به گزارش ایراف، فاطمه محروق، استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد در نشست تخصصی “از مرز تا پیمان، تاثیر تحولات دوجانبه پاکستان _ افغانستان و پیمان دفاعی عربستان _ پاکستان بر نظم امنیتی منطقه” که به میزبانی موسسه ایراس برگزار شد،گفت: در رابطه با پیمان دفاعی عربستان _ پاکستان، تاکنون هیچ متنی منتشر نشده، برای همین ما بر اساس احتمالات سخن می‌گوییم. به همین دلیل است که در این خصوص ابهاماتی وجود دارد و نمی‌توان به طور قطع درباره آن نظر داد.
وی افزود: با این وجود درباره توافق عربستان _ پاکستان در وهله اول می‌توان گفت این موضوع ارتباط مستقیمی با تلاش آمریکا برای جلوگیری از نفوذ چین دارد.
محروق با اشاره به جنگ ایران و رژیم صهیونیستی، تصریح کرد: بعد از جنگ دوازده روزه مشخص شد که پاکستان از ایران حمایت می‌کند و بعد از همان اعلام حمایت پاکستان از ایران بود که وزیر دفاع پاکستان به آمریکا دعوت شد.
این استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد، عنوان کرد: پاکستان در حال حاضر از لحاظ اقتصادی در وضعیت خوبی نیست و درگیر مشکلات بسیاری در حوزه اقتصاد می‌باشد و از این رو نیاز به کمک مالی دارد، برای همین به سوی عربستان می‌رود.
وی در ادامه گفت: از سوی دیگر عربستان یک اپراتور اقتصادی است اما نظامی نیست، از این جهت عربستان و پاکستان نقش مکمل یکدیگر را در زمینه اقتصادی و نظامی ایفا می‌کنند.
محروق با اشاره به تاریخچه روابط طولانی عربستان و پاکستان، یادآور شد: در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی این دو کشور روابط خوبی داشتند و حتی بعد از وقایع بهار عربی روابط خود را علنی کردند. برای همین می‌توان گفت همکاری‌های دوجانبه پاکستان و عربستان از گذشته وجود داشته است و موضوع جدیدی نیست و این توافق اخیر هم در ادامه همان همکاری‌ها تعریف می‌شود و رسمیت می‌یابد و نوعی پیام برای نشان دادن هم‌پیمانی است.
وی عنوان کرد: با این اوصاف تا وقتی متن این توافق دیده نشود، همه چیز مبهم است. آیا عربستان می‌پذیرد که زیر چتر هسته‌ای پاکستان باشد؟ این پرسش یکی از ابهاماتی است که تا رویت شدن متن توافق پابرجاست.
محروق در بخش دیگر سخنان خود، گفت: این پیمان از سوی دیگر نوعی تضمین امنیتی از سوی دو طرف نیز هست، که چنانچه مشکلی برای هر یک از طرفین پیش بیاید، دو طرف موظف به حمایت از یکدیگر هستند. در نهایت تمام این توافق را می‌توان به شکلی جلوگیری از نفوذ و قدرت یافتن چین تلقی کرد.
طالبان علاقه دارد خود را مستقل از عربستان نشان دهد
میراحمدرضا مشرف، کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان در بخش دیگر این نشست طی سخنانی گفت: در مرحله اول باید ماهیت این پیمان را بررسی کنیم، آیا این پیمان می‌تواند منشا تحولات بزرگی در منطقه شود؟ یا خیر؟ این پیمان چه محتوایی دارد؟ نمی‌دانیم.
وی افزود: با این وجود می‌توان این پیمان را نوعی معامله اقتصادی و سیاسی دانست و یا آن را نوعی ابزار برای پيشبرد برخی اهداف دو کشور تلقی کرد.
وی بیان کرد: از دیدگاه دیگر می‌توان این توافق را یک تحول مهم و تاثیرگذار در ایجاد و شکل‌گیری موازنه در منطقه دانست.
مشرف با اشاره به تنش‌های مرزی افغانستان و پاکستان، تصریح کرد: در رابطه با درگیری‌های مرزی افغانستان و پاکستان، این توافق می‌تواند به نوعی اعمال فشار بر طالبان را بیشتر کند.
وی گفت: در پاکستان وضعیت اقتصادی خوب نیست و این توافق می‌تواند منجر به بالا رفتن بودجه نظامی و ارتش شود. این افزایش بودجه ارتش به تنهایی می‌تواند زمینه تغییر مناسبات و موازنه را به همراه داشته باشد.
این کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر طالبان علاقه دارد خود را مستقل از عربستان نشان دهد و با وجود اینکه هزینه‌های کلانی از عربستان دریافت می‌کند، باز هم می‌خواهد خود را مستقل از آنها معرفی کند.
وی افزود: این در حالی اتفاق می‌افتد که سفارت عربستان در کابل باز شده و این موضوع به مشروعیت بین‌المللی طالبان کمک می‌کند. این پیمان می‌تواند روابط عربستان و طالبان را تحت تاثیر قرار دهد.
مشرف در ادامه گفت: در سطح منطقه‌ای این توافق در لایه اول نشان می‌دهد که برای رویارویی با اسراییل انجام شده است. عربستان پس از تحولات اخیر در موضع ضعف قرار دارد و نیازمند این است که موضع خود را تقویت کند.
وی گفت: از سوی دیگر توسعه روابط با هند نیز یکی دیگر از کارهای عربستان است و این احتمال نیز وجود دارد که ائتلاف بین هند، عربستان و افغانستان شکل بگیرد. اما این توافق باعث می‌شود که احترام به پاکستان توجیه‌پذیر باشد و مانع از این ائتلاف شود.
مشرف با اشاره به نقش هند در تنش پاکستان و افغانستان، گفت: در خصوص این توافق اگرچه هند بسیار محتاطانه رفتار کرد اما در نهایت این توافق را اقدامی اشتباه از سوی عربستان می‌داند.
این کارشناس مسائل افغانستان و پاکستان در بخش دیگر سخنانش گفت: در بعد اقتصادی این توافق می‌تواند بستر مناسبی برای گسترش روابط اقتصادی و شکل‌گیری کریدور عرب _ مدیترانه باشد. از سوی دیگر نیز سرآغاز عادی سازی روابط با اسراییل نیز هست.
در بخش‌های دیگر این نشست، دکتر مصطفی زندیه، تحلیلگر ارشد مسائل آسیای جنوبی، دکتر محمدحسین باقری، مدیر اندیشکده اقبال و دکتر نوذر شفیعی، دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه تهران نیز به ایراد سخنرانی پرداختند.
