رسانه‌های هندی گزارش دادند که سفر برنامه‌ریزی‌شده امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان به هند که قرار بود در ماه جاری انجام شود، به دلیل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل لغو شده است. این رسانه‌ها به نقل از مقامات هندی نوشته‌اند که این سفر پس از آنکه او نتوانست معافیتی از تحریم دریافت کند، به تعویق افتاد. اگر این سفر انجام می‌شد، نخستین حضور یک مقام بلندپایه طالبان در هند از اوت ۲۰۲۱ به شمار می‌آمد.
این نخستین بار نیست که سفر خارجی امیرخان متقی لغو می‌شود. اخیراً سفرهای برنامه‌ریزی‌شده او به کشورهایی چون پاکستان نیز به دلیل آنچه «ممنوعیت سفر» خوانده می‌شود، لغو شده است، اما ناظران می‌گویند که سرگردانی او پشت مرزهای خارجی، به دلیل عدم اجازه آمریکا است.
تنگ‌تر شدن میدان دیپلماسی برای طالبان توسط آمریکا
از زمان بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، هرچند افغانستان همچنان در اولویت سیاست خارجی ایالات متحده قرار ندارد و موضوعی درجه‌چندم محسوب می‌شود، اما اهمیت و جایگاه این کشور در اهداف منطقه‌ای آمریکا مانع از چشم‌پوشی کامل از آن توسط تیم کاخ سفید به رهبری ترامپ شده است. چنان‌که او چندین بار در جریان کارزارهای انتخاباتی‌اش از واگذاری پایگاه بگرام به طالبان انتقاد کرده است. با این حال، او ضمن این انتقادات گفته بود که نگاه آمریکا به بگرام نه به خاطر افغانستان، بلکه به خاطر چین است.
ناظران نیز معتقدند که نگاه ترامپ به افغانستان ناشی از رقابت‌های منطقه‌ای و شکل‌گیری معادلات جدیدی است که اگر دست ایالات متحده را از منطقه کوتاه نکند، دست‌کم آن را محدود خواهد ساخت.
به همین دلیل، فشارهای آمریکا بر طالبان تشدید یافته و احتمالاً تشدید خواهد شد؛ به‌ویژه آنکه اخیراً برگزاری نشست سازمان همکاری‌های شانگهای و نمایش قدرت کشورهای آسیایی در تیانجین، نگرانی‌هایی را در غرب، به‌ویژه در کاخ سفید، برانگیخته است. حضور عالی‌ترین مقامات کشورهای قدرتمند آسیایی در یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین سازمان‌های منطقه‌ای، که ریاست آن بر عهده جدی‌ترین رقیب آمریکا بود، این کشور را به نفوذ بیشتر در منطقه ترغیب خواهد کرد. دونالد ترامپ در پستی در حساب رسمی خود در ایکس، در واکنش به این نشست نوشته بود: «ما روسیه و هند را به چین باختیم.»
این شرایط احتمالاً به نفع طالبان نخواهد بود. آمریکا که اخیراً پیمان امنیتی با اسلام‌آباد بسته است، احتمالاً فشار بر طالبان را چه در عرصه دیپلماتیک و چه نظامی، تشدید خواهد کرد؛ به‌ویژه آنکه اکنون خطر شکل‌گیری اتحادی بزرگ در بلوک شرق را احساس می‌کند.
از سوی دیگر، هند نیز روزهای تنش‌آلودی با آمریکا را تجربه می‌کند و به رقبای این کشور نزدیک شده است.
هند و طالبان؛ از دشمنی تاریخی تا تلاش برای حفظ یکدیگر
رابطه طالبان و هند نیز در این میان قابل تأمل است. بازگشت این گروه به قدرت، اگرچه در ابتدا هند را در ردیف بازیگران شکست‌خورده جنگ افغانستان قرار داد، اما تحولات رخ‌داده، این کشور را به متحدی نزدیک تبدیل کرده است؛ به‌طوری‌که دوطرف از دشمنی تاریخی به متحدانی استراتژیک بدل شده‌اند.
نگاهی به روابط اخیر هند با طالبان نشان می‌دهد که هند اکنون تصمیم گرفته با عبرت‌گیری از گذشته، برای حفاظت از منافع استراتژیک خود، به برقراری روابط با طالبان تن دهد؛ روابطی که در غیاب اسلام‌آباد، خالی از لطف نخواهد بود. این دوستی تا جایی پیش رفته که دشمنی‌های گذشته به فراموشی سپرده شده و گویی هرگز وجود نداشته‌اند.
هرچند هند در ابتدا با رویکردی محافظه‌کارانه وارد میدان شد، اما اکنون به نظر می‌رسد گام‌های جدی‌تری برداشته است. گزارش‌ها از واگذاری نمایندگی‌های سیاسی و دیپلماتیک افغانستان در هند به طالبان و زمزمه‌هایی از به رسمیت شناختن این گروه، حکایت از روابط رو به رشد دارد. برای هند، دوستی با طالبان علاوه بر رفع خطر توطئه‌های پاکستان، حفاظت از منافع و پیگیری نگرانی‌های امنیتی، دروازه ورود به آسیای مرکزی نیز محسوب می‌شود.
طالبان نیز با ازسرگیری روابط با قدرت‌های آسیایی، ضمن نمایش قدرت نفوذ دیپلماتیک خود، به دنبال یارگیری برای مقابله با هرگونه فشار از سوی اسلام‌آباد است.
با این حال، به نظر می‌رسد پیوند میان طالبان و هند فعلاً یک‌سویه باشد؛ به این معنا که تداوم این روند در صحنه سیاسی کنونی، که به نظر می‌رسد معادلات جدیدی در حال شکل‌گیری هستند، تنها به اراده این دو طرف بستگی ندارد. نارضایتی اسلام‌آباد از این پیوند، اهرم فشار آمریکا بر طالبان و تنش میان دهلی و واشنگتن، بر این مسیر تأثیرگذار خواهد بود.
