تشدید شکنندگی وضعیت افغانستان در سایه کارشکنی طالبان بر فعالیت سازمان ملل

در پی تشدید محدودیت‌های طالبان علیه کار زنان، کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) اعلام کرد که هشت مرکز کمک‌رسانی خود را در افغانستان تعطیل کرده است. این اقدام نه‌تنها خدمات حیاتی به هزاران بازگشت‌کننده افغان را متوقف کرد، بلکه روابط سازمان ملل با حکومت طالبان را وارد مرحله‌ای بحرانی کرد.

22 سنبله/شهریور 1404
سارا ناجی

به گزارش ایراف، عرفات جمال، نماینده کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، در نشست خبری در ژنو اعلام کرد که ادامه فعالیت مراکز بدون حضور کارکنان زن افغان غیرممکن شده و سازمان مجبور به تعطیلی هشت مرکز در سراسر کشور شده است. این مراکز روزانه حدود ۷۰۰۰ نفر را ثبت و پردازش می‌کردند که ۸۰٪ آن‌ها واجد شرایط دریافت کمک نقدی بودند.

جمال توضیح داد که خدماتی مانند ثبت بیومتریک، مصاحبه‌های حمایتی و ارزیابی‌های اولیه نیازمند حضور مستقیم کارکنان زن هستند، به‌ویژه با توجه به اینکه بیش از نیمی از بازگشت‌کنندگان زن‌اند. او گفت: «ما به سادگی بدون زنان قادر به ادامه کار نیستیم.» تعطیلی مراکز موجب محرومیت هزاران نفر از دریافت کمک‌های حیاتی شد.

جمال تأکید کرد که این تصمیم نه از سر اعتراض بلکه از سر اجبار اتخاذ شده است: «هدف ما تنبیه کسی نبود، بلکه نشان دادن این واقعیت بود که بدون زنان نمی‌توانیم خدمات ارائه دهیم.»

روز یک‌شنبه گذشته (٧ سپتامبر)، نیروهای طالبان مانع ورود کارمندان زن افغان و قراردادی سازمان ملل به دفاتر این نهاد در کابل شدند. این موضوع را دفتر سازمان ملل در افغانستان (یوناما) تایید کرده است. سازمان ملل متحد در افغانستان روز پنج‌شنبه از مقام‌های طالبان خواست تا محدودیت‌هایی را که مانع ورود زنان کارمند افغان به دفاتر این نهاد شده، لغو کنند. در بیانیه‌ای که از سوی این سازمان منتشر شد، نیز آمده است که وقتی زنان نباشد، عملا کار بیومتریک و مصاحبه با زنان بازگشت کننده ناممکن شده است.

پیامدهای انسانی و اجتماعی

افزایش آسیب‌پذیری مهاجران بازگشته: بسیاری از بازگشت‌کنندگان از ایران و پاکستان، به‌ویژه زنان و کودکان، بدون منابع مالی یا سرپناه مناسب وارد افغانستان می‌شوند. توقف کمک‌های نقدی، آن‌ها را در معرض فقر شدید، بی‌خانمانی و سوءتغذیه قرار می‌دهد.

ناتوانی در ارائه خدمات به زنان: به دلیل محدودیت‌های فرهنگی و امنیتی، سازمان ملل برای مصاحبه و حمایت از زنان بازگشته نیاز به کارکنان زن دارد. بدون آن‌ها، ارائه خدمات انسانی به نیمی از جمعیت بازگشتی عملاً غیرممکن می‌شود.

افزایش فشار بر جوامع محلی: بازگشت روزانه هزاران مهاجر، بدون حمایت بین‌المللی، فشار سنگینی بر منابع محدود محلی وارد می‌کند و می‌تواند منجر به تنش‌های اجتماعی شود.

شرایط بحرانی در افغانستان: هم‌زمان با بازگشت گسترده مهاجران، افغانستان با بحران‌های دیگری مانند زلزله‌های مرگبار، فقر، خشکسالی و محدودیت‌های شدید اجتماعی مواجه است. تنش میان سازمان ملل و طالبان ممکن است کمک رسانی گسترده این سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.

تأثیر بر روابط سازمان ملل و طالبان

افزایش تنش دیپلماتیک: اقدام طالبان در منع کار زنان، نه‌تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه همکاری‌های عملیاتی با نهادهای بین‌المللی را فلج کرده و اعتماد متقابل را تضعیف می‌کند.

تعلیق موقت همکاری‌ها: سازمان ملل اعلام کرده که در حال مذاکره با طالبان برای بازگرداندن کارکنان زن است، اما تا زمان حل این بحران، بسیاری از فعالیت‌های بشردوستانه به حالت تعلیق درآمده‌اند.

تضعیف اعتبار طالبان در سطح جهانی: این اقدامات، تصویر طالبان را به‌عنوان حکومتی غیرهمکار و ناقض حقوق بشر تثبیت کرده و می‌تواند بر دریافت کمک‌های بین‌المللی و مشروعیت سیاسی آن‌ها بیش از پیش تأثیر منفی بگذارد.

بازگشت‌کنندگان
در حالی که مردم افغانستان با بحران‌های طبیعی دست و پنجه نرم می‌کنند و طبق آمار سازمان بهداشت جهانی ٣ هزار کشته و ۴ هزار زخمی در زلزله اخیر ولایات شرقی داده‌اند با بازگشت روزانه هزاران نفری مهاجران نیز روبه رو هستند.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور ‏پناهندگان ‏می‌گوید که ‌‏‌‏‌‏امسال بیش از ۲.۳ میلیون ‏مهاجر از ‏ایران و پاکستان به ‏افغانستان ‌‏‌‏بازگشته‌اند
به طوری که تنها در جریان یک روز گذشته (‌جمعه، ۲۱ شهریور) ۶ هزار و ۶۴۸ مهاجر افغان از پاکستان و ۲ هزار و ۱۰۱ مهاجر از ایران به افغانستان برگشته‌اند.

شمار زیادی از بازگشت‌کنندگان زنان و دختران هستند که به دلیل سیاست‌های محدودکننده طالبان، با آینده‌ای مبهم و خطرناک روبه‌رو هستند. این گروه از بازگشت‌کنندگان از بازگشت به کشوری که در آن حق تحصیل و کار و رفت و آمد ندارند ابراز ناامیدی می‌کنند. با بسته شدن مراکز کمک‌رسانی سازمان ملل این افراد بیش از پیش از خدمات محروم می‌شوند.