ابومحمد جولانی، رئیس دولت موقت سوریه روز گذشته با هدف شرکت در هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد وارد نیویورک شد. او اولین رئیس دولت سوریه است که پس از نزدیک به ۶۰ سال در نشست سازمان ملل شرکت می‌کند. سفر جولانی به نیویورک چندماه پس از دیدار او با دونالد ترامپ، در ماه مه و اولین دیدار در سطح ریاست جمهوری پس از ۲۵ سال صورت گرفته است. همچنین او در حالی قرار است در این نشست شرکت کند که زمانی در صدر فهرست افراد تحت تعقیب ایالات متحده با جایزه‌ای تا سقف ۱۰ میلیون دلار قرار داشت.
اقدامات جولانی دستمایه شماتت طالبان
جولانی در شرایطی برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل آماده می شود که از زمانی که قدرت را در سوریه به دست گرفته است حکومت او با حکومت طالبان در افغانستان بارها مقایسه شده است. برخلاف طالبان که در جریان چهارسال گذشته به دلیل سیاست سختگیرانه رهبر آن نتوانسته خود را از انزوای جهانی بیرون بکشد و به عنوان دولت قانونی افغانستان شناخته شود، حکومت تازه‌تاسیس جولانی مقبولیت جهانی بیشتری را کسب کرده است. چنانکه او حالا پس از ۶۰ سال به عنوان بالاترین شخصیت اجرایی سوریه قرار است در سازمان ملل سخنرانی کند.
پس از تحولات سوریه و حاکمیت جولانی، منتقدان طالبان و ناظران بین‌المللی بارها این گروه را شماتت کرده یا توصیه کرده‌اند که از حکومت موقت سوریه برای حکومتداری و تعامل با جهان درس بگیرند. به‌طور متناقض‌نما، زمانی که هیئت تحریر الشام حکومت را به دست گرفت، این پرسش مطرح شد که آیا او قرار است به عنوان دومین گروه اسلامگرایی که حکومت را در یک کشور به دست می‌گیرد، مانند همتایان اسلامگرای خود در افغانستان حکومت کند یا مسیر دیگری را خواهد پیمود؟
اگرچه طالبان در چهارسال گذشته برخلاف دشواری‌های پیش رو، توانست تعاملات دیپلماتیک خود به‌ویژه در سطح منطقه‌ای را گسترش دهد و اخیراً هم درهای تعامل با کشورهای غربی را به بهانه پناهجویان افغان باز کرده است، اما همچنان به‌عنوان حکومتی منزوی شناخته می‌شود. نبود دولتی فراگیر، محرومیت زنان از حق تحصیل، حضور گروه‌های تروریستی و سیاست‌های سختگیرانه رهبری طالبان از مهم‌ترین عواملی است که همچنان تردیدهای جهانی را در رابطه با شناسایی حکومت طالبان پایدار نگه داشته است. این در حالی است که جولانی مسیر متفاوتی را برای کسب مقبولیت جهانی در پیش گرفته است و در نتیجه آن وضعیت، امروز مهمان سازمان ملل است.
او در پیمودن مسیر تبدیل از یک گروه شورشی به دولت، شانس بیشتری داشته است. رهبری جدید سوریه حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی بیشتری را جلب کرد و حضور او یا نمایندگان سیاسی دولت جدید در نشست‌های جهانی با چالش‌های جدی مواجه نشد. این در حالی است که طالبان در سیاست خارجی تلاش کرده با استفاده از خستگی غرب از جنگ‌های فرامرزی، تعاملات خود را بدون آنکه تغییری جدی در سیاست‌های خود ایجاد نماید، تنظیم کند.
به نظر می‌رسد جولانی حداقل در ظاهر امر دوست ندارد با طالبان مقایسه شود و مسیر خود را از همان ابتدا از این گروه جدا کرده است. علیرغم مشابهت‌های شگفت‌انگیز میان طالبان و تحریر الشام، دو نیرویی که نه تنها با القاعده نسبت‌های مشترک دارند؛ بلکه حتی از پرچم‌های همسان نیز استفاده می‌کنند و پیش از این بارها به مناسبت‌های گوناگون از همدیگر تمجید کرده‌اند، اما فرمانده شورشیان سوری عملاً می‌خواهد فاصله معناداری را میان خود و طالبان ایجاد و حفظ کند. او در آذرماه سال گذشته در گفت‌وگویی رسانه‌ای مدعی شد که مایل نیست سوریه به افغانستانی دیگر تبدیل شود. او حتی از سنت فرهنگی و قوانین ایدئولوژیک طالبان نیز فاصله گرفته و ادعا کرده که «من به تحصیل زنان معتقدم»؛ چیزی که در افغانستان زیر سیطره طالبان، ممنوع است و در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین موانع در مسیر شناسایی رسمی هیات حاکمه افغانستان از سوی جامعه جهانی محسوب می‌شود.
جولانی همچنین در اظهار نظری آشکارا توهین‌آمیز، ادعا کرده بود که سوریه و افغانستان بسیار متفاوت هستند و استدلال کرده که «افغانستان یک جامعه قبیله‌ای است!»؛ تعبیری که عمران خان؛ نخست‌وزیر پیشین پاکستان نیز در توجیه ممنوعیت تحصیل دختران از سوی طالبان آن را مطرح کرده و با واکنش‌های گسترده مردم افغانستان روبه‌رو شده بود.
آرزوی محال طالبان در دستان جولانی
اما حالا حداقل در ظاهر نشان داده شده است که سیستم حکومتداری تحریر شام نتیجه‌بخش‌تر از طالبان بوده است. در حالی که طالبان پس از چهارسال همچنان رویای حضور در سازمان ملل را برخلاف درخواست‌های مکرر در سر می‌پرورانند و حالا که دعوت نشده‌اند، این اقدام را بی‌انصافی ملل متحد در حق مردم افغانستان خوانده‌اند، جولانی در نیویورک است و بر سر موضوعاتی چون رفع تحریم‌ها صحبت می‌کند. سؤال مهم این است: ریشه وضعیت کنونی افغانستان را باید در داخل و در عملکرد مقامات طالبان جست یا در بیرون از مرزها و در بی‌انصافی ملل متحد؟
