به گزارش ایراف، استاد صالح‌محمد خلیق، از چهره‌های ماندگار حوزه فرهنگ و ادب افغانستان در روز سه شنبه ٧مرداد در یک سانحه تصادف، چشم از جهان فروبست، خبری تلخ که واکنش‌های گسترده از سوی شخصیت‌های فرهنگی، سیاسی و ادبی ایران و افغانستان همراه بود.
سید روح‌الله حسینی، رایزن فرهنگی ایران در افغانستان، ضمن تسلیت به دولت و ملت افغانستان به ویژه مردم ولایت بلخ، استاد خلیق را «استوانه‌ای استوار در زبان، اندیشه و نجابت» خواند و تأکید کرد که یاد و نام این فرهیخته بزرگ در حافظه فرهنگی ملت افغانستان جاودانه خواهد ماند.
عطا محمد نور سیاستمدار افغانستانی، با انتشار شعری از رودکی نوشت:
درگذشت نابهنگام استاد صالح‌محمد خلیق، شاعر، نویسنده و پژوهشگر برجسته افغانستانی موجی از اندوه و واکنش‌های گسترده را در میان چهره‌های فرهنگی، ادبی و سیاسی افغانستان برانگیخته است. او که از پیشگامان اعتلای زبان و ادب در بلخ بود، با ده‌ها اثر ماندگار در حوزه‌های شعر، تاریخ و نقد ادبی، میراثی جاودانه برجای گذاشت.
او با ابراز تأسف عمیق از فقدان استاد، گفت: «خلیق واپسین سلسله‌دار نسل‌های پیشین قلمرو فرهنگی بلخ بود؛ خلائی که جایگزین نخواهد شد. او در کنار خصایل بارز انسانی و شخصیت فروتن و با تدبیر، از حوصله‌ی فراخ در نوشتن و پژوهش برخوردار بود و در تربیت نسل‌هایی از شاعران و نویسندگان نقش بارزی ایفا کرد.»
محمد عارف رحمانی نیز در این باره نوشته است: «با اندوه فراوان درگذشت ناگهانی استاد صالح‌محمد خلیق، شاعر، نویسنده و چهره برجسته فرهنگی بلخ را تسلیت می‌گویم. او عمرش را در راه اعتلای فرهنگ و ادب این سرزمین صرف کرد. فقدانش ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه فرهنگی افغانستان است.»
رودابه فروتن بلخی در واکنش به این ضایعه بزرگ نوشته است: «استاد خلیق عمر گرانمایه خویش را در خدمت به فرهنگ، تاریخ و ادبیات این سرزمین سپری کردند و با ده‌ها اثر ماندگار در عرصهٔ شعر پژوهش و روزنامه‌نگاری نامی جاودانه در حافظه فرهنگی افغانستان برجای گذاشتند. فقدان این فرهیخته ارجمند ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر برای جامعه ادبی و فرهنگی کشور است.»
محمد فرید حمیدی، دادستان کل پیشین افغانستان و داوود ناجی مشاور شورای امنیت ملی در حکومت پیشین و رییس کمیته سیاسی جبهه آزادی نیز با پیام‌های جداگانه، نقش برجسته استاد خلیق را در اعتلای فرهنگ و تربیت نسل‌های نویسنده و شاعر برجسته کردند.
داوود ناجی از تلاش‌های استاد برای حفظ هویت محلی و جلوگیری از فراموشی مکان‌های تاریخی و فرهنگی بلخ یاد کرد و آن را همانند پاسداری از ریشه‌های یک باغ در زمستانی سرد و طولانی دانست.
ناجی نوشته است: «خلیق را از سالهایی که در بلخ دانشجو بودم می شناختم، همواره در تقلا بود تا «فرهنگ» منزلت بیشتری در جامعه داشته باشد. در زمانه ای که او زیست شهریاران بلخ یا در رویای انقلاب سرخ بودند یا در تحقق انقلاب سبز، خلیق و دوستانش تلاش کردند «گذر» «خانقاه» «دروازه شادیان» و «دروازه بلخ» به «کارته» و «سرک» تغییر نکند. کاری که به اندازه زنده نگهداشتن ریشه‌های یک باغ و تاکستان در زمستان طولانی و سرد، مهم است اما اغلب درک نمی‌شود.»
استاد صالح‌محمد خلیق که سال‌ها در مقام رئیس اطلاعات و فرهنگ بلخ خدمت کرد، در طول عمر شریف خود، بیش از آنکه بنویسد و بیافریند، تربیت کرد، آگاه ساخت و الهام داد. اکنون با پر کشیدن او، ادبیات و فرهنگ افغانستان یکی از ستون‌های اصلی خود را از دست داده است.
جامعه فرهنگی افغانستان، سوگوار کسی‌ست که با فروتنی، تدبیر و دانایی، نامی جاودانه در حافظه فرهنگی سرزمینش به جا گذاشت.
بیشتر بخوانید:
آغاز طرح به روز رسانی اطلاعات و آمایش پناهندگان در ایران
واکنش والی پیشین بامیان به کوچ‌اجباری ساکنان رشک: تحریک‌آمیز است، طالبان فورا جلوی آن را بگیرد
سناتور آمریکایی اخراج پناهجویان افغانستان توسط دولت ترامپ را نفرت‌انگیز خواند
قیمت افغانی به تومان و دلار امروز چهارشنبه (8 مردادماه ۱۴۰۴)
