آصف درانی خطاب به طالبان: حمله به پاکستان حلال است یا حرام؟

آصف درانی؛ نماینده ویژه پیشین پاکستان در امور افغانستان، در یادداشتی اختصاصی برای ایراف می‌نویسد که او از وزیران طالبان شنیده که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر این گروه، حمله به پاکستان را «حرام» اعلام کرده؛ اما این فتوا هرگز به طور علنی اعلام و اجرا نشده است. او از طالبان می‌پرسد که چرا این فتوا علنی نمی‌شود؟

22 عقرب/آبان 1404

متن کامل یادداشت اختصاصی آقای درانی برای ایراف به شرح زیر است:

من شخصاً در گذشته مسئول ارتباط با طرف‌های افغان بوده‌ام و از نزدیک در جریان این مسئله قرار داشته‌ام. برخی وزیران افغان به من گفته بودند که هبت‌الله آخوندزاده حمله به پاکستان را «حرام» اعلام کرده است؛ اما حکومت افغانستان (طالبان) هرگز این فتوا را به‌صورت عمومی منتشر نکرده است. باید از آنان پرسید: اگر چنین فتوایی واقعاً صادر شده، چرا آن را علنی نکرده‌اید؟

رهبران طالبان معمولاً تنها به تکرار این جمله بسنده می‌کنند که «خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد»، در حالی که پرسش مشخص این است که آیا حملات تی‌تی‌پی به پاکستان از نظر آنان حلال است یا حرام.

در حال حاضر، براساس برآوردها، پنج تا شش هزار جنگجوی تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان حضور دارند و اگر خانواده‌های آنان نیز محاسبه شود، شمار این افراد به حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر می‌رسد. حال چگونه می‌توان به کسانی که از خاک افغانستان برای حمله به پاکستان استفاده می‌کنند، وضعیت پناهندگی یا مهاجرت نسبت داد؟

از این‌رو، حکومت طالبان در افغانستان باید موضع خود را درباره تحریک طالبان پاکستان به‌طور شفاف و صریح روشن سازد و از دوگانگی و ابهام در گفتار و رفتار خود پرهیز کند.

مسئله دیورند تنها در ذهن افغان‌ها وجود دارد، اما اگر واقعیت‌های میدانی را بررسی کنیم، می‌بینیم که افغان‌ها – همان خطی را که دیورند می‌نامند و ما آن را مرز بین المللی می‌دانیم – عملا رعایت می‌کنند. از سوی حکومت افغانستان (طالبان) هیچ‌گونه نقضی در این مرز بین‌المللی صورت نگرفته و پاکستان نیز آن را نقض نکرده است.

افزون بر این، خط دیورند در واقع مرزی بین‌المللی و مورد تأیید جامعه جهانی است. هیچ کشوری در جهان وجود ندارد که مشروعیت بین‌المللی این مرز را به چالش کشیده باشد؛ جایگاه حقوقی آن در سطح بین‌المللی تثبیت ‌شده است.

همچنین باید گفت که حکومت افغانستان (طالبان) تاکنون مسئله خط دیورند را به‌صورت رسمی در گفت‌وگوهای خود با دولت پاکستان مطرح نکرده است. این موضوع گاهی در اظهارات مقامات افغان دیده می‌شود – معمولاً برای کسب امتیاز سیاسی یا تبلیغاتی – اما در واقعیت میدانی، چنین مناقشه‌ای وجود ندارد. این بیشتر یک ذهنیت یا موضع‌گیری سیاسی است تا یک اختلاف واقعی؛ ذهنیتی که برای حفظ تنش و بهره‌برداری سیاسی زنده نگه داشته می‌شود.

اگر این مسئله از میان برداشته شود، در حقیقت هیچ اختلاف مرزی واقعی میان پاکستان و افغانستان باقی نخواهد ماند. حتی در مذاکرات رسمی نیز طرف افغان هرگز این موضوع را به‌عنوان یک مسئلهٔ اصلی مطرح نکرده است.

افزون بر این، در تمامی توافق‌نامه‌هایی که میان پاکستان و افغانستان امضا شده‌، نامی از «خط دیورند» نیامده و تنها از «مرز بین‌المللی» یاد شده است. بنابراین، این مسئله در واقع یک رویکرد ذهنی و تبلیغاتی است که برخی حلقات در افغانستان آن را حفظ می‌کنند و هرگاه بحرانی جدید پدید می‌آید، دوباره پای خط دیورند را به میان می‌کشند.