به گزارش ایراف، در نشست تخصصی «جامعه‌شناسی مقاومت و سازش در افغانستان» که به همت انجمن راحل و انجمن علمی مطالعات منطقه‌ای آسیا _ پاسیفیک در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، دکتر بهادر امینیان، سفیر پیشین ایران در کابل، و دکتر سیدعسکر موسوی، پژوهشگر و استاد دانشگاه، به بررسی ابعاد فروپاشی نظام جمهوریت افغانستان پرداختند.
دکتر بهادر امینیان، سفیر سابق ایران در افعانستان، با تشریح پیچیدگی‌های صحنه سیاسی و امنیتی افغانستان، این کشور را «گورستان امپراتوری‌ها» توصیف کرد و گفت: «افغانستان از دور ساده به نظر می‌رسد، اما هر بازیگری که بدون شناخت وارد شود، در باتلاق مشکلات آن گرفتار خواهد شد.»
وی افزود که تحولات افغانستان به‌قدری سریع است که نبودن حتی یک‌هفته‌ای در میدان، به معنای عقب‌ماندن از روند حوادث است.
این دیپلمات پیشین با اشاره به فروپاشی درونی ارتش و دستگاه امنیتی افغانستان در روزهای آخر حکومت اشرف غنی اظهار کرد: «ساختار امنیتی خسته و فرسوده بود و در لحظات حساس، توان مقاومت نداشت.»
امینیان با اشاره به روزهای پایانی سقوط حکومت در افغانستان، تصریح کرد: آمریکایی‌ها به صالح گفته بودند که اگر به توصیه‌های تهران گوش کند، کمک‌های آمریکا قطع می‌شود.
نبود مشروعیت مردمی؛ عامل اصلی سقوط
دکتر سیدعسکر موسوی نیز در این نشست با تأکید بر وابستگی ساختارهای سیاسی و نظامی افغانستان به قدرت‌های خارجی گفت: «ارتش برای پنتاگون می‌جنگید و سازمان امنیت برای سیا اطلاعات جمع می‌کرد. طبیعی است که وقتی حامیان خارجی تصمیم به تغییر بگیرند، چنین ساختارهایی یک‌شبه فرو می‌ریزند؛ زیرا مردم هیچ‌گاه این دولت را از خود ندانستند.»
فرسایش ایدئولوژیک و پایان مقاومت مردمی
موسوی در بخش دیگری از سخنانش به بُعد اجتماعی–فرهنگی ماجرا پرداخت و افزود: «۴۵ سال جنگ، مفهوم مقاومت را از ذهن جامعه زدوده بود. مردم پس از تجربه عملکرد گروه‌ها و جناح‌های مختلف، به هیچ شعار و ایدئولوژیی باور نداشتند و همین فرسایش، راه را برای سقوط بدون مقاومت هموار کرد.»
این نشست با طرح دیدگاه‌ها و روایت‌های متفاوت از فروپاشی جمهوریت افغانستان و ضرورت بازخوانی انتقادی آن تجربه، برای آینده منطقه سخن گفت.
