محمدکاظم کاظمی، شاعر افغانستانی در گفتگوی اختصاصی با ایراف اظهار کرد: تکیه بر زبان و ادبیات فارسی وجه مشترک آثار نویسندگانی است که از سوی طالبان ممنوع شده و جالب اینجاست که بیشتر آثار ادبی ممنوع میشود و ما میدانیم که وقتی ادبیات را از مردمی بگیریم، کم کم میشود زبانشان را هم گرفت.
وی افزود: ادبیات مثل لنگر کشتی است و تا وقتی در داخل آب هست، آن کشتی مستقر و استوار میماند و دچار طوفانها نمیشود، ولی وقتی ملتی ادبیات نداشته باشد، لاجرم دلبستگی بسیار هم به زبان هم ندارد و راحتتر زبانهای دیگر را میپذیرد.
وی در پاسخ به علل اتخاذ سیاست فرهنگی ممنوعیت آثار از سوی طالبان، بیان کرد: این سیاست فرهنگی چند عامل میتواند باشد، یکی تلاش عامدانه برای صدمه زدن به فرهنگ و زبان فارسی و گویشوران آن. چون بالاخره این اتفاق در مورد آثار زبان فارسی میافتد و ما چنین ممنوعیتی در زبانهای دیگر نداریم. دیگر اینکه زمینهای بشود برای ایجاد تنگنا یا حتی مهاجرت و خالی شدن کشور از اقوام و گروههای فارسیزبان.
کاظمی با اشاره به پیامد تصمیم طالبان مبنی بر ممنوعیت آثار نویسندگان ایرانی، خاطرنشان کرد: این اقدام در مرحله اول باعث محرومیت جمع وسیعی از کتابخوانان و دانشجویان و پژوهشگران ما از شماری از آثار علمی و ادبی است.
وی در ادامه با بیان اینکه کتاب غذای فکر و روح انسانهاست، تصریح کرد: محرومکردن مردم از شمار زیادی از کتابها اولین عارضهاش جلوگیری از رشد دانش و ادبیات در کشور خواهد بود.
وی افزود: مسئلهٔ بعدی این است که ممکن است میان مردم و حکومت که همیشه در افغانستان با هم چالش داشتهاند، یک چالش و درگیری ذهنی یا عینی دیگر پدید آید. در کل حکومتهای ما در طول این چند قرن رویکرد ضدمردمی داشتهاند و اسباب نارضایتی مردم بودهاند، این نارضایتی هم بر نارضایتیهای دیرین اضافه میشود و راه آشتی بین مردم و حکومت را میبندد.
کاظمی در ادامه عنوان کرد: عارضهٔ سوم این اقدام، تشدید چالشها و شکافهای قومیتی و زبانی در کشور است چون بالاخره مردم احساس تبعیض میکنند و لاجرم نسبت به گروههای قومیای که حاکمیتها از آنها برخاستهاند هم احساس کینه و کدورت خواهند کرد، اینگونه اقدامات یک مانع است برای وفاق ملی و ملتسازی در کشور.
وی در پاسخ به اینکه این اقدامات چه تاثیری بر روابط فرهنگی دو کشور دارد، گفت: اگر از منظر مردمی نگاه کنیم به نظرم تأثیر منفی ندارد و حتی شاید باعث شود که مردم بیشتر برای دستیابی به این آثار از مسیرهای دیگر بکوشند، ولی از دید رسمی و ارتباطات دیپلماتیک و آکادمیک طبیعتاً بین دو کشور فاصله میاندازد.
کاظمی در پاسخ به اینکه آیا این اقدام میتواند باعث عدم دسترسی مردم افغانستان به آثار ممنوع شده از سوی طالبان شود، گفت: با این دسترسی وسیعی که به آثار به صورت غیرچاپی در فضای مجازی وجود دارد، بعید است که با این کارها بتوان مانع دسترسی مردم به این محصولات شد. شخصی اگر کتاب چاپشدهٔ نویسنده را نداشته باشد، میتواند نسخهٔ دیجیتال آن را تهیه کند و بخواند. من نگران دسترسی زیاد نیستم، ولی چیزی که بیشتر نگرانکننده است، ایجاد چالش و کدورت اجتماعی و سیاسی در کشور است به خصوص بین اقوام و مردم مختلف.
وی در ادامه گفت: به عنوان یک نویسنده نگران تاثیرات این ممنوعیتها هستم و راه جلوگیری از آن هم به نظر من تلاش و مقاومت همه اهالی قلم و ادب و دانش است. باید این موضوع را به یک مطالبهٔ عمومی بدل کنیم و یک اهرم فشار در بین اهالی فکر و اندیشه و مطبوعات در رابطه با این مساله ایجاد شود.
شایان ذکر است که چندی پیش طالبان، آثار ۹ نویسنده ایرانی از جمله: هوشنگ گلشیری، ابراهیم گلستان، رضا امیرخانی، اسماعیل فصیح، سیدمهدی شجاعی، عبدالحسین زرینکوب، نادر ابراهیمی، هوشنگ مرادیکرمانی، احمد محمود و جمال میرصادقی را به بهانه ایرانی بودن اندیشههایشان، ممنوع اعلام کردهاند.
برخی کتاب فروشان و ناشران در افغانستان میگویند که طالبان بدون هیچگونه آشنایی با متن این کتابها، ممنوعشان کردهاند.









