به گزارش ایراف، موسسه «نیو لاینز» (New Lines Institute) در مقالهای نوشت از زمان بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، هند تلاش کرده است بدون بهرسمیتشناختن رسمی حکومت طالبان، حضور خود را در افغانستان را از طریق ارسال کمکهای بشردوستانه حفظ کند.
این کشور، گندم، واکسن و دارو را عمدتاً از طریق بندر چابهار میفرستد و یک «کریدور بشردوستانه» ایجاد کرده که پاکستان – رقیب دیرینهاش – را دور میزند.
نیو لاینز میافزاید: هند بهطور تاریخی نگاه خوبی به طالبان نداشته، اما اکنون تحولات منطقهای از جمله کاهش نفوذ پاکستان در کابل، گسترش حضور چین و نیاز به حفظ مسیرهای تجاری و جلوگیری از تبدیل افغانستان به پایگاه گروههای ضد هند، سبب بازنگری در رویکردش شده است.
گرایشهای اخیر نشان میدهد رویکرد هند در حال گذار از کمکرسانی صرف به سمت تعامل دیپلماتیک محدود است. مهمترین نشانههای این تحول عبارتند از پذیرش هیئت بلندپایه طالبان: در اکتبر ۲۰۲۵، هند نخستین هیئت بلندپایه طالبان به ریاست امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان را در دهلی نو پذیرفت.
همچنین بازگشایی سفارت: در پی این دیدار، هند اعلام کرد سفارت خود در کابل را دوباره باز میکند و به نخستین دموکراسی بزرگ تبدیل میشود که تعامل رسمی محدودی با طالبان برقرار میکند.
علاوه بر این پروژهها و آغاز همکاریهای جدید: هند وعده داد پروژههای توسعهای گذشته را حفظ کند و شش ابتکار جدید در حوزه زیرساخت، امنیت غذایی و آموزش آغاز نماید. دو طرف همچنین درباره مدیریت آب، گسترش خطوط هوایی و تسهیل ویزا گفتوگو کردند.
فرصتها و انگیزههای هند برای توسعه روابط با طالبان
در ادامه گزارش آمده است چند عامل، فرصتی استثنایی برای گسترش نفوذ هند ایجاد کرده است از جمله تیرگی روابط پاکستان و طالبان: اختلاف بر سر گروه تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) و حملات متقابل مرزی، شکافی در اتحاد دیرینه اسلامآباد و کابل ایجاد کرده است.
از دیگر سو کاهش کمکهای غرب: کاهش ۶۵ درصدی کمکهای بینالمللی، وابستگی افغانستان را به شرکای منطقهای مانند هند افزایش داده است.
همچنین اهمیت یافتن مسیرهای جایگزین: با بستهماندن مرز اصلی هند و پاکستان (آتاری-واگا)، مسیرهای تجاری از طریق ایران و بندر چابهار برای اتصال به افغانستان و آسیای مرکزی اهمیت حیاتی یافتهاند.
دو موضوع اخیر این حساسیت را تشدید کرده یکی حضور نداشتن خبرنگاران زن در نشست مطبوعاتی متقی در دهلی نو که واکنش منفی گستردهای در هند برانگیخت و دیگری صدور حکم بازداشت بینالمللی برای رهبران ارشد طالبان به اتهام نقض سیستماتیک حقوق زنان توسط دادگاهی بینالمللی، که خطرات حیثیتی تعامل نزدیک با کابل را افزایش داده است.
هند در یک معادله پیچیده عمل میکند از یک سو، انگیزههای راهبردی قوی برای جلوگیری از انزوای خود در افغانستان و بهرهگیری از تیرگی روابط طالبان با پاکستان دارد. از سوی دیگر ارزشهای دموکراتیک و حساسیتهای بینالمللی، مانع از رسمیت بخشیدن به حکومت طالبان میشود.
این نتیجه، یک تعامل محتاطانه و گامبهگام است که بر منافع ملی متمرکز است، اما تحت نظارت دقیق منتقدان داخلی و بینالمللی قرار دارد.
