به گزارش ایراف، تعاملات برای اخراج مهاجران مجرم، هرچند غیررسمی، در سکوتی سنگین نسبت به وضعیت وخیم حقوق بشر در افغانستان رخ می‌دهند؛ سکوتی که وجدان سیاسی اروپا را به چالش می‌کشد.
در اوایل شهریورماه، کمیسار امور داخلی و مهاجرت اتحادیه اروپا با لحنی محتاطانه از آغاز گفت‌وگو با طالبان برای بازگرداندن مهاجران مجرم خبر داد. او تأکید کرد که این مذاکرات به معنای به رسمیت شناختن طالبان نیست، اما همین تماس‌ها، در عمل، دریچه‌ای تازه برای تعامل با گروهی گشوده‌اند که هنوز بسیاری از کشورها از پذیرش رسمی‌اش سر باز می‌زنند.
آلمان، که در سالهای اخیر میزبان شمار زیادی از پناهجویان از افغانستان و دیگر کشورها بوده، اکنون تصمیم گرفته است نمایندگانی را برای مذاکره مستقیم با طالبان به کابل بفرستد. این هیئت با میانجی‌گری قطر در حال اعزام است تا سازوکار اجرایی بازگرداندن مهاجران مجرم را نهایی کند. روزنامه بیلد آلمان نیز فاش کرده که در اوایل سپتامبر، هیئتی آلمانی در دوحه با طالبان دیدار کرده تا مکانیزمی منظم برای این روند طراحی شود.
آلمان از زمان حاکمیت طالبان تاکنون دو بار مهاجران افغان را اخراج کرده است؛ در پاییز گذشته ۲۸ نفر و در تابستان امسال ۸۱ نفر که همگی به‌عنوان «مجرمان خطرناک» معرفی شدند. این اقدامات، هرچند در ظاهر برای حفظ نظم و امنیت انجام می‌شوند، اما در باطن، به طالبان امکان می‌دهند تا خود را شریک قابل اعتماد معرفی کنند.
در خرداد ماه امسال نیز اداره مهاجرت سوئیس از آمادگی‌ها برای اخراج حدود ۲۰ پناهجوی مجرم خبر داد در حالی که مذاکرات با طالبان در حال انجام است حتی چهار دیپلمات طالبان به افغانستان سفر کردند تا مدارک هویتی ۱۳ مهاجر افغان را شناسایی کنند. از اکتبر ۲۰۲۴ تاکنون، اداره مهاجرت سوئیس موفق به اخراج پنج «مجرم افغان» شده است.
این در حالی است که وزیر کشور اتریش نیز پیشتر اعلام کرد که این کشور با همکاری و مذاکره مستقیم با اداره طالبان، اقدام به اخراج و بازگرداندن مجرمان افغانستانی به کشورشان خواهد کرد و این تصمیم به صورت قاطع اجرا خواهد شد. پیش از این، اداره مهاجرت و پناهندگی اتریش نیز به دلیل تغییر وضعیت امنیتی، اخراج به افغانستان را به صورت موردی مجاز اعلام کرده بود.
در میان کشورهای اروپایی، نروژ از جمله کشورهایی بوده است که سابقه ارتباطات طولانی و عمدتا مخفیانه با طالبان داشته است. اسلو از سال ۲۰۰۵ در روزگاری که طالبان به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده بود و کمتر کشوری تمایل با بازیابی روابط با آن‌ها را داشت با مقامات این گروه تماس برقرار کرده بود. شکریه بارکزی سفیر پیشین افغانستان در نروژ گفته بود که نروژی ها در دوحه در نگارش توافقنامه آمریکا و طالبان در سالهای ٢٠٢٠ و ٢٠٢١ نقش مستقیم داشتند.
از سوی دیگر یوریس سالدن، رییس بخش عمومی کنسولی در وزارت امور خارجه، تجارت خارجی و همکاری های توسعه ای بلژیک در دیدار با نظیف الله سالارزی، سفیر افغانستان تاکید کرده بود که سفارت افغانستان در این کشور تنها نهاد و مرجع قانونی برای تصدیق، تایید و صدور اسناد برای شهروندان افغانستان است. سالدن در این دیدار گفت که این صلاحیت تنها برای سفارت افغانستان در بلژیک است و سفارتخانه ها یا نمایندگی های سیاسی دیگر افغانستان در دیگر کشورهای اروپایی این صلاحیت را ندارند و نمی توانند برای شهروندان افغانستان اسناد و مدارک صادر کنند.
در راستای اخراج مهاجران مجرم به افغانستان باید اشاره کرد که به گزارش الجزیره، پیشتر آدام بوهلر، فرستاده ویژه دولت ترامپ در امور گروگان‌گیری، و زلمی خلیل‌زاد، دیپلمات ارشد سابق آمریکا، با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، دیدار کرده‌اند. پس از این دیدار، دفتر معاون نخست‌وزیر طالبان اعلام کرده که دو طرف درباره تبادل زندانیان افغان و آمریکایی گفت‌وگو کرده‌اند. این دیدارها نشان می‌دهد که طالبان به‌خوبی دریافته‌اند چگونه از تعاملات انسانی و امنیتی برای پیشبرد اهداف خود بهره ببرند.
طالبان، که از زمان بازگشت به قدرت در آگست ۲۰۲۱ با انزوای بین‌المللی مواجه بوده‌اند، این گفت‌وگوها را فرصتی طلایی می‌دانند. فرصتی برای خروج از سایه و ورود به صحنه دیپلماسی جهانی. آن‌ها با آغوش باز پذیرای مهاجران اخراج‌شده برای تثبیت قدرت و مشروعیت خود هستند.
با افزایش این تعاملات و مشروعیت بخشی به حکومت طالبان آنچه بیش از همه نادیده گرفته می‌شود، رنج مردم افغانستان است. زنان و دخترانی که از حقوق اولیه محروم شده‌اند، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی که باید سکوت کنند، اقلیت‌هایی که از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی محروم‌اند.
سکوت اروپا در برابر نقض گسترده حقوق بشر در افغانستان، به‌ویژه در قبال زنان و اقلیت‌ها، پرسش‌هایی جدی درباره اولویت‌های اخلاقی و سیاسی غرب ایجاد کرده است.
