ایراف، در گزارش جدید شورای امنیت که توسط تیم پشتیبانی تحلیلی و نظارت بر تحریم‌ها تهیه شده، آمده است که هرچند طالبان ادعای قطع ارتباط با گروه‌های تروریستی را دارند، اما عملاً بستر فعالیت گروه‌هایی مانند القاعده، تحریک طالبان پاکستان، داعش شاخه خراسان، حزب اسلامی ترکستان، جماعت انصارالله تاجیکستان و جنبش اسلامی ترکستان شرقی را فراهم کرده‌اند.
در بخشی دیگر از این گزارش، داعش شاخه خراسان به عنوان «فعال‌ترین و تهدیدآمیزترین شاخه منطقه‌ای» معرفی شده است که با بهره‌گیری از فضای مجازی، به جذب نیرو به‌ویژه از مناطقی چون آسیای مرکزی، شمال روسیه و خاورمیانه می‌پردازد. همچنین نسبت به بازگشت جنگجویان خارجی از سوریه به افغانستان و افزایش خطر حملات برون‌مرزی، به‌ویژه در آسیای مرکزی، هشدار داده شده است.
براساس این گزارش، برخی از این جنگجویان برای عبور از مرزها از زنان خانواده‌های خود به عنوان رابط استفاده می‌کنند و ارتباطات میان گروه‌های تروریستی همچنان حفظ شده است. گزارش سازمان ملل تأکید می‌کند که طالبان نه‌تنها برای مهار این گروه‌ها اقدامی نمی‌کنند، بلکه «در برخی موارد با آن‌ها همکاری تاکتیکی نیز دارند».
به‌عنوان مثال، تحریک طالبان پاکستان از خاک افغانستان برای انجام عملیات علیه دولت پاکستان استفاده می‌کند. همچنین گروه القاعده با وجود ضربه‌های شدید، همچنان به آموزش و هماهنگی فعالیت‌های خود با طالبان ادامه می‌دهد. این گزارش با تأکید دوباره بر نگرانی جامعه جهانی از آینده افغانستان تحت حاکمیت طالبان، اعلام کرده است که این کشور اکنون عملاً به «پناهگاه تروریست‌های بین‌المللی» تبدیل شده است.
دفتر بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) نیز در گزارش تازه خود از فعالیت گروه‌های تروریستی در افغانستان خبر داده است. در این گزارش آمده که برخلاف تعهدات طالبان در توافقنامه دوحه، گروه‌هایی چون القاعده، تحریک طالبان پاکستان و داعش شاخه خراسان در افغانستان فعال هستند. داعش همچنان «بزرگ‌ترین تهدید تروریستی فرامنطقه‌ای» شناخته می‌شود که در نورستان، کنر و بدخشان پایگاه دارد. همچنین گزارش می‌افزاید که طالبان از تحریک طالبان پاکستانی حمایت می‌کند و تعداد نیروهای این گروه در افغانستان حدود ۶۵۰۰ جنگجو است.
طالبان اما گزارش شورای امنیت را رد کرده‌اند. حمدالله فطرت، معاون سخنگوی طالبان، این گزارش را بی‌اساس خوانده و مدعی شده است که هیچ گروهی، از جمله داعش، در افغانستان حضور ندارد و کشور تحت کنترل کامل دولت مرکزی طالبان قرار دارد.
بازگشت طالبان به قدرت؛ شوک به امنیت منطقه‌ای؟
ناظران معتقدند که به قدرت رسیدن طالبان در اوت ۲۰۲۱ و استقرار مجدد رژیم آن‌ها در افغانستان، شوکی به پویایی امنیتی منطقه‌ای و فراملی وارد کرده است. کشورهای همسایه، منطقه و جهان اکنون بیش از پیش نگران سرایت فعالیت گروه‌های تروریستی از افغانستان هستند. این نگرانی‌ها با انتشار گزارش‌های امنیتی از سوی نهادهای مختلف دوچندان شده است. چنان‌که سیگار در گزارش خود اشاره کرده، داعش همچنان مهم‌ترین تهدید تروریستی فراملی از افغانستان است که خطراتی جدی برای اقلیت‌ها، دیپلمات‌ها و اتباع خارجی دارد.
جاه‌طلبی‌های جهانی داعش شاخه خراسان از خاک افغانستان، این نگرانی‌ها را برجسته‌تر کرده است. حملات این گروه علیه اهداف پاکستانی و چینی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که دولت‌هایی که مایل به همکاری با طالبان هستند، از اهداف اصلی داعش محسوب می‌شوند. این گروه همچنین مسئولیت حملات موشکی علیه ازبکستان و تاجیکستان در آوریل و مه ۲۰۲۲ را برعهده گرفت.
اکنون داعش خراسان به یکی از برجسته‌ترین شاخه‌های داعش تبدیل شده است. با وجود کاهش حضور سرزمینی داعش در عراق و سوریه، حضور جهانی آن گسترش یافته و تا پایان سال ۲۰۲۴ همچنان مرگبارترین سازمان تروریستی جهان باقی مانده است. در سال ۲۰۲۵، داعش عمدتاً به شبکه‌ای پویا از گروه‌های وابسته منطقه‌ای متکی است که با استقلال عمل بیشتری فعالیت می‌کنند. شاخه خراسان با نیروی تخمینی ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ جنگجو، به یکی از تهاجمی‌ترین و فعال‌ترین گروه‌های جهادی جهان تبدیل شده است.
طالبان و مرزبندی «تروریست خوب و بد»؟
گزارش تازه سازمان ملل نشان می‌دهد که طالبان در سیاست خود، گروه‌های تروریستی را به دو دسته «تروریست خوب» و «تروریست بد» تقسیم کرده‌اند. گروه‌هایی که نزدیکی ایدئولوژیک دارند و تهدیدی برای بقای طالبان محسوب نمی‌شوند، اکنون به بازوی نظامی و تأمین‌کننده امنیت برای طالبان بدل شده‌اند.
طبق گزارش سازمان ملل، طالبان برای تأمین امنیت و اجرای قوانین خود، به‌ویژه در شمال افغانستان، از گروه‌هایی چون جماعت انصارالله (طالبان تاجیکستان)، جنبش اسلامی ازبکستان، کتیبه امام بخاری و حزب اسلامی ترکستان استفاده می‌کنند.
طالبان فضای «تساهل‌آمیز» را برای فعالیت گروه‌های تروریستی مختلف، از جمله القاعده و گروه‌های مرتبط با آن، حفظ کرده‌اند. این نخستین بار نیست که سازمان ملل از نزدیکی طالبان با این گروه‌ها خبر می‌دهد. از زمان حاکمیت طالبان، حضور گروه‌هایی چون القاعده و تحریک طالبان پاکستانی بارها اعلام شده است.
این تفاوت دیدگاه‌ها، نیازمندی‌های متقابل گروه‌ها برای بقا، و اتحاد ایدئولوژیک، از جمله عواملی هستند که مسأله امنیت افغانستان را به یک اختلاف نظر جدی میان طالبان، منطقه و جهان تبدیل کرده‌اند—اختلافی که حتی در مورد داعش، با وجود دیدگاه‌های نسبتاً مشترک، همچنان پابرجاست.
بیشتر بخوانید:
قطار مسافربری مشهد-هرات تا شهریور ۱۴۰۴ راه‌اندازی می‌شود
پاکستان از مهاجران افغانستانی خواست «داوطلبانه» بازگردند
افغانستان ناامن ترین کشور جهان از نظر امنیت غذایی
قیمت افغانی به تومان و دلار امروز شنبه (یازدهم مردادماه ۱۴۰۴)
