به گزارش ایراف، «لاین» یکی از طرح‌های کلیدی در پروژه نئوم و چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان بود؛ برنامه‌ای که هدف آن کاهش وابستگی به نفت و نمایش چهره‌ای نوین از عربستان سعودی بود.
اما حالا مقام‌های ریاض با اذعان به کسری بودجه و هزینه‌های بیش از حد، اعلام کرده‌اند که پروژه متوقف شده و نسخه‌ای کوچک‌تر از آن در دستور کار قرار گرفته است.
در طرح اولیه، «لاین» قرار بود شهری ۱۷۰ کیلومتری با ظرفیت ۹ میلیون نفر باشد؛ شهری بدون خودرو، جاده و آلاینده که ۱۰۰ درصد با انرژی تجدیدپذیر کار کند.
اما طبق گزارش روزنامه تایمز، نسخه جدید تنها چند مایل طول خواهد داشت و حدود ۳۰۰ هزار نفر را در خود جای می‌دهد.
فشارهای مالی و بازتعریف اولویت‌ها
یکی از مقامات حاضر در «انجمن سرمایه‌گذاری آینده» در ریاض گفته است: «ما بیش از حد خرج کردیم و اکنون با کسری بودجه روبه‌رو هستیم. باید اولویت‌ها را بازتعریف کنیم.»
کاهش قیمت نفت نیز عامل مهمی در این تصمیم بوده است؛ در حالی که هنگام معرفی چشم‌انداز ۲۰۳۰، قیمت نفت حدود ۱۰۰ دلار در هر بشکه بود، در سال‌های اخیر این سطح حفظ نشده و اقتصاد عربستان همچنان به نفت وابسته است.
یکی از مشاوران نزدیک به ولیعهد نیز به تایمز گفته است که کشور در حال انجام «اصلاح مسیر» است و باید محتاط‌تر عمل کند.
تغییر مسیر سرمایه‌گذاری؛ از نئوم به هوش مصنوعی
منابع رویترز گزارش داده‌اند که عربستان اکنون سرمایه‌گذاری‌های خود را از پروژه‌های غول‌آسا به سمت حوزه‌های فناوری‌محور مانند هوش مصنوعی و مراکز داده مبتنی بر انرژی‌های هیدروکربنی منتقل کرده است.
ریاسر الرمیان، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان، اعلام کرده که راهبرد جدید به‌زودی معرفی خواهد شد.
وضعیت دیگر طرح‌های نئوم؛ تعویق، توقف یا طراحی
– لاین: ساخت کامل شهر متوقف شده و تکمیل آن تا سال ۲۰۴۵ به تعویق افتاده است.
– اکساگون: مجتمع صنعتی شناور در شمال دُبا، هنوز ساخته نشده و فاز نخست آن برای سال ۲۰۲۷ برنامه‌ریزی شده است.
– ترئوجنا: مقصد گردشگری کوهستانی در ارتفاعات جِبال‌الّوز، که قرار بود میزبان بازی‌های زمستانی عربی ۲۰۲۹ باشد، اکنون تا سال ۲۰۳۲ به تعویق افتاده است.
– سنداله: تنها بخش رسمی تکمیل‌شده نئوم، جزیره‌ای تفریحی که در اکتبر ۲۰۲۴ افتتاح شد اما هنوز برای عموم بازگشایی نشده است.
– دیگر پروژه‌ها مانند اوتامو، سیرانا، اپیکن و لیرا هنوز در مرحله طراحی هستند و ساخت آن‌ها آغاز نشده است.
واقع‌گرایی به‌جای رویاپردازی
عربستان در شرایطی این تغییر مسیر را اعلام می‌کند که درگیر پروژه‌های بزرگی با مهلت‌های قطعی است؛ از جمله میزبانی جام جهانی فوتبال ۲۰۳۴ که نیازمند ساخت ۱۱ ورزشگاه است.
کارشناسان این چرخش را نشانه‌ای از عبور ریاض از فاز نمادسازی و آرمان‌گرایی به سمت واقع‌گرایی اقتصادی می‌دانند؛ مرحله‌ای که در آن، منابع مالی و اولویت‌های عملیاتی جای وعده‌های بلندپروازانه را می‌گیرند.
