به‌تازگی کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد به عبدالسلام حنفی، معاون اداری نخست‌وزیر طالبان، اجازه موقت سفر را داده است. این کمیته روز گذشته در بیانیه‌ای نوشت که این مقام طالبان از ۱۴ تا ۳۱ آگوست (۲۳ مرداد تا ۹ شهریور) به‌دلیل «درمان»، از ممنوعیت سفر معاف شده است.
این چندمین بار است که سازمان ملل برای سفر اعضای تحریم‌شده طالبان، معافیت سفر صادر می‌کند. چندی پیش نیز برای سفر او به چین، به‌منظور شرکت در نمایشگاه اقتصادی چین–جنوب آسیا، معافیت اعمال شد؛ چند هفته پیش، خیرالله خیرخواه برای سفر به مسکو از امتیاز مشابهی برخوردار شده بود.
در سال گذشته نیز شورای امنیت سازمان ملل با اعطای معافیت‌های موقت به سه نفر از رهبران طالبان که تحت تحریم‌های بین‌المللی هستند، اجازه داد تا برای «درمان پزشکی» به ترکیه سفر کنند. امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، عبدالباقی حقانی، سرپرست اداره امتحانات ملی افغانستان و هدایت‌الله بدری، رئیس بانک مرکزی افغانستان، از جمله این افراد بودند.
این سازمان تنها برای سفرهای درمانی طالبان معافیت صادر نکرده است؛ کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در اقدامی مشابه، برای سفرهایی که با اهداف «زیارتی» معرفی شده بودند نیز معافیت‌هایی اعمال کرد. این در حالی است که حتی سفر برخی از مقامات طالبان، از جمله محمد حسن آخوند که تحت تحریم سازمان ملل هستند، حتی بدون معافیت به امارات، پرسش‌برانگیز شد.
سخاوت سازمان ملل برای طالبان در آستانه سالگرد پیروزی
سازمان ملل در حالی ممنوعیت سفر یکی از مقامات بلندپایه طالبان را برداشته است که طالبان در آستانه چهارمین سالگرد پیروزی خود قرار دارند. این سفر که قرار است درست یک روز قبل از ۲۴ مردادماه آغاز شود، برای بسیاری از ناظران پرسش‌برانگیز شده است.
گفتنی است که طالبان امسال به مجموعه‌ای از پیروزی‌های دیپلماتیک نائل آمده‌اند که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد: معافیت‌های مکرر برای سفرهای مقام‌های طالبان تحت نام سفرهای زیارتی و درمانی، حضور دیپلمات‌های کشورهای مختلف برای ایجاد روابط دیپلماتیک و همکاری‌های اقتصادی و تجاری، حذف نام این گروه از فهرست ممنوعه چند کشور، پذیرش دیپلمات‌های این گروه در کشورهای اروپایی چون آلمان و اخیراً هم به رسمیت شناختن طالبان از سوی مسکو، نشان می‌دهد که برخلاف انزوای جهانی طالبان، این گروه در مسیر عادی‌سازی روابط گام‌هایی برداشته‌اند.
این دستاوردها بی‌ربط به سفرهای گاه‌وبیگاه مقام‌های طالبان نخواهد بود، به‌ویژه سفر به قطر: مرکز لابی‌گری طالبان برای منطقه و جهان. نقش قطر در پیروزی طالبان بر کسی پوشیده نیست. هرچند این کشور در تلاش بوده در مسئله افغانستان به‌عنوان یک میانجی ظاهر شود، اما برای طالبان فراتر از یک طرف ثالث عمل کرده است. این کشور از سال ۲۰۰۷ که دفتر سیاسی طالبان ایجاد شد تا حالا که حاکمیت افغانستان را در دست دارد، به‌عنوان تسهیل‌گر مسیر عمل کرده است. در آخرین مورد، این کشور ثروتمند حاشیه خلیج فارس در ایجاد ارتباط میان کابل و برلین نقش محوری داشته و به گشودن درهای تعامل کمک کرده است. این امر نشان می‌دهد که طالبان به قطر به‌عنوان پل ارتباط‌دهنده با جهان و دالان رسیدن به آرزوهایش نگاه می‌کند.
در واقع، کشورهای عربی خلیج فارس مثل قطر و امارات، سیاست خارجی چندجانبه‌ای را در قبال افغانستان تحت حاکمیت طالبان پذیرفته‌اند؛ به‌طوری‌که ضمن تقویت روابط با روسیه و چین و نزدیکی به غرب، در تلاش‌اند طالبان را به جهان نزدیک کنند. این سیاست چندجانبه حالا این دو کشور، به‌ویژه قطر را به مرکز اصلی تعامل با طالبان مبدل کرده است.
به همین دلیل است که درست یک روز پیش از سالگرد کنترل افغانستان توسط طالبان، یکی از مقامات ارشد این گروه قرار است به قطر سفر کند. ظرفیت‌های قطر برای طالبان منجر به آن شده که این گروه، حالا که در آگوست همه چشم‌ها به افغانستان تحت کنترل آن‌ها دوخته شده، برای ترسیم نقشه راه یک سال پیش‌رو به قطر برود. این سفر احتمالاً اهداف یک سال پیش‌رو طالبان را پوشش خواهد داد. معافیت این سفر از سوی سازمان ملل نشان می‌دهد که در پس این سفر درمانی، اهداف مهم‌تری نهفته است که سازمان ملل را واداشته تا ممنوعیت سفر را لغو کند. سازمانی که سایه سخاوت و همکاری آن برای طالبان تازگی ندارد؛ چنانچه این سازمان با برگزاری روند دوحه، به تریبون طالبان در منطقه و جهان تبدیل شد.
