به گزارش ایراف، ایست اِیشیا فورِم در تحلیل تازه نوشت که مذاکرات طالبان افغانستان و پاکستان در اوایل نوامبر ۲۰۲۵ پس از سه دور گفتوگو با میانجیگری قطر و ترکیه فروپاشید.
این شکست در حالی رخ داد که تنشها در مرز و اصطکاکهای دیپلماتیک رو به افزایش بود و بدون همکاری معتبر امنیتی، احتمال ورود دو کشور به چرخهای طولانی از تقابل بالا رفته است.
این رسانه گزارش داد روابط دو کشور پس از درگیریهای نظامی ناشی از نگرانی دیرینه اسلامآباد درباره حملات تروریستی از خاک افغانستان بدتر شد.
این درگیریها شامل نبردهای زمینی، تبادل آتش توپخانه و ادعاهای حملات مرزی بود که موجب نگرانی دو پایتخت شد و تجارت و رفتوآمد در گذرگاههای اصلی مرزی را متوقف کرد.
به نوشته ایست اِیشیا فورِم، شکاف اخیر ریشه در بیاعتمادی راهبردی طولانیمدت، شکافهای داخلی و ظهور دوباره شبکههای مسلحی دارد که از مرزهای نفوذپذیر دو کشور بهره میبرند.
اسلامآباد کابل را متهم به پناه دادن به تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) و گروههایی مانند ارتش آزادیبخش بلوچستان میکند؛ اتهاماتی که کابل رد میکند.
این رسانه یادآور شد که خط دیورند ــ مرز دوره استعمار بهسال ۱۸۹۳ ــ همواره یک گسل دائمی بوده است.
این خط مناطق قبیلهای پشتون را دو پاره کرده و هیچ دولت افغان آن را به رسمیت نشناخته است.
پاکستان از دیرباز نگران بوده که کابلِ خصمانه اجازه پناهگاه برای شورشیان ضدپاکستانی بدهد؛ و در مقابل، افغانستان از تجاوزات و سیاستهای سختگیرانه پاکستان در مناطق پشتوننشین گلهمند بوده است.
ایست اِیشیا فورِم توضیح داد که هر حکومت تازه در افغانستان در ابتدا بهدنبال مشروعیت بینالمللی و کمک فوری است، اما فشارهای داخلی و برنامههای گروههای مسلح بهسرعت مانع همکاری پایدار میشود.
در پاکستان نیز سیاستهای استانی ــ بهویژه در خیبرپختونخوا و بلوچستان ــ شکایاتی ایجاد میکند که شورشیان مرزی میتوانند از آنها بهرهبرداری کنند.
این رسانه افزود که ازسرگیری روابط هند با افغانستان از اکتبر ۲۰۲۵ همزمان با افول روابط کابل و اسلامآباد بوده است. پاکستان میگوید تیتیپی ــ که از نظر ایدئولوژیک نزدیک به طالبان افغانستان است و هدفش تضعیف یا براندازی دولت پاکستان ــ موجی از حملات مرگبار را اداره میکند.
ارتش پاکستان در پاسخ، بعد از حملات مرزی ادعایی و پناه دادن به اعضای تیتیپی، دست به حملات تلافیجویانه و عملیات مرزی زده است.
ایست اِیشیا فورِم نوشت که مقامات افغان این حملات را نقض حاکمیت خود دانسته و پاکستان را به تشدید یکجانبه متهم کردهاند.
این تبادل آتش باعث بسته شدن گذرگاههای تورخم و چمن، اختلال در تجارت و تلفات غیرنظامی در هر دو طرف شده و قدرتهای منطقهای را به درخواست خویشتنداری واداشته است.
این رسانه هشدار داد که برای پاکستان خطرها جدیاند؛ کشور توان رویارویی با بحران در دو مرز را ندارد. یک شورش مسلحانه در خیبرپختونخوا یا بلوچستان ارتش و دستگاه امنیتی را فرسوده و اقتصاد را تضعیف میکند و قطبیسازی سیاسی را تشدید میسازد. بسته شدن مرزها تجارت را خفه کرده و این روایت را تقویت میکند که رهبران غیرنظامی پاکستان قادر به دفاع از امنیت ملی نیستند؛ روایتی که همواره به افزایش نفوذ سیاسی ارتش منجر شده است.
ایست اِیشیا فورِم همچنین به بازگشایی سفارت کامل هند در کابل و تعهدات این کشور برای کمکهای پزشکی و توسعهای اشاره کرده و نوشت که ترکیب یک هندِ فعال در افغانستان و یک کابلِ غیرهمکار، پاکستان را در برابر واقعیتهای دشوار قرار میدهد: رقابت با هند در شرق و یک مرز غربیِ بیثبات با افغانستان. این مسألهٔ «دو جبهه» هزینه راهبردی هر تقابل بلندمدت را افزایش میدهد.
این رسانه گزارش داد که قدرتهای خارجی خواستار خویشتنداری شدهاند. چین و روسیه بر گفتوگو تاکید کرده و خود را میانجی معرفی کردهاند.
پکن نگران بیثباتیای است که میتواند به سینکیانگ سرریز شود یا پروژههای مرتبط با کریدور اقتصادی چین–پاکستان را مختل کند. مسکو نیز همزمان با گسترش رابطهاش با کابل، بر کاهش تنش تاکید دارد.
ایست اِیشیا فورِم در پایان نوشت که آتشبسهای موقت، گفتوگوهای میانجیگرانه و کانالهای دیپلماتیک پنهان احتمالاً نوعی کاهش کنترلشده تنش را ایجاد خواهند کرد.
اما بدون یک سازوکار پایدار برای حذف پناهگاههای شورشیان و یک سیاست افغانستانی که گروههایی مانند تیتیپی را مهار کند، خطر درگیریهای کمشدت همچنان بالا خواهد ماند.
آینده به سیاست داخلی پاکستان بستگی دارد و تنها یک رویکرد متوازن ــ شامل اقدامات امنیتی هدفمند، تعامل با جوامع مرزنشین و گفتوگوی سهجانبه با کابل ــ میتواند مسیر محتملتری برای ثباتسازی باشد.
