همزمان با چهارمین سال بازگشت طالبان به قدرت، وزارت کشور این گروه اعلام کرد که نیروهای فرماندهی کل نیروهای ویژه پلیس این وزارتخانه، شب گذشته عملیاتی را علیه داعش در منطقه باریک‌آب شهرستان بگرام ولایت پروان اجرا کرده‌اند. عبدالمتین قانع، سخنگوی وزارت کشور طالبان، گفت که داعش قصد داشت به مراسم جشن سالگرد تسلط طالبان بر افغانستان حمله کند. این عملیات در حالی انجام شد که در روزهای اخیر، گمانه‌زنی‌ها درباره عدم برگزاری مراسم سالگرد بازگشت طالبان به قدرت در بگرام افزایش یافته بود.
طالبان که سال گذشته رژه نظامی خود تحت عنوان «رژه پیروزی» را در بگرام و با نمایش تسلیحات آمریکایی برگزار کرده بودند، امسال اما چراغ های بگرام برای برگزاری این مراسم را خاموش نگه داشته و حالا این گروه از نمایش اقتدار در این پایگاه مهم نظامی به حضور در تالار لویه جرگه کفایت کرده است. انتظار می‌رفت که امسال نیز طالبان برای تبلیغات قدرت خود و براساس دستور ویژه رهبر این گروه مبنی بر برگزاری مراسمی خاص، پررنگ تر حاضر شوند. درمورد عدم برگزاری جشن در بگرام ناظران دیدگاه مختلفی دارند.
فشار آمریکا پای طالبان از بگرام را کوتاه کرد؟
برخی بر این باورند که حساسیت دونالد ترامپ بر بگرام و اظهارنظرهای مکرر او بر اشتباه راهبردی از واگذاری بگرام و تمایل شدید او به کنترل دوباره بر این پایگاه نظامی منجر به آن شده است که طالبان در نتیجه این فشارها این بار به بگرام برای نمایش قدرت خود برنگردند.
منابع ایراف در کابل نیز با ارسال عکس‌هایی می گویند که طالبان چهارمین سال حاکمیت خود را این بار نه در بگرام بلکه در خیابان های کابل جشن می‌گیرند. به گفته این منبع طالبان این بار به جای به نمایش درآوردن تسلیحات آمریکایی از پرچم های سفیدشان کمک گرفته اند. همچنین در بحبوحه فشارهای آمریکا بر طالبان این سناریو نیز مطرح می‌شود که این اقدام طالبان نشان از اعطای امتیاز به آمریکا و یا هم جلوگیری از اقداماتی حساسیت برانگیز در برابر این کشور است. چنانچه که به نظر می رسد فشارها بر طالبان از سوی آمریکا بالاست. به گفته کارشناسان ممانعت سفر متقی به اسلام آباد از سوی ایالات متحده نشان داد که فشار بر این گروه وجود دارد.
گفتنی است که هرچند پس از خروج آمریکا از افغانستان، سیاست خارجی واشنگتن در قبال این کشور تحت حاکمیت طالبان با افت مواجه شد و افغانستان از اولویت‌ها خارج گردید، اما همزمان با بازگشت دونالد ترامپ به صحنه سیاسی، این کشور دوباره در مرکز توجه قرار گرفته است؛ نه به دلیل خود افغانستان، بلکه به خاطر پایگاه هوایی بگرام: بگرام برای ایالات متحده به عنوان مکانیزمی راهبردی جهت نفوذ در منطقه و اعمال فشار بر رقبا اهمیت ویژه دارد. ترامپ در مارس سال جاری، این پایگاه را «دارایی حیاتی برای مقابله با چین» توصیف کرد و بر ضرورت بازپس‌گیری تجهیزات نظامی آمریکا که پس از خروج نیروهای این کشور در اوت ۲۰۲۱ در بگرام باقی مانده بود، تأکید کرد.
او که بارها نگرانی خود را از واگذاری بگرام ابراز کرده است، دلیل اصلی این نگرانی را نه افغانستان، بلکه موقعیت راهبردی آن در برابر چین می‌داند. ترامپ گفته بود: «ما قرار بود از افغانستان خارج شویم، اما قرار بود بگرام را حفظ کنیم؛ نه به خاطر افغانستان، بلکه به خاطر چین، زیرا این پایگاه دقیقاً یک ساعت با مکانی که چین موشک‌های هسته‌ای خود را می‌سازد فاصله دارد. ما قرار بود نیروی کوچکی را در بگرام نگه داریم.»
این پایگاه در ژوئیه 2021 در جریان برنامه خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان واگذار شد. گزارش ها در آن زمان حاکی از آن بود که واگذاری این پایگاه به نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان بدون هیچ گونه سروصدایی انجام شده است. این پایگاه در اوج فعالیتش در سال 2012 شاهد عبور بیش از 100000 سرباز آمریکایی بود.
طالبان از هیچکس نمی هراسند
اما برخی دیگر از ناظران معتقدند که طالبان هیچ ترسی از آمریکا ندارند. سمیع یوسفزی، خبرنگار افغانستانی مقیم پاکستان به ایراف می گوید که برای طالبان موضوع امتیاز دادن اصلا مهم نیست. به گفته این خبرنگار اهل افغانستان طالبان از کسی ترس ندارد حتی از دونالد ترامپ. او معتقد است که اصلا موضوع جشن در بگرام مطرح نبوده است .
باید گفت که طالبان حالا در رابطه با آمریکا با مردی رو به رو هستند که زمانی به خواسته‌های آنها تن داد و بدون توجه به دولت سابق افغانستان موافقت کرد که به طور مستقیم با آنها به مذاکره بنشیند. این اتفاق در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ نیز ممکن است رخ دهد اما اینکه بگرام در کجای این مذاکره قرار خواهد گرفت هنوز نامشخص است. از سوی دیگر این مساله را نیز باید درنظر گرفت که مذاکره‌کنندگان طالبان می دانند چگونه در برابر آمریکا بایستند و یا هم معادله بازی را به نتیجه دلخواه خود تغییر دهند؛ حتی اگر این نتیجه پس از تحمل فشار بسیار و مقاومت آمریکا برای اعطای امتیازات بزرگ باشد.
