به گزارش ایراف، اکونومیک تایمز در گزارش اخیرش به پیامی از میر یاب بلوچ، یک فعال بلوچ اشاره کرده که در صفحه کاربری خود در ایکس گفته است:
«این آغاز پایان ناپاکستان است. پس از بهارات (هند)، اکنون افغانستان هم در حال آمادهسازی برای ساخت سدهایی برای قطع جریان آب به ناپاکستان است.»
این فعال بلوچ ادعا کرده که ژنرال مُبین، یکی از فرماندهان ارشد ارتش طالبان، اخیراً از منطقه کنر در شرق افغانستان بازدید کرده و محل احتمالی ساخت یک سد را بررسی کرده و از دولت کابل خواسته تا بودجه ساخت سدهایی برای نگهداری آبهایی که به پاکستان میروند، فراهم کند.
او در این خصوص گفته است: «این آب، خون ماست و نمیتوانیم اجازه دهیم از رگهایمان خارج شود. باید جلوی جریان آب را بگیریم تا هم نیازهای برقیمان تأمین شود و هم کشاورزیمان تقویت گردد.»
رودخانه کنر که از شاخههای رود کابل است، از افغانستان وارد پاکستان میشود و منبع حیاتی برای مناطق کشاورزی پاییندست محسوب میشود.
این در حالی است که موضوع تقسیم آب مدتهاست که یکی از مسائل حساس در جنوب آسیاست. هند و پاکستان بر سر رودخانههای مشترک دارای پیمان رسمی هستند (پیمان آبهای سند از سال 1960)، اما بین افغانستان و پاکستان چنین توافقنامهای وجود ندارد.
از سوی دیگر تاکنون هیچگونه تأیید رسمی از سوی طالبان یا مقامات پاکستانی در مورد بازدید ژنرال مُبین یا برنامه ساخت سد منتشر نشده است.
شایان ذکر است در سالهای اخیر، هند نیز موضع تهاجمیتری نسبت به پیمان آبهای سند اتخاذ کرده است، بهویژه پس از افزایش تنشهای مرزی و حملات تروریستی که به گروههای مستقر در پاکستان نسبت داده شدهاند.
اگرچه هند هنوز بهطور رسمی از این پیمان خارج نشده، اما آن را به حالت تعلیق درآورده و اکنون از سهم بیشتری از آب بهرهبرداری میکند که پیشتر بدون استفاده به سمت پاکستان میرفت. پروژههایی مانند نیروگاههای آبی کیشانگنگا و رَتل بخشی از این راهبرد هستند.
دولت هند همواره تأکید کرده که این پروژهها در چارچوب قانونی پیمان انجام شدهاند، اما نتیجه نهایی کاهش جریان آبی به پاکستان در بازههایی از سال بوده که نگرانیهایی را برای کشاورزی وابسته به سیستم رود سند در پاکستان به وجود آورده است.
در حالی که هیچیک از دولتهای کابل یا اسلامآباد بهصورت رسمی به این ادعا واکنش نشان ندادهاند، اما انتشار چنین گزارشهایی نشان میدهد که موضوع آب در حال تبدیل شدن به یکی از محورهای ژئوپلیتیکی کلیدی در منطقه است که تأثیرات بالقوهای بر روابط دوجانبه، امنیت غذایی و مدیریت منابع طبیعی دارد.
از سوی دیگر موضوع آب یکی از موضوعات مناقشه برانگیز طالبان با جمهوری اسلامی ایران نیز بوده است.
پیشتر امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان در نشست مجمع گفتوگوی تهران با اشاره به تامین حقابه ایران بار دیگر تکرار کرده که این «وظیفه شرعی و اسلامی» حکومت طالبان است که به مردم تشنه سیستان آب برساند.
وی در این زمینه به اظهارات نخست وزیر طالبان در دیدار با سید عباس عراقچی در کابل اشاره کرد و گفت که حتی بدون معاهده هیرمند نیز حکومت طالبان «وظیفه شرعی» خود میداند که آب مورد نیاز ایران را تامین کند.