نخستین همایش «سده قانون اساسی در افغانستان» با همکاری مشترک شش نهاد علمی-فرهنگی ایران و افغانستان، عصر روز سه‌شنبه ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ به میزبانی مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و با حضور جمع قابل توجهی از نخبگان و فرهنگیان ایران و افغانستان در تهران برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری ایراف، موسسه تحقیقات صلح و توسعه کابل، انجمن علمی-دانشجویی مطالعات افغانستان در دانشگاه علامه طباطبایی، انجمن علوم سیاسی ایران، بنیاد شهید مسعود، انجمن مطالعات صلح ایران و مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه برگزارکنندگان این همایش علمی بودند.
در این نشست احمدولی مسعود، دیپلمات ارشد نظام پیشین افغانستان و رییس بنیاد مسعود در یک پیام صوتی گفت که داشتن قانون اساسی از پیش‌فرض‌های یک جامعه مدرن، متمدن و شهروندمحور محسوب می‌شود.
او در ادامه تاکید کرد که وضعیت امروز افغانستان حاصل توافقنامه دوحه است که موجب سرکار آمدن طالبان شد.
مسعود با تصریح به اینکه هیچ چشم‌انداز مثبت و روشنی در مقوله قانون اساسی در افغانستان امروز، نمی‌توان متصور بود؛ گفت که وضعیت فعلی افغانستان نشان‌‌دهنده این است که کشور فاقد هرگونه قانون اساسی است.
در این نشست همچنین حسین سلیمی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن علوم سیاسی ایران، با موضوع “موانع شکل‌گیری هویت سیاسی یک‌پارچه در افغانستان” سخنرانی کرد.
او با طرح این مساله که قانون اساسی، تنها کلماتی الزام‌آور در قالب یک پیکره حقوقی نیست، قانون اساسی را نوعی نظامِ معنایی-هویتی خواند که همانند نخ تسبیح، نیروهای مختلف اجتماعی را به هم پیوند می‌دهد.
رییس انجمن علوم سیاسی ایران منازعات قومی و مداخلات خارجی در قرن نوزدهم را موجب شکل نگرفتن قدرت و هویت مرکزی در افغانستان دانست و گفت: مطرح شدنِ افغانستان به عنوان یک “منطقه و دولت حائل” سبب شد یک هویت مشترک جمعی در افغانستان شکل نگیرد.
استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی گفت: دو پیش‌فرض برای شکل‌گیری یک قانون اساسی موفق در افغانستان ضروری است؛ نخست حضور نداشتن نیروهای بین‌المللی که می‌تواند موجب سستی قانون در زمان تحولات بین‌المللی شود و پیش‌فرض ضروری دیگر، حضور تمام نیروهای تاثیرگذار در تدوین قانون اساسی که آن را به سندی هویت‌بخش برای تمام آحاد جامعه مبدل کند.
در نخستین همایش سده قانون اساسی افغانستان، در دو پنل، اندیشمندان و نخبگان افغانستانی و ایرانی به تحلیل و بررسی فراز و فرودهای قانون اساسی افغانستان پرداختند.
“بررسی الزامات حقوقی و سیاسی قانون اساسی در افغانستان” موضوع نشست و پنل اولِ نخستین همایش “سده قانون اساسی در افغانستان” با مدیریت عباس ملکی بود که در این پنل صاحب‌نظرانی همچون ذکیه عادلی، حسین غلامی‌دون، میرویس بلخی، سمیع رحمانی، محسن خلیلی و شجاع‌حسین محسنی به صورت حضوری یا ارسال پیام صوتی-تصویری به ارائه پرداختند.
نشست و پنل دوم همایش با موضوع “بررسی الزامات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نگارش قانون اساسی در افغانستان” با مدیریت محمدامین رشادت انجام گرفت که در این پنل، اندیشمندانی همچون سهیلا عرفانی، ابوالفضل داوری، نظیف شهرانی، امان‌الله فصیحی، سیدمحمد حسینی و حسام‌الدین تالقانی به صورت حضوری یا ارسال پیام صوتی-تصویری به ارائه پرداختند.
نخستین همایش “سده قانون اساسی در افغانستان” از ساعت ۱۵ الی ۱۹:۳۰ عصر سه‌شنبه، پانزدهم اسفند در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در تهران برگزار شد و با اجرای موسیقی افغانستان پایان یافت.
