به گزارش ایراف، الکساندر کنیازف، پژوهشگر ارشد انستیتوی مطالعات بین‌المللی دانشگاه ام‌گیمو، در گفت‌وگوی تفصیلی با پایگاه خبری روسی «وس ۲۴» به بررسی ابعاد مختلف تحولات افغانستان پس از به رسمیت‌شناسی دولت طالبان توسط روسیه پرداخت.
کنیازف با اشاره به واکنش‌های محدود غرب به این تحول، خاطرنشان کرد که ایالات متحده و متحدانش تاکنون اقدام ملموس و قاطعی در قبال افغانستان انجام نداده‌اند. با این حال، وی نشانه‌هایی مانند صدور مجدد حکم بازداشت رهبران طالبان از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی و مواضع سخت‌گیرانه غرب در سازمان ملل درباره وضعیت حقوق بشر را زمینه‌ساز واکنش‌های آتی دانست. این تحلیلگر روس هرگونه بازگشت غرب به مداخله نظامی مستقیم را بعید ارزیابی کرد، اما احتمال حمایت از بازیگران غیردولتی ضد طالبان و برخی گروه‌های تروریستی را منتفی ندانست.
وضعیت اپوزیسیون و چالش‌های پیش‌رو
به باور کنیازف، اپوزیسیون ضدطالبان فاقد ساختار منسجم در داخل افغانستان است و فعالیت آن عمدتاً به فضای مجازی و مهاجران محدود شده است. این گروه‌ها تاکنون نتوانسته‌اند مشروعیت یا نفوذ قابل‌توجهی در معادلات داخلی افغانستان کسب کنند و همچنان در پی جلب حمایت کشورهای غربی، ترکیه و دولت‌های عربی خلیج فارس هستند. وی هشدار داد که در صورت تحقق چنین حمایت‌هایی، ثبات سیاسی-نظامی افغانستان با خطر مواجه خواهد شد و احتمال همکاری برخی گروه‌های ضدطالبان با شبکه‌های تروریستی فراملی وجود دارد.
پروژه قوش‌تپه و چالش‌های آبی منطقه
کنیازف در بخش دیگری از تحلیل خود به پروژه حساسیت‌برانگیز قوش‌تپه پرداخت. وی تأکید کرد که این پروژه که اکنون به طور کامل تحت نظارت و تأمین مالی دولت طالبان اجرا می‌شود، در دهه ۱۹۷۰ و در دوران محمدداوود خان طراحی شده بود. این پژوهشگر هرگونه نسبت دادن این طرح به طالبان یا آمریکا را نادرست خواند و یادآور شد که افغانستان از نظر حقوق بین‌الملل حق استفاده از آب رودخانه آمو را دارد.
وی به بی‌توجهی تاریخی کشورهای همسایه به حقوق آبی افغانستان اشاره کرد و آن را «خودخواهی جمعی» خواند. به گفته کنیازف، افغانستان تاکنون از نظام تقسیم آب آسیای مرکزی کنار گذاشته شده و در هیچ یک از نهادهای مرتبط با مدیریت منابع آبی منطقه عضویت ندارد. وی راه‌حل را در تجدید ساختار حقوقی روابط آبی منطقه با حضور افغانستان و استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری دانست.
نقش سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای
این تحلیلگر روس به ناکارآمدی روزافزون سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن اشاره کرد و ایجاد دفتر جدید توسعه پایدار سازمان ملل برای آسیای مرکزی و افغانستان در آلماتی را صرفاً اقدامی نمادین ارزیابی نمود.
در حوزه امنیتی، کنیازف از رکود همکاری‌های منطقه‌ای با افغانستان سخن گفت و ضرورت پیوستن این کشور به سازوکارهای امنیتی منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای را مورد تأکید قرار داد. وی به فعالیت گروه‌های ترک‌زبان و نفوذ ترکیه در آسیای مرکزی از طریق سازمان کشورهای ترک‌زبان اشاره کرد و هشدار داد برخی از این شبکه‌ها ممکن است با گروه‌های ضدطالبان همکاری داشته باشند.
کنیازف در پایان نسبت به سیطره گفتمان‌های غیرمعتبر درباره افغانستان در فضای رسانه‌ای هشدار داد و بر ضرورت راستی‌آزمایی منابع و احتیاط در پذیرش روایت‌های قالبی تأکید کرد. به گفته وی، بسیاری از تحلیل‌های موجود درباره افغانستان فاقد دانش عمیق نسبت به این کشور هستند و صرفاً بازتاب‌دهنده کلیشه‌های دیرینه هستند.
بیشتر بخوانید:
متقی مبارزه طالبان با مواد مخدر را «تاریخی» توصیف کرد
«فرستاده» طردشده؛ از لابی‌گری برای طالبان تا دروغ‌پردازی علیه ایران
