به گزارش ایراف، ترکیه امروز میزبان هیئت‌هایی از افغانستان و پاکستان برای ادامه رایزنی پیرامون آتش‌بس توافق‌شده در دوحه است. قرار است در این دور، دوطرف درباره ایجاد یک سازوکار قابل بررسی برای نظارت بر تهدیدات تروریستی و تثبیت آتش‌بس گفت‌وگو کنند. طاهرحسین اندرابی، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان، روز گذشته اعلام کرد که این کشور به دنبال ایجاد سازوکاری مشخص برای نظارت بر تهدیدات تروریستی است که از خاک افغانستان نشأت می‌گیرد.
در ترکیب هیئت پاکستانی، مسئول اطلاعات پاکستان در بخش افغانستان، رئیس عملیاتی ارتش و نماینده وزارت خارجه این کشور حضور دارند. طالبان نیز اعلام کرده که هیئتی به سرپرستی رحمت‌الله نجیب، معاون وزارت کشور، به منظور گفت‌وگو درباره مسائل باقی‌مانده عازم ترکیه شده است.
استانبول در حالی میزبان نشست دوم افغانستان و پاکستان خواهد بود که در این دور، ترکیب شرکت‌کنندگان دوطرف تنها از لحاظ مقامات نظامی و امنیتی حفظ شده است. برخلاف نشست دوحه که عالی‌ترین مقامات دوطرف در آن حضور داشتند، اکنون تنها نمایندگان نهادهای امنیتی و سیاسی شرکت خواهند کرد. این در حالی است که حضور هیئت عالی‌رتبه در دور قبلی نشان‌دهنده حساسیت موضوع و پیچیدگی مذاکرات بوده، اما اینکه چرا دیگر از مقامات عالی‌رتبه خبری نیست، قابل تأمل است.
از سوی دیگر، این نشست در حالی برگزار می‌شود که از زمان توافقنامه دوحه تاکنون، ناظران بارها این پرسش را مطرح کرده‌اند که آیا طالبان و اسلام‌آباد به توافقی دائمی و پایدار خواهند رسید؟
از تهدید تی‌تی‌پی تا مسأله آب
اگرچه از زمان امضای توافقنامه دوحه نقضی جدی صورت نگرفته، اما تداوم این روند در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. برخی ناظران معتقدند که تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) همچنان مانع اصلی در روابط کابل و اسلام‌آباد است.
برخی دیگر نیز بر این باوراند که پس از حواشی استفاده از واژه «مرز» در بیانیه دوحه و حذف آن توسط وزارت خارجه قطر، حل‌نشدن این موضوع مانند آتشی زیر خاکستر خواهد بود که سایه آن بر سر توافقنامه سنگینی می‌کند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که طالبان به‌تازگی از ساخت سد بر روی رودخانه مرزی کنر خبر داده است. عبداللطیف منصور، سرپرست وزارت انرژی و آب طالبان، گفته: «مطالعاتی که ما در آن منطقه انجام داده‌ایم، نشان می‌دهد که این آب متعلق به افغان‌هاست و ما حق داریم به نفع خود از آن استفاده کنیم، بدون آنکه به کسی ضرری برسد.»
گفته می‌شود رهبر طالبان دستور ساخت فوری سد بر رودخانه کنر را صادر کرده است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که هند نیز پیمان آب‌های سند با پاکستان را به تعویق انداخته و احتمال مشارکت هند در پروژه سدسازی افغانستان وجود دارد. کارشناسان هشدار داده‌اند که این اقدام جریان آب به سمت پاکستان را کاهش خواهد داد.
اقدام طالبان در شرایطی که هنوز سایه جنگ بر روابط دوطرف سنگینی می‌کند و موانع رسیدن به صلح پایدار با دو مانع جدی تی‌تی‌پی و خط دیورند مواجه است، نشان‌دهنده استفاده از پروژه سدسازی به‌عنوان اهرم فشار تازه در روابط دو کشور است.
به گفته روزنامه دیلی پاکستان، ترکیب خروج هند از پیمان آب‌های سند، نفوذ فزاینده این کشور در کابل و اجرای پروژه سد کنر، نگرانی‌هایی را درباره استفاده از آب به‌عنوان ابزار فشار تشدید کرده است. حالا احتمال وقوع جنگ بعدی بر سر آب افزایش یافته است.
چشم‌انداز مبهم صلح پایدار
نشست دوم طالبان و اسلام‌آباد در استانبول در شرایطی برگزار می‌شود که نه‌تنها هشدارها درباره طالبان پاکستانی و موضوع خط دیورند پابرجاست، بلکه بازگشت هند به پروژه آبی که یک‌طرف آن اسلام‌آباد قرار دارد، چشم‌انداز صلح میان دوطرف را با تردید مواجه کرده است.
در حالی که دو کشور از تمایل برای گفت‌وگوی جدی به منظور دستیابی به یک راه‌حل دائمی سخن می‌گویند، چشم‌انداز یک توافق صلح پایدار بعید به نظر می‌رسد. بدون اجماع کابل و اسلام‌آباد درباره ماهیت تهدیدات و توافق بر سر اینکه چه کسانی بازیگران مخرب هستند، طراحی هرگونه توافق منسجم و قابل اجرا دشوار خواهد بود.
تفاوت دیدگاه عمیق درباره منبع تنش، به‌ویژه در مورد تی‌تی‌پی، مسیر رسیدن به توافقی پایدار را پرچالش کرده است. این در حالی است که مرکز درگیری نیز محل مناقشه است. دعوای تاریخی بر سر خط دیورند نشان داده که چگونه تلاش‌ها برای حل بحران‌های دو کشور، در نطفه خفه شده‌اند.
در نتیجه، بزرگ‌ترین خطری که طالبان و طرف پاکستانی برای دستیابی به صلحی پایدار با آن مواجه هستند، بن‌بست استراتژیک ناشی از اختلاف نظر در مسائل اساسی است. بدون توافق بر سر این تعاریف، هیچ‌یک از دو کشور نمی‌تواند سیاست‌هایی منسجم و قابل اجرایی را طراحی کند که طرف مقابل با آن موافق باشد.
در چنین شرایطی، هرچه دامنه ابهام افزایش یابد، اختلافات ریشه‌دارتر و عمیق‌تر خواهد شد و آتش‌بس تنها نقش مسکنی موقت را ایفا خواهد کرد. بنابراین، نشست‌ها چه در دوحه و چه در ترکیه، تنها زمانی می‌توانند آرامشی پایدار را میان دو همسایه برقرار کنند که اجماع مشترک بر سر مشکلات شکل بگیرد. در غیر این صورت، این دیدارها تنها مرهمی کوتاه‌مدت بر زخم‌های کهنه خواهند بود.
تلویزیون اینترنتی ایراف آغاز به کار کرد
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
فراخوان ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع غیرمجاز در مدارس
جزییات «طرح کفیل» برای ساماندهی ورود و اشتغال اتباع خارجی اعلام شد
