به گزارش ایراف، به نقل از آژانس خبری آسیا نیوز، گزارش های اخیر سازمان های بین المللی، از جمله کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ، نشان می‌دهند که در ماه‌های اخیر، افغانستان شاهد موجی از بازگشت پناهندگان بوده است.
طبق گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، نزدیک به ۱۱۰,۰۰۰ پناهنده افغان که در پاکستان اقامت داشتند، به‌طور جدی به حمایت بین‌المللی و اسکان مجدد در کشورهای ثالث نیاز دارند، زیرا وضعیت زندگی در افغانستان به شدت بحرانی است.
پاکستان و ایران که میزبان میلیون‌ها پناهنده افغان بودند، اخیراً تحت فشارهای داخلی و بین‌المللی اقدام به بازگرداندن پناهندگان کرده‌اند. طبق گزارش‌ها، در ماه آوریل تنها ۳۰۰,۰۰۰ نفر به افغانستان بازگشتند که شامل ۴۴,۵۰۰ نفر از پاکستان و ۱۷۰,۲۰۰ نفر از ایران می شود. این بازگشت‌ها، هم به‌طور داوطلبانه و هم اجباری، وضعیت انسانی در افغانستان را که از قبل با مشکلات فقر، ناامنی غذایی، خشکسالی و جابه‌جایی داخلی مواجه بود، پیچیده‌تر کرده است.
یکی از مسائلی که در این زمینه قابل توجه است، آسیب‌پذیری ویژه گروه‌های خاصی از پناهندگان است. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تاکید دارد که پناهندگان افغان که به‌ویژه تحت تهدیدات طالبان قرار دارند، شامل زنان، کودکان و افرادی هستند که تجربه خشونت‌های مختلف را داشته‌اند.
به‌ویژه در شرایطی که حقوق بشر در افغانستان به شدت محدود شده و فشار بر اقشار آسیب‌پذیر افزایش یافته، این افراد نیازمند حمایت فوری بین‌المللی هستند.
در همین راستا، برنامه اسکان مجدد کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل از دهه ۱۹۸۰ توانسته است به هزاران پناهنده افغان کمک کند تا زندگی خود را در کشورهای ثالث بازسازی کنند. با این حال، پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، روند اسکان مجدد به شدت کند شده است.
همچنین، وضعیت اقتصادی افغانستان که پس از تسلط طالبان به شدت در حال فروپاشی است، منجر به تشدید بحران انسانی شده است. از سوی دیگر، به‌دلیل انباشت بحران‌های مختلف، از جمله فقر شدید و کمبود منابع اولیه، زیرساخت‌های کشور به‌شدت تحت فشار قرار گرفته‌اند.
بسیاری از افغان‌هایی که از پاکستان و ایران بازگشته‌اند، در حال مواجهه با فقر و شرایط بحرانی زندگی هستند و دولت افغانستان توانایی مقابله با این وضعیت را ندارد.
در این شرایط، سازمان‌های بشردوستانه مانند صلیب سرخ در تلاش برای جلب کمک‌های مالی و فراهم آوردن خدمات فوری به پناهندگان بازگشته هستند. با این حال، شرایط در مرزها به‌طور فزاینده‌ای دشوارتر می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از پناهندگان بازگشتی با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند و همچنان وضعیت انسانی آنها در مرزها بحرانی باقی مانده است.
در زمینه سیاست خارجی، طالبان به‌طور فزاینده‌ای روابط خود را با کشورهای قدرتمند منطقه‌ای مانند چین و روسیه تقویت کرده است. این تغییرات در روابط دیپلماتیک، به‌ویژه با توجه به تنش‌های موجود میان طالبان و کشورهای غربی، به وضوح نشان‌دهنده تغییرات عمده در معادلات ژئوپولیتیکی منطقه است.
یکی از اقدامات اخیر طالبان، تلاش برای کاهش حملات تروریستی در پاکستان و همچنین آغاز مذاکره برای تنظیم معاملات مالی با روسیه به‌جای استفاده از دلار است. این اقدامات به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر تحولات سیاسی منطقه‌ای قرار دارند، به‌ویژه فشارهای فزاینده چین برای تقویت روابط با افغانستان و پاکستان.
در نهایت، این تحولات نشان‌دهنده وضعیتی است که بحران انسانی در افغانستان همچنان ادامه دارد و بازگشت پناهندگان افغان از کشورهای همسایه تنها بخشی از یک بحران گسترده‌تر است که به شدت نیازمند پاسخ‌های فوری و موثر از جامعه جهانی است.
این بحران نه تنها چالش‌های اقتصادی و انسانی بزرگی به همراه دارد، بلکه می‌تواند به تقویت روابط ژئوپولیتیکی میان افغانستان، پاکستان، چین و روسیه نیز منجر شود.
