
تفاوت جهان‌بینی امان‌الله خان و حکومت طالبان تا آن‌جاست که شاید نتوان نقطه مشترکی میان آن‌ها یافت. اما چرا طالبان از روز استقلال افغانستان به بزرگی یاد می‌کنند، در حالی که اصلاحات امانی را نادرست دانسته و به آن انتقاد وارد می‌کنند؟ چنان‌که امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، روز گذشته در مراسم تجلیل از این مناسبت گفت: «امان‌الله خان ارزش‌های مردم مسلمان افغانستان را در نظر نگرفت و می‌خواست فرهنگ بیگانگان را در کشور پیاده کند.» وی با اشاره به «ارزش‌های جهاد پس از پیروزی»، از امان‌الله خان به عنوان فردی «ناجوان» یاد کرد.
در پاسخ اولیه به این پرسش باید گفت: حکومت طالبان با تأکید بر اهمیت استقلال افغانستان، از آن به‌عنوان نمادی از استقلال و احترام به تاریخ کشور یاد می‌کند. اما ضمن تجلیل از این روز، با پیوند زدن آن به پیروزی خود در افغانستان و شکست آمریکا، در تلاش است تا بازگشت دوباره خود به قدرت را هم‌تراز استقلال افغانستان از انگلیس مطرح کند.
بسیاری از ناظران می‌گویند این اقدامات طالبان تلاشی برای نمایش قدرت و کسب حمایت افکار عمومی است. در بسیاری از بیانیه‌های رسمی طالبان، ضمن تجلیل از این روز، بازگشت خود به افغانستان و خروج نیروهای آمریکایی از کشور را با استقلال از انگلیس یکسان انگاشته و سعی می‌کنند این دو رویداد را مشابه نشان دهند. به‌عبارت دیگر، طالبان با استفاده از این نماد و هم‌پوشانی آن با پیروزی خود، به دنبال کسب مشروعیت هستند. گفتنی است که طالبان از زمانی که برای بار دوم پای در میدان قدرت نهاده‌اند، از نمادها برای اعتبار خود بسیار استفاده کرده‌اند.
عامل دیگر، ضمن کسب مشروعیت برای جهاد خود و افزایش اعتبار حکومت، ترس طالبان از اشغال دوباره افغانستان و سقوط حکومت‌شان است. این ترس باعث شده تا با یادآوری تاریخ و زنده نگه داشتن حافظه تاریخی، برای ابقای حکومت خود تلاش کنند.
لحن صحبت‌های مقامات ارشد طالبان در جریان مراسم سالگرد نشان می‌دهد که بقای حکومت طالبان همچنان در معرض تهدیدی وجودی است. طالبان با برجسته‌سازی و هشدار نسبت به پیامدهای اشغال، در شرایطی که هنوز در جامعه بین‌المللی به عنوان یک دولت قانونی شناخته نشده‌اند، تلاش می‌کنند با برجسته کردن حافظه تاریخی مردم و خطر اشغال مجدد، از سقوط دوباره خود جلوگیری کنند.
ارجاع به گذشته و تأکید بر عبرت از تاریخ، نشان از هراسی دارد که این گروه نسبت به آینده حکومت نوپای خود دارد؛ حکومتی که پس از گذشت چهار سال هنوز به ثبات و شناسایی نرسیده، آسمان افغانستان همچنان از کنترل آن‌ها خارج است و سفرهای خارجی‌شان برای گسترش مراودات، تحت‌الشعاع تصمیم دولت‌های دیگر قرار دارد. حتی در انتخاب مکان برگزاری مراسم جشن پیروزی نیز دست باز ندارند.
«آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید»
بیشتر بخوانید:
قیمت امروز افغانی به تومان و دلار (چهارشنبه 29 مردادماه ۱۴۰۴)
حمله گسترده سایبری به وبسایت‌های رژیم صهیونیستی
نشست سه‌جانبه در کابل: طالبان به دنبال چیست؟
قانون استقبال پایدار؛ سیاست ترامپ در قبال پناهجویان افغان تغییر می‌کند؟
