به گزارش ایراف، گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از کمپ تورخم در مرز افغانستان، روایتگر سرگذشت تلخ افرادی چون شیرخان و یارمحمد است که با وجود تولد و زندگی چند ده‌ساله در پاکستان، تنها دقایقی برای ترک خانه و کاشانه خود فرصت یافتند. آنها اکنون با دست خالی، در چادرهای موقت و شرایط دشوار، تلاش می‌کنند زندگی تازه‌ای را در افغانستان جنگ‌زده آغاز کنند، درحالی‌که سازمان‌های حقوق بشری نسبت به برخوردهای خشن و فشارهای غیرقانونی پلیس پاکستان هشدار داده‌اند.
۴۵ دقیقه برای بستن چمدان یک عمر زندگی
«شیر خان»، افغان ۴۲ ساله، پس از پایان کار روزانه‌اش در یک کارخانه آجرپزی، به خانه بازگشت. او به مأمور لباس شخصی که پشت در ایستاده بود خیره شد و ذهنش آشفته بود. چطور می شود کل زندگی را در کمتر از یک ساعت جمع کرد و رفت؟ پلیس به او مهلت ۴۵ دقیقه‌ای داده بود.
در یک چشم بر هم زدن، تمام آن چه ساخته بود از او گرفته شد. او و همسرش تنها توانستند چند وسیله آشپزخانه و مقدار کمی لباس برای خود و ۹ فرزندشان بردارند. باقی وسایل را در خانه خود در کشمیر تحت کنترل پاکستان جا گذاشتند.
شیر خان که در پاکستان به دنیا آمده بود – فرزند والدینی که در پی اشغال افغانستان توسط شوروی در سال ۱۹۷۹ و جنگ متعاقب آن به پاکستان گریخته بودند – اکنون یکی از صدها هزار افغان است که از این کشور اخراج شده اند.
این اخراج سراسری، که از اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، پاکستان را در مسیر اخراج تقریبا یک میلیون افغان قرار داده است.
پاکستان بر این باور است که میلیون‌ها افغان دیگر هنوز در کشور باقی مانده اند و دولت این کشور می خواهد همه آن ها را اخراج کند.
ترک خانه بدون حتی یک چمدان کامل
«تمام دار و ندارمان را جا گذاشتیم»؛ شیرخان این مطلب را در اردوگاه پناهندگان تورخم، درست آن سوی مرز افغانستان، گفت. این اردوگاه نخستین ایستگاه پناهندگانی است که از پاکستان اخراج می شوند. «سال ها زحمت کشیدیم تا با عزت آن چه را داشتیم جمع کنیم.»
پاکستان در ماه‌های گذشته چندین مهلت برای ترک کشور تعیین کرد. دارندگان «کارت شهروندی افغان» باید تا ۳۱ مارس اسلام‌آباد و راولپندی را ترک می‌کردند.
آنهایی که «اسناد ثبت نام» داشتند تا ۳۰ ماه ژوئن مهلت داشتند. برای افغان‌های ساکن سایر مناطق پاکستان، ضرب الاجل مشخصی تعیین نشده بود.
شیرخان می‌ترسید که اگر بیش از مهلت بماند، او و خانواده‌اش به اداره پلیس منتقل شوند؛ ضربه‌ای سنگین به حیثیت خانواده اش.
او گفت: «ما خوشحالیم که با عزت و آبرو به افغانستان بازگشتیم. در مورد وسایل از‌دست رفته خود هم باید گفت که اگر خدا آنها را آنجا داد، شاید اینجا هم بدهد.»
هجوم پناهندگان به کشوری در بحران
در اردوگاه تورخم، که توسط دولت طالبان اداره می‌شود، هر خانواده یک سیم کارت و مبلغ ۱۰ هزار افغانی (۱۴۵ دلار) دریافت می‌کند. آنها می‌توانند تا سه روز در اردوگاه بمانند، سپس باید جای دیگری بروند.
هاشم میوندوال، مدیر اردوگاه گفت: روزانه حدود ۱۵۰ خانواده از پاکستان وارد اردوگاه می‌شوند؛ رقمی به مراتب کمتر از حدود ۱۲۰۰ خانواده‌ای که دو ماه پیش روزانه وارد می‌شدند. با این حال او انتظار دارد پس از پایان تعطیلات سه روزه عید قربان که از ۷ ژوئن آغاز شده، موج جدیدی از ورود افغان‌ها آغاز شود.
سازمان‌های امدادرسان در اردوگاه کمک‌های اولیه مانند خدمات بهداشتی را فراهم می‌کنند. مؤسسه خیریه محلی «اصیل» بسته‌های بهداشتی و غذایی توزیع می‌کند و همچنین سامانه‌ای برای تحویل غذا به خانواده‌هایی که به مقصدنهایی خود در افغانستان می‌رسند، راه‌اندازی کرده است.
نجیب‌الله غیاثی از خیریه اصیل می‌گوید: «ما انتظار داریم پس از عید، شمار تازه واردها به طور چشمگیری افزایش یابد.» او اضافه کرد: «ما از پس همه آن ها برنمی‌آییم، چون شمارشان بسیار زیاد است.» وی گفت که این سازمان تلاش دارد منابع مالی بیشتری جذب کند تا بتواند از افراد بیشتری حمایت کند.
اتهام متقابل؛ پاکستان، افغانستان را متهم می‌کند
پاکستان مدعی است مهاجمان مسلح از خاک افغانستان حملاتی را علیه اهداف پاکستانی طراحی می‌کنند؛ اتهامی که طالبان آن را رد می کنند.
اسلام آباد تأکید دارد که افغان‌ها هدف قرار نگرفته‌اند و همه کسانی که پاکستان را ترک می‌کنند، با احترام و کرامت با آنان برخورد می شود. اما بر اساس گزارش‌ها، برای بسیاری، هیچ نشانی از «کرامت» در اخراج فوری از خانه و کشور وجود ندارد.
ایران نیز همچون پاکستان در حال اخراج افغان‌هاست. کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان (UNHCR) اعلام کرده که از اول آوریل تاکنون، ۵۰۰ هزار افغان از ایران و پاکستان مجبور به بازگشت شده‌اند.
گروه‌های حقوق بشری و نهادهای امدادی می‌گویند مقامات پاکستانی افغان‌ها را تحت فشار می‌گذارند تا زودتر کشور را ترک کنند.
در آوریل، دیده‌بان حقوق بشر گزارش داده که پلیس پاکستان به خانه‌های مهاجران افغان یورش می‌برد، ساکنان را کتک می‌زند و به طور خودسرانه بازداشت می‌کند. همچنین مدارک قانونی پناهندگی آنها از جمله مجوزهای اقامت را ضبط می کند. به گفته این نهاد، مأموران برای باقی ماندن افغان‌ها در پاکستان از آنها رشوه می‌خواهند.
شروع دوباره، در جستجوی امید
«یار محمد»، مرد ۵۰ ساله، نزدیک به ۴۵ سال در کشمیر تحت کنترل پاکستان زندگی کرده بود. او پدر ۱۲ فرزند است و شغل موفقی در زمینه پالیش کردن کف منازل داشت و چند کارگر را به کار گرفته بود. اما پلیس لباس شخصی به در خانه اش آمد و به او شش ساعت مهلت داد.
او گفت: «هیچ کس نمی‌تواند در عرض شش ساعت یک زندگی ۴۵ ساله را جمع کند.» دوستانش برای کمک به خانه‌اش آمدند تا آنچه را می‌توانند، ازجمله دستگاه‌های مربوط پالیش‌سازی کف منازل، چند میز، تخت خواب، تشک و لباس‌ها را جمع‌آوری کنند.
اکنون تمام وسایل خانه‌اش در چادرهای نارنجی رنگ اردوگاه تورخم روی هم افتاده است و دستگاه‌های پرداخت کفش در فضای باز و در معرض خرابی قرار گرفته‌اند. پس از سه روز جستجو، موفق شد خانه‌ای در کابل اجاره کند.
او گفت: «نمی‌دانم باید چه کار کنم.» با این حال افزود که تلاش می‌کند شغل پالیش نمودن کف را در افغانستان دوباره راه بیندازد. «اگر این جا هم بگیرد، بهترین کار همین است.»
