به گزارش ایراف، صبح روز سه شنبه، ۶ آبان‌ماه، رسانه‌های افغانستان و پاکستان از فروپاشی مذاکرات دوجانبه در استانبول خبر دادند. رادیو و تلویزیون ملی افغانستان گزارش داده‌اند: «هیأت امارت اسلامی تمام تلاش خود را برای گفت‌وگوهای سازنده در مذاکرات جاری میان افغانستان و پاکستان به کار گرفته است؛ اما به نظر می‌رسد طرف پاکستانی چنین قصدی نداشته باشد.»
این رسانه همچنین آورده است: «از آن‌جا که حلقه‌های خاصی در ارتش پاکستان مانع مذاکرات می‌شوند، طرف پاکستانی فاقد صلاحیت است و ترجیح می‌دهد به‌جای ارائه دلایل در میز مذاکره، عقب‌نشینی کند. موضع افغانستان در این گفت‌وگوها این است که نمی‌تواند از حملات در پاکستان جلوگیری کند یا از تی‌تی‌پی نمایندگی کند. این مشکل داخلی و گذشته خود پاکستان است و باید آن را حل کند.»
رسانه هندی «ساندی گاردین» نیز در گزارش خود از فقدان انسجام و بی‌نظمی در هیأت پاکستانی خبر داده است.
در مقابل، رسانه‌های پاکستانی روایت متفاوتی ارائه کرده‌اند. «جیونیوز» به نقل از منابع خود، طالبان را متهم کرده که همچنان تمایلی به برآورده کردن کامل خواسته‌های پاکستان ندارد. به گزارش رسانه‌های پاکستانی، این کشور در جریان مذاکرات، خواسته‌های «روشن، مستند و راه‌حل‌محور» خود را مطرح کرده، اما پاسخ‌های «غیرمنطقی و دور از واقعیت‌های میدانی» طالبان موجب تردید درباره صداقت این گروه شده است.
برخی خبرنگاران پاکستانی نیز نوشته‌اند که مذاکرات استانبول به دلیل نبود تعهد از سوی طالبان افغانستان و عدم جدیت در رسیدگی به موضوع، فروپاشیده است.
در حالی‌که رسانه‌های دو کشور، دیگری را عامل شکست مذاکرات معرفی می‌کنند، حساب‌های کاربری و کانال‌های نزدیک به طالبان و پاکستان نیز با روایت‌های خاص خود، به نقل از منابع نزدیک، یکدیگر را متهم می‌کنند. حتی برخی از این حساب‌ها از ورود ترامپ به جریان مذاکرات و لحن تحقیرآمیز هیأت پاکستانی خبر داده‌اند.
بحران طالبان و پاکستان؛ از چاله تا چاه
بحران روابط طالبان و پاکستان که در چهار سال گذشته با تهدید، فشار، حملات نظامی و اتهام حمایت از گروه‌های تروریستی همراه بوده، نشان می‌دهد مسئله طالبان با شرکای دوران شورش، یکی از پیچیده‌ترین بحران‌ها در روابط افغانستان و پاکستان است. انتظار اسلام‌آباد از اطاعت طالبان به‌دلیل سال‌ها حمایت مستمر از این گروه، و در مقابل، تلاش طالبان برای رهایی از وابستگی به اسلام‌آباد که سال‌ها برچسب آن را بر پیشانی داشتند، مانع از آرامش در روابط شده است.
ورود عوامل تشدیدکننده‌ای چون نفوذ فزاینده هند در افغانستان و تی‌تی‌پی نیز بر گره این روابط افزوده است. انباشته شدن بحران‌ها و نبود پاسخ‌های مناسب، حل آن را دشوار و پیچیده کرده است.
برخلاف اظهارنظرهای امیدوارکننده در نشست دوحه، مذاکرات استانبول نشان داد که خروج از بحران موجود آسان نیست. عدم مذاکره درباره مسائل جدی‌تر مانند تی‌تی‌پی و به گفته ناظران، مسئله دیورند، مذاکرات استانبول را از ابتدا با تردید روبه‌رو کرده بود.
اکنون، صرف‌نظر از درستی روایت‌ها، اظهارنظرهای تند منابع نزدیک به دو طرف نشان می‌دهد که فضای مذاکرات تنش‌آمیز بوده و احتمال اجماع بسیار اندک است؛ مسئله‌ای که برخی ناظران آن را ناامیدکننده دانسته‌اند.
گذشته دوستانه، حال خصمانه، مسیر دشوار آینده
آینده روابط طالبان با پاکستان که روزگاری دارایی استراتژیک اسلام‌آباد تلقی می‌شد، بیش از پیش تاریک شده است. شکست مذاکرات استانبول، آغاز خط و نشان کشیدن‌ها را رقم زده است. رسانه‌های نزدیک به طالبان به نقل از منابع امنیتی گزارش داده‌اند که به هر حمله پاکستان به خاک افغانستان، پاسخ فوری خواهند داد و اگر پاکستان خاک افغانستان را هدف قرار دهد، این‌بار «اسلام‌آباد» را هدف قرار خواهند داد. این در حالی است که خواجه آصف وزیر دفاع پاکستان هم‌زمان با مذاکرات در ترکیه هشدار داده بود که در صورت شکست گفت‌وگوها، حمله نظامی انجام خواهد شد.
استفاده مکرر دوطرف از گزینه نظامی، با توجه به تجربه تبادل آتش سنگین، احتمال جنگ بزرگ‌تر را افزایش می‌دهد و رویارویی نظامی و اقدامات تلافی‌جویانه را به سناریویی محتمل تبدیل می‌کند که چرخه خشونت را تشدید خواهد کرد. تجربه مذاکرات استانبول، ضمن آشکار کردن بی‌اعتمادی فزاینده طرفین، نشان داد که سخت‌ترین مرحله در حل بحران روابط طالبان و پاکستان، برداشتن گام نخست است.
آینده این بحران به مذاکرات پیش‌رو بستگی دارد. این‌که طرفین با استفاده از میانجی‌گران چگونه یکدیگر را به پذیرش شرایط خود قانع کنند، بر روابط و تحولات منطقه تأثیرگذار خواهد بود، اما شرایط کنونی نه‌تنها آتش‌بس را شکننده و بی‌معنا می‌کند، بلکه آینده روابط را در وضعیتی خطرناک‌تر از گذشته قرار می‌دهد.
