به گزارش ایراف، نشست سقوط اصفهان و تاثیر آن بر شناخت و تصویر جامعه ایرانی از مهاجرین افغانستانی با سخنرانی سید جواد میری، جامعه شناس و مجتبی نوروزی، کارشناس و پژوهشگر حوزه افغانستان پنجشنبه، ۸ اردیبهشت، در خانه اندیشه ورزان برگزار گردید
مجتبی نوروزی در این نشست، گفت: مهاجر ستیزی یک موج است و یک جریان جدید نیست قبلا نیز با آن مواجه بودیم و نباید آن را محدود به یکی دو سال گذشته کنیم زیرا محدودیت زمانی باعث می‌شود، نتوانیم این موج را تحلیل کنیم.
وی افزود: در فرهنگ ایرانی ارجاع به تاریخ بسیار اهمیت دارد و اثر گذاری یک شعر در جایی است که به تاریخ ارجاع داده می‌شود. انگاره‌های ذهنی انسان در شکل دادن به کنش های انسان‌ها بسیار اهمیت دارد و این اثر گذاری به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه صورت می گیرد.
این پژوهشگر حوزه افغانستان در ادامه توضیح داد: در طول نسل ها ما بار ها ماجرای اصفهان را تکرار کردیم و تاریخ برای همه جذاب است. روایتی که ریشه در تاریخ دارد در کنش امروز ما بسیار تاثیرگذار است.
نوروزی تاکید کرد: اگر یک واقعه مشترک از ایران و افغانستان وجود داشته باشد و در واقع اگر یک روایت یک نگاه مشترک وجود داشته باشد منجر به نزدیکی دو ملت می شود اما اگر از یک روایت دو نگاه به وجود بیاید منجر به اختلاف میان دو ملت می‌شود.
وی بیان کرد: ما از سقوط اصفهان یک روایت ایرانی و یک روایت افغان داریم. روایت ایرانی می گوید اصفهان آخرین مظهر شکوفایی تاریخ و تمدن ایرانی است و همزمانی این اتفاق سقوط اصفهان نه تنها این عظمت را از بین برد بلکه ایران را از هم‌ترازی با کشورهای توسعه یافته جدا کرد و ایران از پیشرفت عقب ماند در این روایت ریشه تمام بدبختی های ما سقوط اصفهان است.
این کارشناس حوزه افغانستان در ادامه توضیح داد: در روایت افغان دو مسئله درباره سقوط اصفهان وجود دارد در واقع این مسئله سقوط اصفهان مظهر قدرت نمایی است. نکته دوم اساسا این ماجرا مبدا آشنایی جهان بیرون از منطقه ما با پشتون ها است.
نوروزی ادامه داد: ما چند نقطه تاریخی پیدا کردیم که باید در باب تاریخ نگاری آنها یکسری نقد ها به آن وارد کنیم و یکسری بازنویسی ها بر روی آنها انجام دهیم تا بتوانیم این مبدا دشمن تراشی را از بین ببریم و مسئله سقوط اصفهان یکی از این نقاط است.
وی گفت: زمانی که یک اتفاق می افتد روایت های مختلفی از آن شکل می گیرد. ما با کمبود منابع یا فقدان منابع درباره اتفاق سقوط اصفهان روبرو هستیم. آیا یک دیوان سالاری در اصفهان وجود داشته؟ اگر دیوان سالاری وجود داشته پس این اتفاق را روایت کرده اند و به احتمال زیاد این منابع مورد توجه قرار نگرفته اند. ما امروز تاریخ را بر مبنای سنت سیاسی سه قرن پیش می نویسیم.
این کارشناس حوزه افغانستان بیان داشت: ما از یک‌جایی به بعد یک تغییر روایت داریم. باید جغرافیای سیاسی و تاریخی قندهار را بشناسیم تا بتوانیم درباره سقوط صفهان صحبت کنیم و ماجرای سقوط اصفهان نیاز به بازنگری دارد. شاه عباس برای اداره امپراطوری خود به یک جمع بندی رسیده بود اما ۱۰۰ سال بعد از ایشان شاهان سیاست شاه عباس را بروز نمی‌کنند و از آن سیاست کنترل پیرامونی فقط یک ظاهر می ماند.
نوروزی تاکید کرد: محمود هوتکی هرچه جلو تر آمد بیشتر متوجه ضعف دربار صفویه شد و آن هیمنه که در ذهنش از دربار صفویه وجود داشت فرو ریخت. سقوط اصفهان بیش از آنکه ریشه در حمله محمود هوتکی داشته باشد ریشه در بی کفایتی دربار صفویه داشت یعنی روندی که در دربار صوفیه جاری بود باعث شد اینقدر دربار ضعیف شود که محمود دست به چنین کاری بزند و حتی اگر محمود هوتکی حمله نمی‌کرد، یک نفر دیگر حمله می‌کرد.
وی افزود: نباید ضعف دربار خودمان را گردن ضعیف ترین حلقه جامعه امروز بیندازیم و این نگاه یک نوع ساده سازی مسئله است که کار درستی نیست. افغانستان امروز افغانستان زمان سقوط اصفهان نیست نباید این افغانستان را به افغانستان آن زمان تعمیم دهیم و این اتفاقات را به گردن آنها بیندازیم.
این کارشناس حوزه افغانستان تشریح کرد: هر پدیده اجتماعی می‌تواند تهدید یا فرصت باشد، مهاجران نیز می‌توانند هم تهدید باشند هم فرصت باشند و اگر آنها را تهدید معرفی کنیم یک اشتباه بزرگ مرتکب می‌شویم زیرا آنها را به تهدید تبدیل می‌کنیم و این یک اشتباه راهبردی است.
