سایه میراث استعمار انگلیس بر روابط دو همسایه؛ صف‌آرایی طالبان و پاکستان در اطراف دیورند

در آستانه دور جدید مذاکرات با پاکستان، طالبان بر بازنگری در خط مرزی دیورند تأکید دارد؛ مرزی که اسلام‌آباد قطعی می‌داند اما کابل آن را «خط فرضی» می‌خواند. این اختلاف تاریخی اخیراً به درگیری‌های مرزی و حملات هوایی انجامیده است.

6 ساعت پیش

به گزارش ایراف، خبرگزاری ایسنا به نقل از واشنگتن پست در گزارشی به علل اصرار طالبان بر بازنگری در خط مرزی دیورند پرداخت.

واشنگتن‌پست نوشت این مرز که در سال ۱۸۹۳ توسط انگلیس ترسیم شد، از دید پاکستان قطعی است اما طالبان آن را «خط فرضی» می‌داند. درگیری‌های اخیر در امتداد این مرز موجب کشته‌شدن ده‌ها سرباز و غیرنظامی شد و پاکستان با حملات هوایی به مواضع طالبان در افغانستان پاسخ داد. اگرچه آتش‌بس موقتی برقرار شده، اما پیش از مذاکرات آتی در استانبول، خوشبینی کمی برای حل این اختلاف مرزی تاریخی وجود دارد.

دیورند، خط فرضی یا قطعی

خط دیورند به طول ۱۶۴۰ مایل در دوره افول «بازی بزرگ» و پس از جنگ دوم انگلیس و افغانستان توسط مورتیمر دیورند تعیین شد. هدف انگلیس ایجاد منطقه حائل بین قلمرو خود و روسیه بود. عبدالرحمن‌خان، شاه افغانستان، تحت فشار، واگذاری بخشی از سرزمین‌های قبیله‌ای پشتون را پذیرفت.

پس از تشکیل پاکستان در سال ۱۹۴۷، این خط مرزی برای این کشور باقی ماند و اسلام‌آباد همواره آن را مسئله‌ای حل‌شده دانسته است. در مقابل، افغانستان همواره مشروعیت این خط را زیر سؤال برده و طالبان آن را یک مرز «فرضی» می‌دانند.

نگرانی پاکستان از حمایت طالبان از شبه نظامیان

رسانه آمریکایی واشنگتن‌پست گزارش داد، نگرانی مقامات پاکستانی از عدم تمایل طالبان افغانستان به ایمن‌سازی مرزها در برابر شبه‌نظامیان و قاچاقچیان تشدید شده است.

بر اساس این گزارش، شبه‌نظامیان در حال گسترش عملیات در مناطق مرزی هستند که پیشتر تحت حاکمیت افغانستان بوده است.

مقامات پاکستانی ادعا می‌کنند طالبان افغانستان از تلاش این گروه‌ها برای برقراری حکومت طالبان در مناطق مورد مناقشه مرزی حمایت می‌کند.

بیشتر حملات مرزی به گروه تحریک طالبان پاکستان به رهبری نور ولی محسود نسبت داده می‌شود که اخیراً هدف عملیات پاکستان در کابل قرار گرفت و به درگیری‌های مرزی گسترده منجر شد.

طالبان هرگونه حمایت از تحریک طالبان پاکستان را رد کرده و این گروه نیز هرگونه پشتیبانی یا حفاظت از سوی کابل را تکذیب نموده است.

حصارکشی مرز دیورند و مناقشه های مرزی پاکستان و طالبان

بر اساس گزارش واشنگتن پست، اگرچه حمایت از تحریک طالبان پاکستان در مناطق قبیله‌ای مرزی محدود به نظر می‌رسد، اما این گروه اخیراً توانسته با بهره‌برداری از این باور عمومی در دو سوی مرز که خط دیورند هرگز نباید زندگی روزمره مردم را مختل کند، حملات خود را پیش ببرد.

برای دهه‌ها، اعضای جامعه پشتون و دیگر قبایل به راحتی و بدون توقف در گمرک، از این مرز عبور می کردند.

این رسانه افزود این آزادی تردد، پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به پایان رسید. پس از آن که طالبان به اسامه بن لادن پناه داد، آمریکا به افغانستان حمله کرد. پاکستان تحت فشار واشنگتن، مرزها را بست و نیروهای امنیتی در آنجا مستقر کرد. اگرچه بن لادن به پاکستان گریخت، اما تاثیر این اقدامات بر منطقه مرزی بسیار شدید و ماندگار بود.

این رسانه آمریکایی نوشت، اسلام‌آباد پس از تشکیل گروه تحریک طالبان پاکستان در سال ۲۰۰۷ و آغاز حملات مرزی این گروه، اقدام به ساخت استحکامات و در نهایت حصارکشی در خط دیورند کرد.

با این حال، نظارت بر این مرز تقریباً غیرممکن است. نیروهای تحریک طالبان پاکستان و قاچاقچیان از این موانع عبور کرده‌اند و برخی از ساکنان محلی نیز از این شبه‌نظامیان حمایت می کنند.

پیش از این، وزارت خارجه قطر در بیانیه اولیه خود درباره مذاکرات طالبان و پاکستان، از واژه «مرز» استفاده کرد که با واکنش‌های گسترده و گمانه‌زنی درباره به رسمیت شناختن خط دیورند مواجه شد. در پی این انتقادها، این واژه از نسخه نهایی بیانیه حذف گردید.

سخنگوی طالبان این برداشت‌ها را نادرست خواند و تأکید کرد این بیانیه یک اعلامیه مشترک نبوده، بلکه موضع طالبان درباره امنیت منطقه‌ای است. سرپرست وزارت دفاع طالبان نیز هرگونه اشاره به مرز دیورند در این توافق را رد کرد. طالبان این تغییر در بیانیه قطر را یک موفقیت دیپلماتیک ارزیابی کردند.