به گزارش ایراف، به نقل از رسانه ایتالیایی اسپِشال یوریشیا (Special Eurasia)، این تصمیم در جریان سفر رسمی یرکین توکموف، نماینده ویژه رئیسجمهور قزاقستان در امور افغانستان، به مزارشریف در تاریخ ۸ و ۹ دسامبر ۲۰۲۵ اعلام شد.
توکموف در این سفر با محمد یوسف وفا، والی طالبان در بلخ دیدار کرد و پس از آن با مقامهای بلندپایه طالبان از جمله امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه، محمد اسحاق صاحبزاده، معاون زارت خدمات عمومی، دیدارهای مشابهی را انجام داد.
در این نشستها، موضوعات کلیدی شامل همکاریهای اقتصادی، کمکهای انساندوستانه، تجارت دوجانبه و تقویت کریدورهای ترانزیت منطقهای مورد بحث قرار گرفت.
توکموف تأکید کرد که آستانه برنامه دارد سیستم راهآهن خود را به شبکه افغانستان از طریق حیرتان متصل کند تا مسیر ترانزیتی سریعتر میان آسیای مرکزی و جنوب آسیا فراهم شود.
ارزیابی امنیتی و اهمیت بلخ
نماینده ویژه قزاقستان وضعیت امنیتی افغانستان را «قابل قبول» ارزیابی کرده و ولایت بلخ را بهعنوان نقطه کلیدی برای تجارت و سرمایهگذاری معرفی کرده است.
وفا نیز در پاسخ، بر موفقیت افغانستان در بهبود وضعیت با استفاده از منابع داخلی تأکید کرده و آمادگی کشورش برای همکاریهای متقابل سودمند با قزاقستان را اعلام کرده است.
او همچنین به حمایتهای اقتصادی و انساندوستانه قابل توجه قزاقستان طی چهار سال گذشته اشاره کرده است.
تحلیل «اسپِشال یوریشیا»
این پایگاه تحلیلی مینویسد: «اتصال شبکه راهآهن قزاقستان به افغانستان از طریق حیرتان یک ضرورت اقتصادی کلیدی برای آستانه است که مسیر سادهتر و کوتاهتری به بازارهای رو به رشد جنوب آسیا فراهم میکند.»
گزارش تأکید میکند که قزاقستان از زمان روی کار آمدن طالبان در کابل در آگوست ۲۰۲۱ علاقه فزایندهای به تحولات داخلی افغانستان و پروژههای زیرساختی آن نشان داده است.
پیشتر نیز گزارشهای «اسپِشال یوریشیا» حاکی از تلاش آستانه و آنکارا برای افزایش نفوذ در افغانستان از طریق حمایتهای انساندوستانه، کشاورزی و دیپلماتیک بوده است.
چالشها و ریسکها
این گزارش هشدار میدهد که بزرگترین محدودیت آستانه در پروژههای افغانستان، برقراری تعادل میان فرصتهای اقتصادی و ریسکهای ژئوپولیتیکی است.
مشکلات امنیتی، تروریسم، قاچاق غیرقانونی، فساد و اختلافات داخلی طالبان میتوانند مانع پیشرفت پروژهها شوند.
طالبان نیز به این درک رسیدهاند که بازسازی اقتصادی و کسب مشروعیت برای بقای آنها ضروری است.
از همین رو اتصال به سیستم راهآهن قزاقستان میتواند به بهرهبرداری از موقعیت جغرافیایی افغانستان و جذب سرمایهگذاری خارجی کمک کند.
چشمانداز آینده
«اسپِشال یوریشیا» در ادامه مینویسد: «برنامه آستانه برای اتصال شبکه راهآهن خود به افغانستان از طریق حیرتان یک تغییر استراتژیک مهم به سوی اتصال مناطق مختلف است. اگر این مسیر ترانزیتی عملیاتی شود، میتواند تجارت منطقهای را افزایش داده و به یکپارچگی اقتصادی کمک کند.»
با این حال، گزارش هشدار میدهد که اگر طالبان نتوانند فساد، تروریسم و قاچاق مواد مخدر را مهار کنند، شرکای بینالمللی ممکن است حمایت خود از پروژههای زیرساختی افغانستان را کاهش دهند.
همچنین حضور و تبلیغات گروه داعش شاخه خراسان(ISKP) علیه شهروندان آسیای مرکزی میتواند تهدیدی مستقیم برای مشارکت قزاقستان در پروژههای اقتصادی افغانستان باشد.
در صورت هدف قرار گرفتن شهروندان یا کارکنان قزاقستانی در افغانستان، آستانه ممکن است ارزیابی خود از وضعیت امنیتی این کشور را بازنگری کند.
