شناسایی حکومت طالبان توسط روسیه؛ قزاقستان چه می‌کند؟

پس از مسکو حالا سفیر طالبان در قزاقستان از این کشور خواسته است که این گروه را به رسمیت بشناسد. محمدالرحمن، در دیدار با یرکین توموکوف، نماینده ویژه قزاقستان این درخواست را مطرح کرده است. به نظر می رسد پس از این اقدام روسیه، طالبان نگاه امیدوارانه تر و خوشبینی بیشتری به کشورهای آسیای مرکزی نسبت به قبل دارند و انتظار دارند که زنجیره این شناسایی از آسیای مرکزی تداوم پیدا کند. کشورهایی که از زمان بازگشت دوباره به قدرت، روابط خود را گسترش داده اند و سفرای طالبان را پذیرفته اند. از سوی دیگر این اقدام روسیه این ذهنیت را در میان طالبان ایجاد کرده است که تلاش های دیپلماتیک آنها به ویژه در رابطه با همسایگان شمالی کارساز بوده و حالا وقت به ثمر نشستن این تلاش ها رسیده است. اما در میانه این امیدواری طالبان پرسش این است که آسیای مرکزی و مشخصاً قزاقستان به ائتلاف طالبان و مسکو خواهند پیوست یا خیر؟

قزاقستان خزانه سیاسی-اقتصادی طالبان؟

رئیس جمهور قزاقستان در اوایل خردادماه سال جاری در گفتگو با نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان، افغانستان تحت حاکمیت طالبان را «شریک مهم» کشورش در منطقه خواند. او همچنین در این دیدار گفته بود که «قزاقستان علاقمند به ایجاد یک محیط پایدار و امن در افغانستان است تا از ظرفیت های این کشور در راستای منافع مشترک منطقه بهره برداری شود.»

همراهی رو به افزایش قزاقستان با طالبان از همان روزهای نخست بازگشت طالبان خود را نشان داد. سفارت قزاقستان برخلاف اکثر کشورها در نتیجه تحولات آگوست 2021 در کابل تخلیه نشد، بلکه دیپلمات های قزاق در شرایط جدید به کار خود ادامه دادند و شروع به برقراری اولین تماس ها با مقامات طالبان کردند. موضع قزاقستان از همان ابتدا برخلاف دیگر کشورها مشخص بود: تعامل با طالبان در چهارچوب عملگرایی.

یک ماه پس از تصرف کابل توسط طالبان، قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان در نشست سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه توجه ها را به افغانستان جلب کرد. او در آن زمان گفت: «قزاقستان افغانستان آینده را به عنوان یک کشور واقعا مستقل و متحد می بیند که در صلح با خود و همسایگانش زندگی می کند.» او همچنین بعدتر در مجمع عمومی سازمان ملل ضمن حمایت از ایجاد دولتی فراگیر در افغانستان گفت که افغانستان باید به انجام تعهدات بین المللی خود ادامه دهد و اطمینان حاصل کند که قلمرو آن به سکوی پرشی برای تروریست ها، قاچاق مواد مخدر و قاچاقچیان انسان تبدیل نمی شود.

قزاقستان همچنین برای ایفای نقش پررنگ تر در تحولات افغانستان اعلام آمادگی کرد تا بستر تحویل کمک های بشردوستانه به افغانستان را فراهم کند. در این میان، روابط اقتصادی و تجاری میان آستانه و کابل بیشتر خود را خودنمایی می کند. همچنین این کشور تاکنون چندین هیات سطح بالا را به کابل فرستاده است.

بنابراین، نگاهی به روابط طالبان و آستانه نشان می دهد که در چهارسال گذشته روابط دو طرف در فضایی دوستانه و تمایل به افزایش برای همکاری بوده است. تعاملاتی که تاکنون علیرغم نگرانی ها موانع کمی را تجربه کرده است. در واقع، هرچند روابط طالبان با روسیه و کشورهای آسیای مرکزی خصمانه بوده است اما پس از آگوست 2021 تعاملات دوجانبه پا را فراتر از نارضایتی های تاریخی گذاشت و در مقابل طرفین به سمت دیپلماسی آینده نگر مبتنی بر واقع گرایی و منافع متقابل پیش رفت. به طوری که حداقل در ظاهر امر دو طرف از ایجاد روابط شکل گرفته رضایت دارند و قزاقستان به خزانه سیاسی و اقتصادی طالبان تبدیل شده است.

چشم امید طالبان به آستانه

حالا به نظر می رسد که طالبان از قزاقستان توقع بیشتری برای شناسایی دارد. چنانچه که آلماتی اولین کشوری در منطقه بود که طالبان را از فهرست سازمان های ممنوعه حذف کرد و دیپلمات های طالبان را به رسمیت شناخت و تعاملات اقتصادی را به شدت ادامه داد. در نتیجه طالبان امیدوار است که قزاقستان گزینه بعدی برای شناسایی طالبان باشد.

از طرف دیگر، طالبان انتظار دارند اقدام روسیه بر کشورهای آسیای مرکزی تاثیرگذار باشد و آنها را ترغیب به شناسایی بین المللی طالبان کنند. از سوی دیگر، تعاملات معنادار طالبان با کشورهای آسیای مرکزی در چهار سال اخیر حالا چشم امید طالبان را به این منطقه بیشتر از هر نقطه دیگری از جهان کرده است. کشورهایی که در چهار سال گذشته بیشترین تعاملات را فارغ از مسائل ایدئولوژی، سیاسی و حقوق بشری با کابل تحت فرمان طالبان داشته اند.

اما باید چند نکته را درنظر گرفت: نخست آنکه پس از اعلام به رسمیت شناختن طالبان از سوی کرملین، کشورهای آسیای مرکزی به جای اتخاذ سیاستی شتاب زده و استقبال گسترده از این تصمیم ترجیح دادند که جانب احتیاط را در پیش بگیرند. همانطور که گفته شد، آسیای مرکزی به دلیل تعمیق روابط درسال های اخیر منبع دلگرم کننده طالبان است اما مسائل امنیتی مانند تهدیدات تروریستی از افغانستان، قاچاق موادمخدر همچنان نگرانی های پایدار کشورهای آسیای مرکزی است. فعالیت گروه های مختلف شبه نظامی در مرزها با افغانستان و عدم اطمینان از سرنوشت و فعالیت آنها و میزان توانایی طالبان در کنترل آنها افغانستان تحت حاکمیت طالبان را هنوز برای این کشورها نامطمئن ترسیم کرده است.

این درحالی است که شناسایی بین المللی طالبان اقدام پرهزینه ای است که شک و تردیدها از این کشورها هنوز به یقین تبدیل نشده است.

بیشتر بخوانید:

قیمت امروز طلا در افغانستان (پنجشنبه 19 تیرماه 1404)

تلاش طالبان برای اجرای توافقات اقتصادی با سازمان اکو

سفیر طالبان در آستانه از قزاقستان خواست حکومت سرپرست را به رسمیت بشناسد