پاکستان چهارشنبه شب (۵ شهریور ماه) بار دیگر حملات هوایی را به دو ولایت ننگرهار و خوست انجام داد. در بیانیه والی طالبان در ننگرهار آمده است که در نتیجه این حمله، یک منزل مسکونی تخریب و سه کودک و یک زن زخمی شده‌اند. همچنین طالبان گزارش داده‌اند که در حمله به ولایت خوست، یک منزل مسکونی تخریب شده، سه کودک کشته و یک زن و دو مرد زخمی شده‌اند.
این نخستین‌بار نیست که پاکستان مناطقی از افغانستان را مورد حمله قرار می‌دهد. هواپیماهای ارتش پاکستان در دی‌ماه سال گذشته نیز شهرستان برمل در ولایت پکتیکا افغانستان را هدف قرار دادند. آن حمله یکی از خونین‌ترین حملات این کشور به خاک افغانستان بود که در نتیجه آن ۴۶ نفر کشته شدند که بیشترشان زنان و کودکان بودند.
ارتش پاکستان در آن زمان اعلام کرد که به پناهگاه‌های گروه تحریک طالبان پاکستانی حمله کرده است، اما حمله شامگاه گذشته به خاک افغانستان، تنها دو هفته پس از سفر عاصم منیر به آمریکا و امضای توافق امنیتی میان دوطرف صورت گرفت؛ توافقی که امنیت و معادلات منطقه‌ای را تغییر می‌دهد.
امنیت منطقه، قربانی صلح آمریکایی؟
پاکستان و ایالات متحده پس از یک دوره بن‌بست در همکاری، اخیراً به دوران اتحاد گذشته بازگشته‌اند. به نظر می‌رسد روابط دوجانبه در سال ۲۰۲۵ با تغییر استراتژیک در چشم‌انداز ایالات متحده نسبت به جنوب آسیا، دستخوش تحولی بزرگ شده و سال ۲۰۲۵ را به نقطه شروعی تازه برای روابط دو متحد قدیمی تبدیل کرده است. به‌ویژه آنکه دو کشور ادعا دارند شرکای مؤثری در مبارزه با تروریسم هستند. چنان‌که در ماه مارس ۲۰۲۵، اسلام‌آباد و واشنگتن در یک عملیات مشترک، شریف‌الله ملقب به جعفر، عضو داعش شاخه خراسان و طراح ادعایی حمله به فرودگاه کابل در سال ۲۰۲۱ را دستگیر کردند. ترامپ از پاکستان برای انجام این عملیات قدردانی کرد و با دیدارهای استراتژیک سطح بالا و سفرهای متعدد دیپلماتیک، نشان داد که این روابط جان تازه‌ای گرفته است.
به‌تازگی نیز پس از سال‌ها جدایی، پاکستان پیمان امنیتی جدیدی را با ایالات متحده امضا کرده است که سرآغاز فصلی تازه در روابط نظامی دو کشور محسوب می‌شود. براساس این پیمان، پاکستان می‌تواند مسیرهایی را برای دریافت تجهیزات نظامی از واشنگتن باز کند. همچنین طبق این توافق‌نامه، دو کشور می‌توانند رزمایش مشترک، عملیات، آموزش، استقرار پایگاه و تجهیزات نظامی داشته باشند. از سوی دیگر، این توافق به وزارت دفاع آمریکا اجازه می‌دهد تجهیزات و سخت‌افزارهای نظامی برای سایر کشورها فراهم کند. این توافق که نخستین‌بار در اکتبر ۲۰۰۵ به مدت ۱۵ سال میان دو کشور امضا شد، در سال ۲۰۲۰ منقضی گردید.
افغانستان؛ دشمن مشترک؟
بخشی از این توافق، افغانستان و به‌موازات آن معادلات منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار خواهد داد. حملات هوایی پاکستان که گفته می‌شود با پهپادهای آمریکایی انجام شده، دو هفته پس از امضای این توافق‌نامه نشان می‌دهد که چگونه دو کشور برای مقابله با دشمن مشترک به توافق رسیده‌اند. شکاف میان پاکستان و طالبان افغانستان از یک‌سو، و اعمال فشار آمریکا بر طالبان برای پذیرش خواسته‌هایش از سوی دیگر، دریچه‌ای برای واشنگتن و اسلام‌آباد گشوده است تا در چارچوب همکاری‌های امنیتی، افغانستان تحت حاکمیت طالبان را که تاکنون در برابر مطالبات دوطرف مقاومت کرده، هدف قرار دهند.
پاکستان در ازای دریافت تسلیحات نظامی برای هدف قرار دادن پایگاه‌های تحریک طالبان پاکستانی که معتقد است در افغانستان پناه گرفته‌اند، ضمن در اختیار قرار دادن زمین و فضای هوایی خود به ایالات متحده، به کسب اطلاعات امنیتی و تحت نظر گرفتن افغانستان کمک خواهد کرد. این اقدام، بازگشت دوباره آمریکا به معادلات منطقه‌ای، به‌ویژه افغانستان را که روابط نزدیکی با رقبای آمریکا برقرار کرده، تسهیل خواهد کرد.
هرچند تاکنون هیچ واکنش رسمی به این حمله منتشر نشده است، اما این حادثه نشان می‌دهد که برخلاف چهار سال گذشته، حالا آمریکا قصد دارد همانند گذشته از طریق پاکستان به صحنه افغانستان بازگردد. بازگشت آمریکا در بیخ گوش افغانستان، طبیعتاً طالبان را در شرایط دشوارتری قرار خواهد داد. به‌ویژه آنکه اخیراً آمریکا با لغو سفرهای مقامات ارشد این گروه، نشان داده که فشار را دوچندان کرده و به گفته ناظران، طالبان را در تنگنا قرار داده است. براساس این پیمان امنیتی، احتمالاً طالبان به‌عنوان دردسر یا حتی دشمن مشترک تعریف شده است.
پاکستان که از پاسخ‌های منفی و سرد طالبان در برابر خواسته‌هایش سرخورده شده بود، حالا فرصت مناسبی یافته تا این گروه را تحت فشار قرار دهد. اما باید گفت که بازگشت محور اسلام‌آباد–واشنگتن به معادلات افغانستان، هرگز مطلوب نبوده و نشانه‌ای از تشدید تنش و منازعه است.
این در حالی است که اقدام نظامی اسلام‌آباد در مرزهای شرقی افغانستان، با توجه به پتانسیل این منطقه، زنگ خطر تنش‌های دائمی را به صدا درآورده است. تداوم این اقدامات، طبیعتاً بر تحرکات گروه‌های تروریستی نیز تأثیرگذار خواهد بود و احتمالاً بار دیگر منطقه را وارد چرخه‌ای بی پایان از منازعه میان گروه‌های مختلف خواهد کرد که دامنه آن فراتر از افغانستان و پاکستان خواهد رفت.
با این حال، باید توجه داشت که این همکاری امنیتی در بلندمدت تا حد زیادی به منافع مشترک و اعتماد متقابل در ادامه مسیر بستگی دارد. تجربه گذشته این دو کشور نشان داده است که همکاری امنیتی به‌تنهایی تضمین‌کننده مشارکتی بلندمدت و پایدار نیست. احتمالاً ایالات متحده تا زمانی که طالبان خواسته‌هایش را بپذیرد، به این همکاری ادامه خواهد داد. اما پرسش این است که آیا سایه این توافق بر سر افغانستان، منجر به آغاز تازه‌ای برای رقابت‌های منطقه‌ای با دخالت آمریکا خواهد شد یا تنها ابزاری برای فشار بر طالبان جهت پذیرش خواسته‌های دو کشور است؟ از سوی دیگر، پاکستان تا چه اندازه می‌تواند از این توافق به نفع خود در برابر طالبان بهره‌برداری کند؟
آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید:
قیمت امروز طلا در افغانستان (پنجشنبه 6 شهریورماه 1404)
از القاعده تا تی‌تی‌پی؛ هزینه‌های سنگین طالبان برای حمایت از پیکارجویان خارجی
قیمت افغانی به تومان و دلار امروز پنجشنبه (ششم شهریورماه ۱۴۰۴)
