به گزارش ایراف، گزارش جدید دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد نشان میدهد که میانمار در سال ۲۰۲۵ با تولید حدود ۱۰۱۰ تن تریاک، به مهمترین منبع تولید این ماده در جهان تبدیل شده است؛ جایگاهی که سالها در اختیار افغانستان بود.
این تغییر، بهگفته کارشناسان، میتواند نقشه قاچاق مواد مخدر در آسیا را دگرگون کند.
سقوط تاریخی تولید تریاک در افغانستان
در بخش مربوط به افغانستان، سازمان ملل اعلام کرده است که سطح زیر کشت خشخاش در سال جاری میلادی به ۱۰۲۰۰ هکتار رسیده؛ رقمی که نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد کاهش نشان میدهد.
این میزان در مقایسه با سالهای پیش از ممنوعیت کشت توسط طالبان در سال ۲۰۲۲، که سطح زیر کشت به بیش از ۲۳۲ هزار هکتار میرسید، کاهش چشمگیری دارد.
برآوردها حاکی است که تولید تریاک افغانستان تقریباً یکسوم شده و به ۲۹۶ تن رسیده است.
درآمد کشاورزان نیز تقریباً نصف شده و بسیاری از آنان ناچار به کشت غلات و محصولات کمدرآمدتر روی آوردهاند.
خشکسالی و بازگشت مهاجران؛ فشار مضاعف بر کشاورزان
سازمان ملل هشدار داده است که خشکسالی گسترده و کاهش بارندگی باعث بایر شدن بیش از ۴۰ درصد زمینهای کشاورزی افغانستان شده و این مسئله معیشت میلیونها نفر را تهدید میکند.
همزمان، بازگشت گسترده مهاجران از کشورهای همسایه، فشار بر منابع محدود و فرصتهای شغلی را افزایش داده است.
این نهاد تأکید میکند که اگر حمایت از معیشتهای جایگزین تقویت نشود، احتمال بازگشت کشاورزان به کشت غیرقانونی خشخاش وجود دارد.
افزایش تولید مواد مخدر صنعتی؛ تهدیدی تازه
در حالی که تولید تریاک کاهش یافته، تولید مواد مخدر صنعتی مانند متامفتامین (شیشه) در افغانستان و مناطق اطراف آن رو به افزایش است.
طبق گزارش سازمان ملل، کشفیات این مواد تا پایان ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل ۵۰ درصد رشد داشته است.
به گفته کارشناسان، گروههای تبهکار بهدلیل سادگی تولید مواد صنعتی و دشواری ردیابی آنها، ممکن است بهطور گسترده به سمت این نوع مواد حرکت کنند.
جورجت گاگنون، معاون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان، هشدار داده است که این روند تنها یک مسئله داخلی نیست و پیامدهای منطقهای و جهانی دارد.
او خواستار همکاری جدی میان کشورهای منطقه برای مقابله با این تهدید شده است.
میانمار در مسیر صعود؛ افغانستان در مسیر نزول
افزایش تولید در میانمار و کاهش آن در افغانستان، بهگفته تحلیلگران، بازار جهانی تریاک را وارد مرحلهای جدید کرده است.
اگر تقاضای جهانی افزایش یابد، سودآوری این تجارت غیرقانونی بیشتر شده و مقابله با آن دشوارتر خواهد شد.
سازمان ملل تأکید میکند که آینده این روند به سیاستهای داخلی کشورها، همکاریهای منطقهای و میزان تقاضای جهانی بستگی دارد.
طبق گزارشهای تکمیلی سازمان ملل در سال ۲۰۲۵، سطح زیر کشت خشخاش در میانمار نسبت به سال قبل حدود ۱۷ درصد افزایش یافته و این کشور اکنون بیشترین رشد تولید تریاک در یک دهه اخیر را تجربه میکند.
همچنین در گزارش دیگری آمده است که افغانستان پس از ممنوعیت کشت توسط طالبان، طی دو سال بیش از ۹۰ درصد کاهش در سطح زیر کشت خشخاش داشته است؛ موضوعی که بهطور مستقیم بر بازار جهانی اثر گذاشته و زمینه را برای افزایش تولید در کشورهای دیگر فراهم کرده است.
