مزار خاموش ابوریحان بیرونی در غزنی و وعده‌های بی‌سرانجام

به گزارش ایراف، آرامگاه ابوریحان بیرونی در حدود دو کیلومتری شهر غزنی واقع شده و در گذشته محوطه‌ای وسیع به مساحت حدود ۳۵۰۰ متر مربع را دربر می‌گرفته است. با این حال، به دلیل شرایط جنگی، بی‌توجهی دولت‌ها، و تخریب‌های طبیعی و رایزنی‌های بسیار کشورها برای ترمیم این آرامگاه، این مکان اکنون فاقد هرگونه ساختار معماری یا حفاظتی است. تنها نشانه‌ای که محل دفن این دانشمند بزرگ را مشخص می‌کند، آجرهایی دست‌چین‌شده است.

سال‌ها پیش، دولت وقت افغانستان تصمیم گرفت، مقبره ابوریحان را مرمت و بازسازی کند. دولت برای دست‌یابی به این مقصود، کار بازسازی مقبره و محوطه آن را به شرکتی خصوصی واگذار کرد؛ این شرکت در سال ۱۳۸۸ بازسازی حصار باغ و محوطه آرامگاه را به پایان رساند و دری بزرگ نیز برای دیوار محوطه نصب شد. هزینه ساخت دیوار باغ و آرامگاه ابوریحان بیرونی ۴۹,۰۰۰ دلار برآورد شد.

بازسازی بنای گنبد مقبره و چاه آب آن، در سال ۱۳۹۱ به شرکت خصوصی دیگری واگذار شد و نقشه آن را نیز ارائه دادند. اداره اطلاعات و فرهنگ سابق افغانستان، طرحی را برای ساخت گنبدی به سبک معماری دوره غزنویان روی مزار ابوریحان بیرونی آماده کرد و در کنار آن، نقشه بنای یک رستوران و کافه برای استفاده گردشگران در نظر گرفته شد.

طرح مقبره ابوریحان بیرونی با ترکیبی از معماری عصر غزنوی و شاخصه‌هایی از طرح‌های اسلامی به‌صورت یک ستاره هشت‌ضلعی کشیده شد. در این طرح از شاخصه‌های معماری منار سلطان مسعود غزنوی و بهرام شاه و آثار علمی ابوریحان بیرونی الهام گرفته شده بود.

قرار بود این پروژه تا سال ۲۰۱۳ تکمیل شود. برنامه چنین بود که در آن سال، غزنی به‌عنوان مرکز تمدن کشورهای اسلامی معرفی شود؛ اما این اتفاق رخ نداد و بنای طرح مقبره از آن زمان تا به امروز عملی نشد.

در سال ۱۳۹۶ هیئتی فرهنگی از ازبکستان به افغانستان سفر کرد و با بازدید از آرامگاه ابوریحان بیرونی، درباره کمک‌های مادی و معنوی ازبکستان و همکاری با افغانستان در زمینه بازسازی مقبره رایزنی شد.

در سال‌ ١٣٩٩ نیز، ایران اعلام آمادگی کرد تا در بازسازی اصولی این آرامگاه مشارکت کند و آن را به جایگاهی درخور شأن ابوریحان بیرونی تبدیل نماید.

رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ طالبان در غزنی در آبان ماه ١۴٠٣ گفته بود که این نهاد تلاش دارد در همکاری با نهادهای فرهنگی بین‌المللی، آرامگاه و نیز یک مرکز تحقیقاتی بسازد.

با وجود تمام این رایزنی‌ها، هیچ اقدام عملی هنوز آغاز نشده و مزار این دانشمند برجسته تمدن پارسی همچنان در وضعیت بحرانی قرار دارد. رسانه‌های داخلی تحت کنترل طالبان، گزارش داده‌اند که اهالی غزنی از پول شخصی خود محوطه این آرامگاه را سنگ‌فرش کرده‌اند.

ابوریحان بیرونی سوم ذی‌الحجّه ٣۵١ در روستایی به نام کاث حوالی خوارزم (در ازبکستان کنونی) به دنیا آمد و در سال ۴۴۰ در غزنی (افغانستان امروزی) در ابتدای انقلاب سلجوقیان و پادشاهی مسعود بن محمود غزنوی، وفات کرد.

وی افزون بر زبان فارسی، به عربی، عبری، سریانی و سانسکریت و به‌ احتمال یونانی، نیز مسلّط بود و بسیاری از منابع دسته‌اولِ کارهای تحقیقی خویش را به مددِ همین تسلط بر چندین زبان، از آثار دسته‌اول و اصیلِ زبان‌های یادشده یافته بود.

آثار زیادی از وی در علوم مختلف از جمله التفهیم لاوائل الصناعه التنجیم (در نجوم) و آثار الباقیه عن القرون الخالیه (در گاه‌شماری و تقویم) برجای مانده است.

بیرونی را از بزرگ‌ترین دانشمندان مسلمان و یکی از بزرگ‌ترین منجمان و دانشمندان در همهٔ اعصار و همچنین پدرِ انسان‌شناسی و هندسه می‌دانند.​

آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید

لینک کوتاه: https://iraf.ir/?p=80238
اخبار مرتبط
0 0 رای ها
امتیاز مقاله
اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
تازه‌ترین
قدیمی‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
آخرین مطالب
پر بازدیدترین ها
0
دیدگاه های شما برای ما ارزشمند است، لطفا نظر دهید.x