به گزارش ایراف، به نقل از نشریه صدای جنوب آسیا، در حالی که چین از ارائه یک چشم انداز کلان برای آینده افغانستان خودداری کرده است، همچنان بر موضوعاتی همچون مبارزه با تروریسم، کمک‌های بشردوستانه، پیوندهای منطقه‌ای و سازوکارهای چندجانبه تأکید دارد.
بر اساس تحلیل این نشریه، پکن تمایل ندارد روی افغانستان ریسک بزرگی کند یا به طور رسمی حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد. این رویکرد به چین اجازه می دهد در روند بازسازی افغانستان هزینه کمتری متقبل شود، اما در عین حال ممکن است نفوذش را در برابر رقبایی چون هند از دست بدهد.
نویسنده در این مطلب می‌گوید که چین پیش از تسلط طالبان نیز قدرت مسلطی در افغانستان نبود. در سال ۲۰۱۹، سفیر وقت چین در کابل اعتراف کرد که کشورش قدرت کافی برای حمایت مستقل از افغانستان را ندارد. در آن زمان نیز تمرکز چین بر مقابله با تروریسم، کمک های انسان دوستانه، اتصال منطقه ای در سطح محدود و بهره گیری از سازوکارهای چندجانبه بود.
در ادامه این یادداشت آمده که پس از تسلط طالبان، چین ایده هایی مانند «ابتکار تونشی» در سال ۲۰۲۲ را مطرح کرد که بر همکاری اقتصادی منطقه ای تأکید داشت، اما بیشتر این طرح ها ادامه برنامه های قبلی بودند. چین سال هاست که به دنبال گسترش کریدور اقتصادی چین – پاکستان (CPEC) به افغانستان است، اما اجرای آن به کندی پیش می رود و بدون به رسمیت‌شناختن رسمی طالبان نیز بعید است پیشرفتی حاصل شود.
نگارنده بر این باور است که با وجود تمایل چین به بهره برداری از موقعیت ژئوپولیتیکی افغانستان، موانعی جدی بر سر راه این هدف وجود دارد، از جمله تهدید گروه های تروریستی مانند داعش، ضعف زیرساخت های پایه ای و بحران های انسانی.
تحلیلگران چینی همچنین از اختلافات داخلی در صفوف طالبان که می تواند به خشونت بینجامد، ابراز نگرانی کرده اند. با این حال، از نگاه چین، طالبان تنها نیروی مسلط احتمالی در افغانستان است که باید با آن تعامل کرد.
نویسنده در ادامه می‌گوید که چین از مدت ها پیش از سقوط کابل، روابط خود با طالبان را گسترش داده بود و در جولای ۲۰۲۱ از آن ها برای دیدار رسمی در پکن دعوت کرد. پس از تسلط طالبان، چین از معدود کشورهایی بود که سفارت خود را در کابل حفظ نمود، و نخستین کشوری شد که سفیر جدیدی به افغانستان فرستاد و حتی اعتبارنامه سفیر طالبان را نیز پذیرفت.
به باور نگارنده، چین همچنین در نهادهایی چون سازمان ملل، به نفع طالبان موضع گیری کرد و خواستار رفع تحریم ها و آزادسازی دارایی های مسدودشده افغانستان شد. با این حال، سطح تماس های رسمی بین چین و طالبان از اوج خود در اواسط ۲۰۲۴، در چهار ماه نخست ۲۰۲۵ به نصف کاهش یافته است.
این نشریه بیان می‌دارد که در این میان، طالبان در حال گسترش روابط با سایر کشورهاست، از امارات و ایران گرفته تا رقبای چین مانند هند و حتی ایالات متحده. به تازگی روسیه نیز طالبان را از فهرست گروه های تروریستی خود خارج کرده و ممکن است پنجمین کشوری شود که سفیر طالبان را می پذیرد.
طالبان اکنون سیاست خارجی «متوازن تری» در پیش گرفته و چین را تنها یکی از شرکای مهم خود می نامد، نه مهم ترین. به ویژه در جریان بحران اخیر میان هند و پاکستان، حمایت زودهنگام چین از پاکستان به روابطش با هند آسیب زد. اگرچه رسانه های پاکستانی ادعا کردند چین و پاکستان هند را از افغانستان کنار زده اند، اما طالبان بلافاصله با وزیر امور خارجه هند تماس برقرار کرد.
به باور نویسنده چین در حال حاضر با محدودیت هایی در توسعه روابط اقتصادی با افغانستان مواجه است و تمایلی به پیشگامی در به رسمیت شناختن طالبان ندارد. برخی تحلیل ها حاکی از آن است که اگر چند کشور به طور هم زمان طالبان را به رسمیت بشناسند، چین نیز به آن خواهد پیوست تا هزینه های سیاسی این اقدام را کاهش دهد. در عین حال، طالبان بندر چابهار، که با سرمایه گذاری هند توسعه یافته، را بر بندرهای تحت حمایت چین در پاکستان ترجیح داده است، موضوعی که برای ابتکارات منطقه ای چین یک تهدید به شمار می رود.
در این تحلیل گفته شده که در نهایت، چین دیگر تنها بازیگر مهم برای طالبان نیست. اگرچه تعامل محتاطانه چین با طالبان ادامه دارد، اما گسترش روابط طالبان با دیگر کشورها، از نفوذ پکن می کاهد. در حالی که چین ترجیح می دهد مسئولیت بازسازی افغانستان را به دیگران واگذار کند، باید مراقب باشد این انفعال به هزینه های استراتژیکی برایش منجر نشود.
با گذشت نزدیک به چهار سال از حاکمیت طالبان، چین هنوز آماده به رسمیت شناختن رسمی آنان نیست و این تردید می تواند زمینه ساز ورود رقبای منطقه ای به افغانستان شود.
