در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل، افغانستان باز هم نماینده رسمی نداشت و این غیبت نمادی از انزوای سیاسی و فقدان مشروعیت حکومت طالبان در عرصه بینالمللی بود. افغانستان در چهارمین سال متوالی پس از بازگشت طالبان به قدرت، از حضور مستقیم و تأثیرگذاری در بحثهای جهانی محروم باقی مانده است. نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان، اعلام کرد که نبود یک حکومت مشروع و قانونی مبتنی بر اراده مردم، باعث کنار گذاشته شدن این کشور از صحنه بینالمللی شده است.
سهمیه افغانستان در مجمع عمومی به دلیل عدم پرداخت حق عضویت چندساله محدود شده و بدهی این کشور به صدها هزار دلار رسیده است. این مسئله نه تنها بیانگر وضعیت اقتصادی شکننده کشور است، بلکه مانعی برای بازپسگیری جایگاه قانونی و سیاسی افغانستان در سطح جهانی نیز محسوب میشود. پیامدهای انزوای سیاسی شامل از دست رفتن اعتبار بینالمللی، کاهش توجه به بحرانهای انسانی و توسعهای و افزایش خطر افراطگرایی و تهدیدهای امنیتی منطقهای است.
هشدارهای منطقهای و جهانی نسبت به طالبان
رهبران کشورهای همسایه در مجمع عمومی، با توجه به پیامدهای امنیتی و انسانی وضعیت افغانستان، هشدارهای مهمی مطرح کردند:
امامعلی رحمان، رئیسجمهور تاجیکستان: جامعه جهانی را فراخواند تا برای رسیدگی به بحرانهای انسانی، خشکسالی و زلزلهزدگان در شرق افغانستان اقدام کند و بر آمادگی تاجیکستان برای همکاری تأکید کرد.
شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان: با اشاره به ضرورت جلوگیری از منزوی شدن افغانستان، تأکید کرد که ثبات این کشور برای امنیت منطقهای و جهانی اهمیت دارد و خواستار حمایت از پروژههای اقتصادی و زیربنایی شد.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه: طالبان را به اتخاذ رویکرد فراگیر و همهشمول در حاکمیت فراخواند و بر رعایت حقوق انسانی و ارزشهای مدنی تأکید کرد و هشدار داد که نباید مردم افغانستان تنها رها شوند.
این هشدارها نشان میدهند که کشورهای منطقه، هرچند روابطی با طالبان دارند، اما نسبت به آینده افغانستان نگران هستند و ازاینرو چشمانداز تعامل مشروع و مستقیم با طالبان همچنان مبهم باقی مانده است.
بحران مشروعیت طالبان؛ نگرانی جهانی
نماینده افغانستان در سازمان ملل با اشاره به تغییر نگرش کشورهای جهان نسبت به طالبان بیان کرد: بسیاری از کشورهایی که پیشتر با خوشبینی با طالبان برخورد میکردند، اکنون در تعامل با این گروه دچار تردید شدهاند. سیاست تعامل آمریکا با طالبان نیز نتایجی نداشته و افکار عمومی و دولتها نسبت به عملکرد طالبان در زمینه حقوق بشر، بهویژه حقوق زنان و مشارکت اقوام و اقلیتها، بیاعتماد شدهاند.
طالبان ادعا میکند که دولت کنونی همهشمول است، اما در عمل تمام نهادهای دولتی در اختیار افراد نزدیک به این گروه قرار دارد و درخواستهای بینالمللی برای رعایت حقوق انسانی و اصول مدنی رد شده است. این وضعیت باعث شده افغانستان در چهار سال اخیر به شکل تدریجی از عرصه جهانی حذف شود و مردم این کشور بازنده اصلی انزوای سیاسی و اقتصادی باشند.
پیامدهای غیبت و انزوای افغانستان
غیبت مداوم افغانستان و محدودیتهای سیاسی طالبان پیامدهای گستردهای از جمله از دست رفتن اعتبار بینالمللی، بروز بحران انسانی و اقتصادی و افزایش خطر افراطگرایی و تروریسم را در پی دارد.
جامعه جهانی با تمرکز بر بحرانهای دیگر، کمترین توجه را به وضعیت افغانستان نشان داده و این کشور از اولویت سیاست خارجی بسیاری از کشورها خارج شده است.
نیاز به رویکرد همهشمول و فراگیر
رهبران جهانی بر ضرورت تشکیل حکومتی فراگیر و مشارکت همه اقشار جامعه افغانستان تأکید کردند. اردوغان خواستار رعایت حقوق انسانی و ارزشهای مدنی شد و تاجیکستان و ازبکستان بر اهمیت ثبات سیاسی و اقتصادی کشور همسایه تأکید کردند.
صلح و توسعه پایدار در افغانستان تنها با مشارکت واقعی همه اقوام، مذاهب، زنان و جوانان ممکن است. انحصار قدرت و کنار گذاشتن بخشهای مختلف جامعه باعث افزایش بیاعتمادی داخلی و منطقهای شده و روند صلح را دشوار کرده است.
مهمترین نیازهای افغانستان برای آینده پایدار
۱. حمایت از حقوق و امنیت مردم: تضمین امنیت شهروندان، آزادیهای اساسی و حفاظت از اقلیتها، بهویژه زنان و جوانان، از اهمیت حیاتی برخوردار است.
۲. حضور و مشارکت فراگیر در سیاست: ایجاد فرصت واقعی برای مشارکت همه اقشار جامعه در ساختارهای تصمیمگیری، برای کاهش احساس تبعیض و
نارضایتی عمومی.
۳. بازسازی اقتصادی و توسعه انسانی: سرمایهگذاری در آموزش، بهداشت، اشتغال و زیرساختها برای کاهش فقر و بحرانهای انسانی.
۴. روابط متوازن و مشروعیت بینالمللی: تعامل هوشمندانه با جامعه جهانی برای جذب کمکها، کاهش انزوای سیاسی و تقویت مشروعیت حکومت، بدون
وابستگی کامل به یک قدرت خارجی.
۵. مقابله با فساد و حاکمیت قانون: تقویت شفافیت، حاکمیت قانون و مبارزه با فساد، که پیششرط توسعه سیاسی و اقتصادی پایدار است.
جمعبندی
چهار سال غیاب مستقیم افغانستان در مجمع عمومی سازمان ملل، نمادی از انزوای سیاسی و فقدان مشروعیت بینالمللی حکومت طالبان بوده است. نصیراحمد فایق، نماینده افغانستان، در سخنرانی خود بر پیامدهای این انزوا و فقدان یک دولت مشروع مبتنی بر اراده مردم تأکید کرد و هشدار داد که کنار گذاشته شدن افغانستان از صحنه جهانی نه تنها اعتبار بینالمللی کشور را کاهش داده، بلکه بحرانهای انسانی و اقتصادی و تهدیدهای امنیتی منطقهای را تشدید کرده است.
رهبران کشورهای همسایه و منطقه، از جمله امامعلی رحمان، شوکت میرضیایف و رجب طیب اردوغان، بر ضرورت توجه فوری به وضعیت افغانستان تأکید کردند. آنها خواستار حمایت از بحرانهای انسانی، تقویت ثبات سیاسی و اقتصادی، رعایت حقوق انسانی و اتخاذ رویکرد فراگیر در حاکمیت شدند. این هشدارها نشان میدهد که حتی کشورهای منطقه که روابط محدودی با طالبان دارند، نسبت به آینده سیاسی و امنیتی افغانستان نگران هستند و تعامل مستقیم و مشروع با طالبان همچنان مبهم است.
بحران مشروعیت طالبان، بهویژه در زمینه رعایت حقوق زنان، مشارکت اقوام و اقلیتها و حاکمیت قانون، موجب بیاعتمادی جهانی شده و سیاست تعامل برخی کشورها با طالبان نتایج ملموسی نداشته است. انحصار قدرت در دست اعضای گروه طالبان و رد درخواستهای بینالمللی، افغانستان را به شکل تدریجی از عرصه جهانی حذف کرده و مردم این کشور را به بازنده اصلی انزوای سیاسی و اقتصادی تبدیل کرده است.
برای تحقق صلح و توسعه پایدار، رهبران منطقه و جهان بر ضرورت تشکیل حکومتی همهشمول و مشارکت واقعی همه اقشار جامعه، از جمله زنان، جوانان و اقلیتها تأکید کردند. مهمترین نیازهای کشور شامل حمایت از حقوق و امنیت مردم، مشارکت فراگیر در سیاست، بازسازی اقتصادی و توسعه انسانی، ایجاد روابط متوازن با بازیگران مختلف و مقابله با فساد و تقویت حاکمیت قانون است. تنها با اجرای این اولویتها، افغانستان میتواند از انزوا خارج شود و زمینه امید به آیندهای پایدار، امن و توسعهیافته برای مردم خود را فراهم کند.
تلویزیون اینترنتی ایراف آغاز به کار کرد | برای تماشا اینجا کلیک کنید:
ایراف تیوی
آخرین اخبار تحلیلی افغانستان را در ایراف بخوانید:
کاظمی: تحصیل حق انسانی است؛ برای ۵۰ هزار کودک مهاجر جامانده راهحل قانونی فراهم میکنیم
