زلزله شب گذشته در ولایات کنر، ننگرهار، نورستان و لغمان، که طبق آخرین آمار رسمی از سوی طالبان تعداد جانباختگان آن به بیش از ۸۰۰ نفر رسیده است، موجی از واکنشهای بینالمللی را برانگیخته است. این زمینلرزه ساعت ۱۱:۴۷ دیشب رخ داد و چندین پسلرزه داشت. سازمان زمینشناسی آمریکا شدت زلزله را ۶ درجه ریشتر و در عمق هشت کیلومتری زمین اعلام کرده است.
جهانی ضمن ابراز همدردی با این رویداد و خانوادههای قربانیان، آمادگی خود را برای هرگونه امدادرسانی اعلام کرده است.
دست دوستی همسایه غربی
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، در پیامی ضمن تسلیت جانباختن شماری از مردم کشور دوست و برادر افغانستان، از آمادگی جمهوری اسلامی برای هرگونه همکاری، امدادرسانی و ارسال کمکهای انساندوستانه به مناطق آسیبدیده خبر داد.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشور نیز در پیامی با ابراز همدردی با ملت افغانستان، آمادگی کامل ایران را برای ارسال کمکهای امدادی، درمانی و انسانی به آسیبدیدگان اعلام کرد. او در این پیام با بیان اینکه دلهای ما در کنار مردم مقاوم افغانستان است، ابراز امیدواری کرد که با همکاری منطقهای و مشترک بتوان این مصیبت را پشت سر گذاشت و تسکینی بر آلام سانحهدیدگان فراهم کرد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز با انتشار بیانیهای ضمن ابراز همدردی با خانوادههای قربانیان اعلام کرد که با توجه به شدت زمینلرزه، ایران برای هرگونه مساعدت با حکومت طالبان در روند امداد و نجات آسیبدیدگان آماده است.
سید رسول موسوی، دیپلمات پیشین کشور نیز با نگرانکننده خواندن اخبار زلزله در افغانستان، ضمن بیان گرفتاریهای موجود در ایران، به سازمانهای ذیربط از جمله هلال احمر توصیه کرده است که در اسرع وقت به کمکرسانی در افغانستان بشتابند.
در همین حال، محمد اسحاق دار، معاون نخستوزیر و وزیر خارجه پاکستان نیز به نمایندگی از ملت و دولت پاکستان، مراتب تسلیت خود را به افغانستان اعلام کرد. او در بیانیهای گفته است: «قلب و ذهنمان با خانوادهها و جوامعی است که از این فاجعه آسیب دیدهاند. برای بهبودی سریع مجروحان و برای شفای آسیبدیدگان در این زمان دشوار دعا میکنیم.»
وزارت خارجه هند نیز با ابراز همدردی، از آمادگی برای همکاری و حمایت از افغانستان برای مدیریت پیامدهای این حادثه خبر داد.
سفارت ترکیه در کابل نیز از وقوع این حادثه ابراز تأسف کرد.
صدای سوگ افغانستان فراتر از منطقه
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در نخستین واکنش خود به این رویداد، ضمن ابراز همبستگی با خانوادههای قربانیان اعلام کرد که تیم سازمان ملل در افغانستان بسیج شده است و از هیچگونه تلاشی برای کمک به نیازمندان در مناطقی که آسیب دیدهاند دریغ نخواهد کرد.
دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان یا یوناما نیز اعلام کرده است که تیمهای این سازمان با حضور در محل، کمکهای اضطراری و پشتیبانیهای خود را ارائه میکنند. افزون بر این، سازمان جهانی بهداشت نیز گفته است که تیمهای امدادیاش در بیمارستانها و مراکز درمانی حضور دارند و در حال ارزیابی نیازهای فوری بهداشتی هستند.
دفتر اتحادیه اروپا در افغانستان نیز در واکنشی مشابه، از فعالیت شرکایش در محل خبر داده است که در حال ارائه خدمات به قربانیان حادثه هستند.
فیلیپو گراندی، کمیسر عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نیز در واکنش به این رویداد، از رنج مضاعف شهروندان افغانستان در نتیجه این زلزله گفت. این دیپلمات اروپایی در حساب رسمی خود در ایکس نوشته است: «این فاجعه، مرگ و ویرانی را به سایر چالشها از جمله خشکسالی و بازگشت اجباری میلیونها افغان از کشورهای همسایه افزوده است.» گراندی افزون بر این، ابراز امیدواری کرده است که جامعه امدادرسان در حمایت از تلاشهای امدادی تردید نکنند.
افغانستان و مسألهای بهنام مدیریت پسابحران
تجربه فجایع طبیعی در افغانستان نشان داده است که همواره به موازات وقوع این حوادث، جهان با صدای هماهنگ، همکاری و حمایت خود را اعلام کرده است. بسیاری از کمکها به افغانستان سرازیر میشود، اما باید گفت که برای کشوری که با فقر شدید، بیکاری عمیق، اقتصاد ورشکسته مواجه است و حالا با سیل مهاجرین اخراجشده از کشورهای همسایه روبهروست، حل این چالش بسیار سختتر و دشوارتر خواهد بود. عمق این فاجعه زمانی خود را نشان میدهد که در روزهای آتی، حمایت از آسیبدیدگان و جبران آسیبها دیگر در مرکز توجه نباشد.
این در حالی است که طالبان با بحران اقتصادی دستوپنجه نرم میکند و تحریمهای بینالمللی علیه این گروه همچنان پایدار است.
از سوی دیگر، برای حکومتی که تجربه مدیریت بحرانهای عظیم را نداشته است نیز بر دشواری حل بحران میافزاید. طالبان که بیشتر بهعنوان یک گروه شورشی شناخته میشده و سابقه طولانی در حکومتداری ندارد، در جغرافیایی که شرایط سخت آن مشخصه بارز این کشور بوده است، برای مدیریت این بحران طبیعتاً با چالشهای بزرگ همراه خواهد بود.
چنانکه در سالگرد زلزله هرات، سازمان ملل گزارش داد که این سازمان و سایر نهادهای بینالمللی در یک سال گذشته به ۱۰۰ هزار آسیبدیده در هرات کمکرسانی کردهاند، اما با این حال، این افراد هنوز به کمک نیاز دارند.
همچنین، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل نیز در شبکه اجتماعی ایکس گفته بود که کودکان آسیبدیده هرات به کمکهای بیشتری نیاز دارند.