به گزارش ایراف، کمال‌الدین بهزاد در شهر هرات، واقع در خاک افغانستان امروزی، متولد شد و بخش عمده‌ای از فعالیت هنری خود را در دربار تیموریان هرات گذراند. آثار او نه تنها تحول بزرگی در نگارگری اصیل ایران فرهنگی ایجاد کرد، بلکه الهام‌بخش نسل‌های بعدی هنرمندان در ایران، افغانستان و هند شد.
بهزاد با تسلط بر طراحی دقیق، رنگ‌آمیزی شفاف و فضاسازی طبیعی، توانست سبک هرات را به اوج شکوه برساند. وی در خلق شخصیت‌ها، لباس‌ها و معماری صحنه‌ها، به جزئیات اهمیت می‌داد و با حالات طبیعی انسانی، تصاویر را زنده و روایتگر داستان‌ها می‌نمود.
نمونه‌های برجسته آثار او شامل نسخه‌های مصور شاهنامه بایسنقری، بوستان و گلستان سعدی و خمسه نظامی هستند. این آثار نشان‌دهنده ترکیب بی‌نظیر هنر، ادبیات و فرهنگ در دوران تیموریان است.
ایران فرهنگی؛ یادآور ریشه‌های مشترک ایران و افغانستان
با وجود اهمیت تاریخی و هنری آثار بهزاد و سبک هرات، هویت هراتی و افغانستانی این هنرمند برجسته در عرصه جهانی کمتر شناخته شده است.
کارشناسان هنرهای ایران فرهنگی معتقدند که ثبت رسمی سبک هرات و آثار بهزاد در فهرست میراث فرهنگی یونسکو باید به صورت مشترک توسط ایران و افغانستان انجام شود تا سهم واقعی هرات و افغانستان در شکل‌گیری این سبک جهانی به رسمیت شناخته شود.
طالبان که حکومت فعلی افغانستان را در دست دارند، در اقدامی تازه به‌دنبال ثبت سبک هرات، در یونسکو هستند، اقدامی که در روزهای اخیر موجی از واکنش‌ها را به‌همراه داشته است.
برخی معتقدند کمال‌الدین بهزاد، ایرانی است و عده‌ای دیگر او را افغانستانی می‌دانند، اما واقعیت این است که او متعلق به ایران فرهنگی است، سرزمینی که بخش‌های عمده ایران و افغانستان کنونی را در برمی‌گیرد.
از این رو ثبت مشترک مینیاتورهای کمال‌الدین بهزاد و سبک هرات از سوی ایران و افغانستان، موضوعیت پیدا می‌کند.
امروزه نمونه‌های مینیاتوری بهزاد در موزه‌های ایران، ترکیه و هند نگهداری می‌شوند و هنوز هم مورد توجه پژوهشگران، هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر کلاسیک ایرانی و افغانستانی هستند.
ثبت مشترک سبک هرات و آثار بهزاد، علاوه بر حفاظت از این میراث ارزشمند، می‌تواند زمینه‌ای برای همکاری‌های فرهنگی و هنری ایران و افغانستان فراهم کند و هویت واقعی هرات و افغانستان در هنر نگارگری را جهانی کند.
از سوی دیگر، ثبت مشترک سبک هرات، می‌تواند به احیای ایران فرهنگی و تمرکز بر مشترکات تاریخی و فرهنگی ایران و افغانستان کمک شایانی کند. کمال‌الدین بهزاد در این زمینه نقش مهم و تاریخی ایفا می‌کند، او پس از گذشت سالها، دوباره منشا وحدت و همدلی ایران و افغانستان خواهد شد تا یادآور میراث مشترک کشورهای حوزه ایران فرهنگی باشد.
