به گزارش ایراف، نشریه آسیا پلس امروز(پنجشنبه، ۱ خرداد) با انتشار تحلیلی به تغییر رویکرد جهان در برابر طالبان پرداخته و نگاشته است که نقطه عطف این تحول، اعلام وزیر خارجه آمریکا درباره بازنگری در جایگاه طالبان به عنوان «سازمان تروریستی خارجی» است.
این بازنگری در پی آزادی چند شهروند آمریکایی از بازداشت طالبان، و با هدف استفاده از اهرم‌های حقوقی برای واداشتن این گروه به همکاری امنیتی با آمریکا آغاز شده است.
در حال حاضر، طالبان در فهرست سازمان‌های تروریستی خاص وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار دارد، اما حذف نام آن از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی، پیامدهای حقوقی قابل توجهی به همراه خواهد داشت. در همین حال، برخی کشورها از جمله قزاقستان، قرقیزستان و به ویژه روسیه، طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج کرده‌اند. در روسیه، ممنوعیت فعالیت طالبان در آوریل ۲۰۲۵ به حالت تعلیق درآمد، اقدامی که به رغم عدم شناسایی رسمی، نشانه نوعی تمایل به تعامل عمل‌گرایانه با طالبان است.
در آسیای مرکزی نیز کشورهای ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان وارد همکاری‌های اقتصادی و فنی با طالبان شده‌اند. پروژه‌های مشترک در حوزه‌های معدن، انرژی و ترانزیت در حال شکل‌گیری است و طالبان در این عرصه‌ها نقش خود را تثبیت کرده است. تاجیکستان، اگرچه همچنان موضع انتقادی دارد، اما از موضع‌گیری صریح نیز پرهیز می‌کند و «سکوت استراتژیک» در قبال طالبان اختیار کرده است.
در چنین فضایی، نوعی واقع‌گرایی سیاسی در حال شکل‌گیری است که به ویژه برای آمریکا و کشورهای منطقه اهمیت دارد. برای طالبان، خروج از فهرست سیاه، به معنای گامی اساسی در مسیر مشروعیت بین‌المللی است. این تحول می‌تواند مسیر را برای دسترسی به دارایی‌های بلوکه شده، تسهیل کمک‌های بشردوستانه و حضور در گفتگوهای بین‌المللی هموار کند. از منظر منطقه‌ای نیز، تعامل با حکومتی که به صورت نسبی مشروعیت یافته، می‌تواند از تنش‌های مرزی بکاهد، پروژه‌های اقتصادی را تسهیل کند و در کاهش تهدیدات تروریستی مؤثر باشد.
برای آمریکا، تعامل محدود و مشروط با طالبان، راهی برای پیشبرد منافع امنیتی در افغانستان بدون مداخله مستقیم نظامی است. همکاری احتمالی طالبان در مقابله با داعش خراسان و القاعده، و نیز آزادی شهروندان آمریکایی، از جمله انگیزه‌های کلیدی در این زمینه است.
افزون بر آن، دولت آمریکا می‌تواند از ابزار بازنگری حقوقی به عنوان اهرم فشاری برای واداشتن طالبان به برخی اصلاحات سیاسی، از جمله رعایت حداقلی حقوق بشر، استفاده کند.
در مجموع، با وجود نگرانی‌های معتبر درباره عملکرد داخلی طالبان، نوعی تغییر تدریجی در نگاه جهانی در حال وقوع است. اگر این تغییر با دیپلماسی فعال، شروط روشن و نظارت دقیق همراه شود، می‌تواند به شکلی از ثبات منطقه‌ای بینجامد که هم برای طالبان، هم برای همسایگان افغانستان و هم برای قدرت‌هایی مانند آمریکا سودمند باشد.
