هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، نماز عید قربان را به رسم هرساله در شهر قندهار، پایگاه اصلی طالبان ادا کرد. او در چهارمین سال حاکمیت طالبان بار دیگر بدون آنکه در ملا عام ظاهر شود، پیام خود را از بلندگوهای مسجد عیدگاه قندهار به شهروندان افغانستان و منطقه مخابره کرد؛ سخنانی که با موضوعاتی گزینشی یا رویکردی اخلاق مدار بر پایه شریعت پوشش داده شده بود.
اعلام برائت رهبر طالبان از آمریکا
هبت‌الله آخوندزاده، در جریان این سخنرانی، ایالات متحده را «قاتل تمام مسلمانان فلسطین» خواند. او گفت:«امروز برخی ها نسبت به دوستی با آمریکا خوشحال هستند، دوستی با آمریکا را برای خود پیروزی می دانند اما بزرگترین ظالم آمریکا است، قاتل تمام مسلمانان فلسطین آمریکا است.» او همچنین در دفاع از سیاست های محدود کننده ای که بر زنان افغانستان در حوزه حق تحصیل و حضور در اجتماع از زمان حاکمیت طالبان اعمال شده، گفت که «به زنان افغانستان عزت و عفت بخشیده است، فحاشی را از بین برده اما آمریکا بر سر آنان سلاح گرفته، آنها را بمباران و شهید می کند.»
این اظهارات تند او علیه ایالات متحده در حالی مطرح می‌شود که طالبان به دنبال تقویت روابط خود با واشنگتن است. مقامات ارشد این گروه بارها اعلام کرده‌اند که خواهان روابط حسنه با جهان، از جمله ایالات متحده هستند؛ اما ظاهراً رهبر طالبان به این رویکرد تمایلی ندارد. از سوی دیگر، موضوع فلسطین همواره برای طالبان اهمیت داشته است، چه در واکنش به حوادث این کشور و چه در سخنرانی‌های هبت‌الله در مناسبت‌های گوناگون. تأکید طالبان بر حمایت از فلسطین بیشتر به دلیل کسب مشروعیت و تقویت نقش خود در جهان اسلام در جایگاه نخست، و سپس تحولات منطقه‌ای است. از آنجایی که هبت‌الله عموماً در برابر تحولات جهانی نقطه مشترکی با سایر بازیگران بین‌المللی ندارد، مسئله فلسطین می‌تواند گزینه‌ای مطلوب برای وی باشد.
رهبر قندهارنشین طالبان همچنین بر «اجرای شریعت» تاکید ویژه ای کرده است. هبت‌الله با انتقاد از دموکراسی تاکید کرد که «حتی یک قدم هم خلاف شریعت اسلامی» بر نمی دارد. نگاهی به سخنرانی های متعدد این رهبر طالبان نشان می دهد که او «شریعت» را خط قرمز خود و به نوعی ابزار حکمرانی تبدیل کرده است که در انباشت قدرت و نفوذ برای او تا اینجا موفقیت آمیزعمل کرده است. شریعت برای آخوندزاده به مثابه ابزار حکمرانی است که مسیر سیاستگذاری طالبان را با درون مایه دین و اخلاق مشخص می‌کند. ابزاری که با هیچ چیز دیگری قابل تعویض نیست.
رهبر طالبان: مراقب نیرنگ کافران باشید
اطاعت محور دیگری از سخنرانی عالی ترین فرد گروه طالبان بود. رهبر طالبان بر «دوری از اختلافات» بار دیگر تاکید کرد. او در این سخنرانی از علما می خواهد که از اختلاف نظر پرهیز کنند، برخلاف یکدیگر نظر ندهند و مراقب نیرنگ کافران باشند. «اطاعت» و «پرهیز از اختلافات» دو مساله اساسی است که رهبر طالبان را در چهارسال گذشته به زحمت انداخته است. شاید بتوان گفت که اصلی ترین مانع در مسیر حاکمیت گروهی که او هدایت کننده اصلی آن است، اختلافات داخلی بر سر تقسیم قدرت و عدم سرپیچی برخی از عالی ترین مقامات طالبان از دستورات اوست جایی که حداقل در یک مورد منجر به حذف این مخالفین شد.
اختلافات بالا گرفته درون گروهی که طالبان که از همان ماه های نخست بازگشت این گروه به قدرت در روندی آهسته اما پیوسته آشکار شده بود منجر به آن شد که سوپاپ انفجار این گروه از درون به یکی از سناریوهای سرنوشت حکومت سرپرست طالبان مطرح شود. این اختلافات تاجایی بالا گرفته بود که گزارش ها حکایت از آن داشت که مقامات ارشد این گروه به بهانه سفرهای درمانی و برای مدت طولانی خاک افغانستان را ترک می کردند.
این وضعیت در حالی است که رهبر این گروه بر موضوع «اطاعت» تأکید ویژه‌ای دارد و این مفهوم در کنار «شریعت» به هسته اصلی گفتمان او تبدیل شده است. او همچنین در بخش دیگری از سخنانش از علما می‌خواهد که «فریب نیرنگ کافران را نخورند.» این اظهارات در یکی از مهم‌ترین سخنرانی‌های او مطرح شده است؛ آن هم در شرایطی که همزمان با افزایش اختلافات داخلی طالبان، گزارش‌ها حاکی از آن بود که مخالفان درون‌گروهی هبت‌الله با سفرهای خارجی به دنبال جذب متحدانی برای افزایش نفوذ در برابر رهبر مستقر در قندهار هستند.
ناظران بر این باورند که هبت‌الله به دلیل سیاست‌های سختگیرانه و عدم انعطاف‌پذیری در برابر خواسته‌های جهانی، گزینه مطلوبی برای تعامل با جامعه بین‌الملل در خصوص افغانستان نیست. به گفته این ناظران، جهان به دنبال ارتباط با رهبران میانه‌رو و عملگراتر طالبان، نظیر سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و از مدعیان اصلی قدرت در کابل است. حقانی با زیر سوال بردن سیاست‌های رهبر طالبان، به جامعه جهانی برای تعامل چراغ سبز نشان داده است. در همین راستا، سفرهای گاه و بیگاه او به کشورهای عربی -که مراکز لابی‌گری منطقه‌ای هستند، در میانه تحریم‌ها، نشان از تمایل دو سویه برای روی کار آمدن فرد دیگری در رأس قدرت در افغانستان دارد.
هبت‌الله: رسانه‌ها درمورد من دروغ می‌گویند
در همین سخنرانی، رهبر طالبان رسانه‌ها را نیز هدف قرار داد. او صحبت‌های رسانه‌ها درباره خودش را «دروغ» خواند و گفت: «امروز مطبوعات طوری است که هرکس در جیب خود دارد. دروغ گفته می‌شود. حرفی را شنیده‌ام که تهمت مطلق است. در حق من چیزی گفته‌اند که دروغ مطلق است.» او سپس افزود: «اینکه می‌گویند در حکومت فلانی نیست، اما شما ببینید کسانی که بر شما حکومت می‌کنند، چه کسانی هستند. از کجا آمده‌اند؟ سابقه آنها را ببینید.»
این انتقاد از عملکرد رسانه‌ها در حالی صورت می‌گیرد که ملا حسن آخوند، نخست‌وزیر طالبان نیز پس از اقامه نماز عید اعلام کرد که این گروه اجازه نمی‌دهد چراغ این نظام خاموش شود. او همچنین برخی رسانه‌ها را متهم کرد که دستاوردهای طالبان را کوچک‌نمایی می‌کنند.
به هر روی، رهبر طالبان در این سخنرانی بر موضوعاتی تأکید کرده است که برای او اولویت دارند؛ موضوعاتی که در ادامه مسیر حکمرانی‌اش تأثیرگذار و کمک‌کننده خواهند بود.
