کابل امروز چهارشنبه ۲۹ مرداد، میزبان نشستی سه‌جانبه با حضور نمایندگانی از پاکستان و چین خواهد بود. طالبان در حالی قرار است میزبان این نشست باشد که چندی پیش، امیرخان متقی اجازه سفر از پیش تعیین‌شده به اسلام‌آباد را نیافت. بسیاری از رسانه‌ها به نقل از منابع خود گزارش دادند که ایالات متحده مانع سفر این مقام ارشد طالبان شده است. گفته می‌شود فشارهای آمریکا باعث لغو سفر متقی به اسلام‌آباد شده است.
این سفر از آن جهت اهمیت داشت که طالبان، که به‌تازگی موفق به کسب شناسایی بین‌المللی از سوی روسیه شده بود، می‌توانست با این سفر وزن دیپلماتیک بیشتری کسب کند و برای هموار کردن مسیر به رسمیت شناخته شدن، برگ برنده‌ای به دست آورد. از سوی دیگر، پاکستان امیدوار بود میزبانی از متقی کورسوی امیدی برای بهبود روابط بحران‌زده چهار سال گذشته باشد.
طالبان در خانه به دنبال امتیاز
وزیر خارجه پاکستان اکنون قرار است در شرایطی به افغانستان سفر کند که به باور ناظران، روابط این کشور با طالبان به حدی تیره شده که می‌توان آن را «بحران تمام‌عیار» نامید. این اختلافات، بی‌سابقه‌ترین شکاف میان اسلام‌گرایان طالبان و نظامیان راولپندی در چند دهه اخیر بوده است.
پاکستان در حالی کارت بازی خود در افغانستان را از دست داده که رقیب جدی‌اش، یعنی هند، در حال تبدیل شدن به متحد نزدیک طالبان است. روابط حسنه دهلی‌نو و کابل در حالی شکل گرفته که در آگوست ۲۰۲۱ کمتر کسی تصور می‌کرد چهار سال بعد، دهلی‌نو در قلب کابل نفوذ داشته باشد، نه اسلام‌آباد.
این چرخش روابط زمانی تیره‌تر شد که تمام جناح‌های طالبان در پاسخ به نگرانی‌های مقامات پاکستانی درباره سرایت ناامنی از افغانستان به پاکستان، موضعی واحد اتخاذ کردند. تشدید حملات توپخانه‌ای، اختلافات مرزی، لفاظی‌های سیاسی و فشار اخراج مهاجران، گشایش روابط را پیچیده‌تر کرد. با این حال، اخیراً به نظر می‌رسید روابط سرد دوطرف در حال بهبود است و انتظار می‌رفت با سفر متقی، این روند تسریع شود.
اکنون اما، میزبانی طالبان برگ برنده‌ای در دست این گروه برای نمایش قدرت و افزایش توان مطالبه‌گری در برابر پاکستان است. طالبان می‌تواند با این نشست نشان دهد که برای گرفتن امتیاز، باید در خانه آن‌ها مذاکره کرد. حالا که اجازه سفر مقامات ارشد طالبان به خاک پاکستان وجود ندارد، این نشست امتیازی برای طالبان فراهم کرده تا در برابر طرف مقابل، دست برتر را داشته باشد و پاکستان را وادار کند برای پیگیری درخواست‌هایش به کابل بیاید.
با این حال، اگرچه این نشست برای طالبان امتیاز مذاکره در خانه را به همراه داشته، اما منع سفر متقی نشان داد که پای طالبان برای پیگیری مطالباتش در منطقه، حداقل در مورد پاکستان، تا حدی بسته شده است. این گروه اجازه سفر به ارشدترین مقامات خود را ندارد. از سوی دیگر، اقدام ایالات متحده نشان داد که برخلاف خوش‌بینی طالبان، آن‌ها برای گسترش روابط دیپلماتیک اختیار کامل ندارند یا دست‌کم در مواردی نیازمند مجوز هستند.
چین و پاکستان
این نشست برای پاکستان، در برهه‌ای حساس که روابط تنش‌آلودی با هند دارد و روابطش با طالبان نیز در حال سرد شدن بود (اگر آمریکا اجازه می‌داد)، یک فرصت تلقی می‌شود؛ هرچند شاید دست برتر را نداشته باشد. از زمانی که طالبان به عنوان حکومت در افغانستان احیا شد، روابط پاکستان با این گروه مسیر پرچالشی را طی کرده است. مقامات پاکستانی از هر ابزاری—از تهدید و تطمیع گرفته تا فشار و مذاکره—برای بهبود روابط استفاده کرده‌اند.
از دست رفتن عمق استراتژیک در افغانستان، همراه با ناامنی فزاینده در پاکستان، آینده خوشی را برای اسلام‌آباد رقم نخواهد زد؛ به‌ویژه آنکه رقبای این کشور وضعیت بهتری را تجربه می‌کنند. بنابراین، این نشست در شرایطی که ناظران می‌گویند دو طرف تمایل به گفت‌وگو پیدا کرده‌اند، و در حالی که گام‌های هند در افغانستان عرصه را بر اسلام‌آباد تنگ کرده، بسیار مهم و قابل توجه است.
چین نیز که از زمان بازگشت طالبان به قدرت تلاش کرده نقش اول را در تحولات افغانستان ایفا کند، این نشست را فرصتی برای یادآوری و تثبیت نقش گذشته خود می‌داند. به‌ویژه در شرایطی که آمریکا، برخلاف دوران ریاست‌جمهوری بایدن، در دوره ترامپ به دنبال ایفای نقش مجدد در منطقه، از جمله افغانستان است. آمریکا حضور در افغانستان را نه فقط به دلیل اهمیت این کشور، بلکه به خاطر رقابت با چین و دیگر بازیگران منطقه‌ای دنبال می‌کند.
در این میان، باید گفت که پس از به رسمیت شناخته شدن طالبان و ورود مجدد آمریکا به منطقه، به نظر می‌رسد معادلات تازه‌ای در حال شکل‌گیری باشد. از سوی دیگر، هر نوع رابطه میان طالبان و اسلام‌آباد تأثیر جدی بر اهداف سیاسی و پروژه‌های اقتصادی این کشور در افغانستان و پاکستان خواهد داشت.
«آخرین اخبار افغانستان را در ایراف بخوانید»
بیشتر بخوانید:
قیمت امروز افغانی به تومان و دلار (چهارشنبه 29 مردادماه ۱۴۰۴)
حمله گسترده سایبری به وبسایت‌های رژیم صهیونیستی
قانون استقبال پایدار؛ سیاست ترامپ در قبال پناهجویان افغان تغییر می‌کند؟
