به گزارش ایراف، به مناسبت ارتحال جان‌سوز زنده‌یاد استاد صالح محمد خلیق، رئیس پیشین انجمن نویسندگان بلخ، بعدازظهر روز پنج‌شنبه، ۱۶ اسد ۱۴۰۴ خورشیدی، نشستی با حضور شاعران، نویسندگان و علاقه‌مندان ادب و فرهنگ فارسی‌ـ، در کتابخانه عمومی فردوسی شهر مزارشریف برگزار شد.
در این نشست که جمعی از اعضای انجمن ادبی خانه مولانا، انجمن نویسندگان بلخ و کتابخانه عمومی فردوسی نیز حضور داشتند، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان با گرامی‌داشت و یادبود استاد صالح محمد خلیق؛ پیرامون ابعاد فعالیت های مختلف فرهنگی ادبی او سخن گفت.
دکتر سید روح‌الله حسینی، نماینده فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، با نگاهی عمیق به کارنامه استاد خلیق، ضمن بررسی ابعاد گوناگون شخصیت علمی، ادبی و فرهنگی او و با اشاره به گستردگی آثار استاد خلیق در حوزه‌های پژوهش، ترجمه، تاریخ‌نگاری و مطبوعات، جایگاه او را در منظومه فرهنگ خراسان بزرگ برجسته دانست و ابعاد گوناگون شخصیت علمی و فرهنگی او را چنین برشمرد:
– اشراف و آگاهی گسترده نسبت به تاریخ، فرهنگ و ادبیات؛
– روحیه شاگردپروری و تربیت فرهنگی نسل جوان، در تداوم راه مولانای بلخ؛
– نمایاندن میهن‌دوستی با سرودن اشعار حاوی از مضامین میهنی و وطن‌دوستی و علاقه عمیق وی به زبان فارسی با خوانش شاهنامه فردوسی؛
– پویایی و پشت‌کار خستگی‌ناپذیر، حتی در دوران کهولت؛
– همراهی و حمایت از نویسندگان و شاعران جوان؛
انعطاف‌پذیری در مواجهه با تحولات اجتماعی و فرهنگی؛
سرپرست وابستگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در شهر مزارشریف همچنین خاطرنشان ساخت:
«استاد خلیق را نمی‌توان تنها یک شاعر یا نویسنده دانست. او یک نهاد فرهنگی بود؛ پدیده‌ای چندوجهی که در دل سنت‌های ادبی بالید، اما با زبان امروز می‌اندیشید و می‌نوشت.»
دکتر حسینی، بلخ را خاستگاه دیرینه بزرگان اندیشه و ادب دانست و استاد خلیق را تداوم‌دهنده این سنت فرهنگی خواند. او همچنین افزود: «استاد خلیق، مرد اندیشه و عمل بود؛ درک اندیشه‌های او، ادامه راه اوست. باید با بازخوانی آثارش، حضور معنوی‌اش را زنده نگه داریم و دریابیم که چگونه یک انسان می‌تواند همه هستی‌اش را وقف فرهنگ و ادب کند.»
حسینی، با تأکید بر روحیه حماسی استاد خلیق، یادآور شد که وی در درک ریشه‌های تاریخی و فرهنگی سرزمین‌اش، همان راهی را پیمود که فردوسی، حکیم توس، در شعر خود دنبال کرده بود.
او گفت: «در بلخ، شهری باستانی که از رابعه بلخی تا مولانا در آن نفس کشیده‌اند، استاد خلیق میراث‌دارِ شعور تاریخی این خاک بود. او عاشق زبان فارسی بود، اما این عشق، صرفاً عاطفی یا زبانی نبود؛ این عشق، حسی از مسئولیت می‌آفرید؛ مسئولیت حفظ و تداوم فرهنگ و ادبیات فارسی.»
دکتر سید روح الله حسینی در ادامه بیان داشت: استاد خلیق با خوانش شاهنامه در محافل عمومی، ضمن اینکه ادبیات کهن را زنده نگاه می‌داشت، نشان می‌داد که چگونه یک متن کلاسیک می‌تواند امروز نیز الهام‌بخش باشد.
آقای حسینی ابراز داشت: «شاهنامه‌خوانی‌های استاد خلیق، نمایش صرف نبود، بلکه نوعی بیانیه فرهنگی بود: پاسداشتِ زبان فارسی، ترویج منش‌های پهلوانی، و یادآوری ریشه‌ها.
وی استاد خلیق را دارای روحیه‌ای هم‌زمان علمی و اجتماعی دانست: «با وجود کهولت سن، استاد نه کناره‌گیر شد و نه ساکت؛ او مردِ میدان بود، در نوشتن، سخن‌گفتن، تشویق جوانان، گرداندن نشست‌های فرهنگی و حتی در ساده‌ترین گفتگوها، روشنگرانه می‌درخشید.»
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، در پایان، از حاضران خواست که اکنون که استاد خلیق در میان ما نیست، بیش از گذشته به آثار و اندیشه‌های او رجوع کنیم.
«اکنون وظیفه ماست که نگذاریم چراغی که او برافروخته بود، خاموش شود. آثار او را باید خواند، بازخوانی کرد، و از خلال آن‌ها دریافت که دغدغه‌اش چه بود: ارتقای فرهنگ، حفظ زبان، و بیداری فکری یک جامعه در برابر رخوت و بی انگیزگی فرهنگی، ادبی و علمی.
در فرجام این نشست دکتر سید روح الله حسینی، نماینده فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با اهدای بسته‌های فرهنگی از شاگردان استاد خلیق تقدیر کرد.
صالح‌محمد خلیق، نویسنده، شاعر و رئیس پیشین اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ افغانستان، ۷ مردادماه سال جاری در پی یک سانحه رانندگی در شهر مزارشریف دارفانی را وداع گفت.
او سال‌ها به عنوان رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ فعالیت داشت و یکی از بنیان‌گذاران انجمن نویسندگان بلخ به شمار می‌رفت.
خلیق، عضو فعال بسیاری از انجمن‌های ادبی ملی و بین‌المللی بود و ده‌ها اثر در حوزه‌های شعر، نقد ادبی و فرهنگ‌پژوهی از خود برجای گذاشت.
