به گزارش ایراف، در حالی که ۱۳ مهرماه (۵ اکتبر) در سراسر جهان به‌عنوان روز معلم گرامی داشته می‌شود، طالبان در استان هرات با صدور دستور رسمی، برگزاری هرگونه مراسم و جمع‌آوری کمک‌های مالی برای معلمان را ممنوع کرده‌اند.
این ممنوعیت در حالی اعمال شده است که روز جهانی معلم فرصتی برای قدردانی از تلاش‌ها و زحمات معلمان در سراسر جهان به‌شمار می‌رود. پیش از بازگشت طالبان به قدرت، این روز در افغانستان نیز با حضور گسترده دانش‌آموزان، خانواده‌ها و مسئولان آموزشی گرامی داشته می‌شد و برنامه‌های گوناگونی به همین مناسبت برگزار می‌گردید.
طالبان دلیل این ممنوعیت را «غیراسلامی» بودن مناسبت‌هایی مانند روز معلم عنوان کرده‌اند. این گروه در چارچوب سیاست‌های فرهنگی سخت‌گیرانه خود، بارها برگزاری جشن‌ها و مناسبت‌هایی را که آن‌ها «غرب‌گرایانه» یا «غیراسلامی» می‌دانند، ممنوع کرده است.
در سطح جهانی، نهادهای بین‌المللی پیام‌هایی به مناسبت این روز منتشر کرده‌اند. یونسکو در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «روز جهانی معلم، فرصتی است برای تقدیر از نقش تحول‌آفرین معلمان در آموزش و همچنین بازنگری در حمایت‌های لازم برای شکوفایی کامل در حرفه معلمی.»
در بیانیه مشترک یونسکو، یونیسف، سازمان بین‌المللی کار و آموزش بین‌الملل نیز آمده است: «ما از دولت‌ها، سازمان‌ها و جامعه جهانی می‌خواهیم تا تعهد خود به همکاری در حرفه معلمی را اعلام کنند؛ زیرا تنها از طریق همکاری مؤثر می‌توان نظام‌های آموزشی عادلانه، فراگیر و پایدار ساخت.»
کارشناسان معتقدند این تصمیم طالبان در راستای محدودسازی فضای فرهنگی و آموزشی افغانستان است. برخی تحلیلگران بر این باورند که حذف نمادهایی مانند روز معلم، با هدف کمرنگ‌کردن جایگاه نمادین و اجتماعی معلمان و ارسال پیام «اهمیت نداشتن معلمی» به جامعه صورت گرفته است.
این تصمیم طالبان با انتقادهای گسترده‌ای از سوی معلمان، فعالان مدنی و نهادهای حقوق بشری همراه بوده است. کاربران شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌هایی مانند #روز_معلم و #طالبان_ضد_آموزش، این ممنوعیت را توهینی آشکار به مقام معلم دانسته‌اند.
اتحادیه اروپا نیز در پیامی به مناسبت روز جهانی معلم اعلام کرد: «اتحادیه اروپا تلاش‌های خستگی‌ناپذیر همه معلمان افغان، به‌ویژه شجاعت معلمان زن و دانش‌آموزان دختر را ارج می‌نهد و گرامی می‌دارد.»
در شبکه‌های اجتماعی، معلمان — به‌ویژه آموزگاران زن که پیش‌تر نیز با محدودیت‌های فراوان روبه‌رو بوده‌اند — از این تصمیم ابراز نگرانی کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند تجلیل از روز معلم یکی از معدود فرصت‌هایی است که جامعه در آن به‌طور علنی از تلاش‌هایشان تقدیر می‌کند؛ فرصتی که اکنون از آن‌ها گرفته شده است.
نهادهای آموزشی و بین‌المللی نیز این تصمیم را محکوم کرده و آن را نشانه‌ای دیگر از تضعیف سیستم آموزشی افغانستان دانسته‌اند.
با این حال، برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که حذف مناسبت‌هایی مانند روز معلم تنها یک اقدام نمادین نیست؛ بلکه نشانه‌ای از روند نگران‌کننده‌ای است که می‌تواند انگیزه معلمان، به‌ویژه زنان، را کاهش داده و در درازمدت تأثیر منفی بر کیفیت آموزش و توسعه انسانی در کشور بگذارد.
حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، نیز در واکنش به این محدودیت‌ها در بیانیه‌ای از تلاش‌های معلمان، به‌ویژه معلمان زن، قدردانی و تأکید کرد:
«معلمان افغان با وجود فشارها، مشکلات اقتصادی و خستگی‌ها، به تعلیم و تربیت فرزندان کشور ادامه داده‌اند.»
کرزی هشدار داد که حذف فرصت‌هایی مانند روز معلم می‌تواند جایگاه آموزش را تضعیف کند و افزود: «امیدوارم هرچه زودتر زمینه آموزش دختران و پسران به‌صورت گسترده فراهم شود تا آن‌ها بتوانند به آرزوهای خود برسند و کشور را به‌سوی پیشرفت و آبادانی هدایت کنند.»
با وجود فشارها، برخی فعالان فرهنگی معتقدند جامعه افغانستان هنوز ساکت نشده و اعتراض‌های پراکنده، نشانه‌ای از امید و مقاومت در برابر محدودیت‌های گسترده است.
