به گزارش ایراف، این نهاد ملل متحد گفته است که دسترسی به آب پاک، خدمات درمانی، برق و بهداشت حداقلی نیز برای بسیاری از ساکنان این مکان‌ها یک «رویایی دست‌نیافتنی است.»
به گفته این نهاد ملل متحد، گسترش بی‌رویه شهرنشینی، جنگ‌های طولانی، فقر، و آوارگی داخلی باعث شده‌اند که ده‌ها هزار خانواده در حومه‌های شهرهای بزرگی چون کابل، هرات، قندهار، مزارشریف و جلال‌آباد، بدون سند مالکیت و بدون دسترسی به خدمات اولیه به سر ببرند.
در این گزارش آمده است که بسیاری از این سکونتگاه‌ها در مناطقی ساخته شده‌اند که از لحاظ قانونی به رسمیت شناخته نمی‌شوند و ساکنان آن از هرگونه حمایت شهری، اجتماعی یا قانونی محروم‌اند.
به گفته این گزارش، به‌ویژه زنان، کودکان و سالمندان در این مناطق با تهدیدهای مضاعف روبرو هستند.
یکی از مسئولان برنامه اسکان بشر ملل متحد در کابل گفته است: «در غیاب برنامه‌ریزی شهری و خدمات عمومی، سکونتگاه‌های غیررسمی به مراکز فقر، بیماری و بی‌ثباتی اجتماعی تبدیل شده‌اند. اگر فوراً اقدام نشود، این وضعیت می‌تواند به یک بحران انسانی تمام‌عیار بینجامد.»
بررسی‌های میدانی این نهاد نشان می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد ساکنان این سکونتگاه‌ها به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند، بیش از ۶۰ درصد فاقد برق هستند و دسترسی به مراقبت‌های اولیه بهداشتی در این مناطق تقریباً وجود ندارد.
برنامه اسکان بشری ملل متحد از نهادهای مسئول در افغانستان خواسته است تا با همکاری جامعه جهانی، راهکارهایی عملی برای بهبود وضعیت این مناطق تدوین کنند.
این سازمان تأکید کرده که توسعه پایدار تنها زمانی ممکن است که به نیازهای مردمی در حاشیه شهرها توجه جدی شود.
برنامه اسکان بشر ملل متحد همچنین خواستار سرمایه‌گذاری فوری در بهبود زیرساخت‌های شهری، توسعه مسکن ارزان، خدمات بهداشت، آب‌رسانی و آموزش در این سکونتگاه‌ها شد و هشدار داد که هرگونه تعلل، پیامدهای انسانی و اجتماعی گسترده‌ای در پی خواهد داشت.
