به گزارش ایراف، برخلاف ادعاهای برخی فعالان اقتصادی که خروج نیروی کار مهاجر را دلیل کمبود نیروی کار می‌دانند، بررسی آمار رسمی نشان می‌دهد سهم اتباع خارجی در بازار کار ایران همواره کمتر از ۵ درصد بوده است.
کارشناسان دو عامل کلیدی دستمزد پایین و نبود امنیت شغلی را دلیل اصلی این مشکل می‌دانند.
پایین بودن سطح دستمزدها نسبت به هزینه‌های زندگی، به ویژه در شرایط تورم بالا، انگیزه اشتغال به ویژه برای جوانان در کلان‌شهرها را از بین برده است.
یک کارگر با حداقل دستمزد قادر به تامین هزینه‌های اولیه مانند مسکن، خوراک و درمان نیست و این امر موجب گرایش به مشاغل غیررسمی یا خروج از بازار کار شده است.
علاوه بر این، نبود امنیت شغلی واقعی به دلیل رواج قراردادهای موقت و سفیدامضا در بخش خصوصی، باعث شده تا حقوق قانونی کارگران از جمله بیمه، پاداش و سنوات تضمین نشود.
این شرایط حتی نیروی کار متخصص و تحصیلکرده را نیز بی‌انگیزه کرده و به سمت مهاجرت یا فعالیت‌های غیررسمی سوق داده است.
در همین رابطه، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، با انتقاد از بزرگ شدن دولت و پایین بودن بهره‌وری، اعلام کرد بسیاری از کارمندان دولت «کاری برای انجام دادن ندارند» و پیشنهاد کاهش ساعت کاری برای جلوگیری از اسراف منابع را مطرح کرد.
