به گزارش ایراف، به نقل از تهران تایمز، آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴، حجم تجارت میان ایران و افغانستان حدود ۸۴ درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته و به رقم ۳.۱۹۷ میلیارد دلار رسیده است؛ از این میان، صادرات ایران به افغانستان ۳.۱۴۳ میلیارد دلار و واردات از افغانستان ۵۴ میلیون دلار بوده که به ترتیب رشدی ۸۳ و ۱۱۶ درصدی را نشان می‌دهند.
این جهش در روابط اقتصادی، تنها نشان‌دهنده توسعه تجارت نیست، بلکه حامل پیام‌های ژئواقتصادی مهمی نیز هست. در شرایطی که افغانستان هنوز با ساختار سیاسی تثبیت‌نشده و تحریم‌های غیررسمی مواجه است، افزایش تعاملات اقتصادی با ایران از یک سو فرصتی برای تأمین نیازهای مصرفی و زیرساختی کابل فراهم کرده و از سوی دیگر، به ایران امکان داده است تا نفوذ خود را در شرق منطقه تحکیم کند.
در همین زمینه، پیام باقری، معاون اتاق بازرگانی ایران، در نشستی با موضوع فرصت‌های تجاری ایران و افغانستان، تأکید کرده که دو کشور با توجه به پیوندهای زبانی، فرهنگی و تاریخی، ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای شراکت اقتصادی دارند.
به گفته او، زیرساخت صنعتی و دسترسی ایران به بازارهای جهانی در کنار منابع معدنی، زمین‌های حاصل‌خیز و نیروی کار جوان افغانستان، زمینه‌ساز یک همکاری برد-برد است که نه تنها می‌تواند ثبات منطقه‌ای را تقویت کند، بلکه نسل‌های آینده را نیز منتفع خواهد ساخت.
ایران هم‌اکنون حدود ۲۵ درصد از نیازهای وارداتی افغانستان را تأمین می‌کند. عمده کالاهای صادرشده از ایران شامل فرآورده‌های نفتی، فولاد، محصولات کشاورزی و مصالح ساختمانی است، در حالی که افغانستان بیشتر مواد خام و محصولات کشاورزی را به ایران صادر می‌کند.
این ترکیب تجاری، ضمن تقویت پیوندهای اقتصادی، نوعی مکمل‌سازی ساختاری میان اقتصاد دو کشور را شکل داده است.
در همین راستا، وزارت جهاد کشاورزی ایران نیز اعلام کرده که آماده است خدمات فنی و مهندسی در حوزه کشاورزی را به افغانستان منتقل کند.
غلامرضا نوری قزلجه، وزیر این وزارتخانه، در دیدار با مقامات طالبان در کابل، خواستار تشکیل یک کمیته مشترک مستقر در کابل شده تا چارچوب همکاری‌های کشاورزی به شکل رسمی‌تر تنظیم و پیش برده شود.
در کنار این روندها، نشست مشترک فنی میان ایران و افغانستان که در تاریخ ۲۲ فروردین ۱۴۰۴ در کاخ مرمرین کابل برگزار شد، گام مهمی در مسیر اجرای توافق‌نامه اقتصادی تهران-کابل تلقی شد.
در این نشست، دو طرف درباره حل چالش‌های ترانزیتی، ساده‌سازی رویه‌های گمرکی، مدرن‌سازی کشاورزی، و نیز جذب سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان گفتگو کردند.
با توجه به این روندها، می‌توان گفت که تهران و کابل به‌دنبال تبدیل روابط اقتصادی به یک ستون پایدار از همکاری‌های منطقه‌ای هستند؛ ستونی که با وجود موانع سیاسی، از طریق گفت‌وگو، توسعه پروژه‌های مشترک و تقویت بخش خصوصی، می‌تواند به مدلی برای همکاری در آسیای مرکزی و جنوب غربی آسیا تبدیل شود.
بیشتر بخوانید:
نشست دوحه؛ از درخواست طالبان تا پیش‌شرط جهان
منابع: طالبان شماری از پیرایشگاه‌های مردانه در کابل را بستند
من در۱۵تیرمخواستم ازایران بروم اماصاحب خانه پول مارانمیدهد چکار بکنیم