به گزارش ایراف، اداره برق طالبان در خبرنامه‌ای امروز (چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت) اعلام کرد که نمایندگانی از تاجیکستان، قرقیزستان، افغانستان و پاکستان، همچنین نمایندگان بانک توسعه اسلامی و سایر نهادها و سازمان‌های بین‌المللی در این نشست حضور دارند.
این نشست به بررسی وضعیت کنونی پروژه کاسا-۱۰۰۰، پیشرفت‌ها، راهکارهای حل مشکلات و دیگر جنبه‌های آن خواهد پرداخت.
کاسا ۱۰۰۰ چیست؟
پروژه کاسا-۱۰۰۰ که از آسیای مرکزی به آسیای جنوبی برق منتقل می‌کند، با هدف اتصال کشورهای تولیدکننده انرژی به بازارهای مصرف طراحی شده است. این خط انتقال برق از هفت ولایت افغانستان عبور کرده و نهایتاً به پاکستان خواهد رسید.
بر اساس گزارش‌ها، ۱.۲ میلیارد دلار، تأمین شده توسط بانک جهانی، بانک توسعه اسلامی، بانک سرمایه‌گذاری اروپا و بانک اروپایی بازسازی و توسعه با ظرفیت انتقال ۵۰۰ کیلووات برق اجرا و تکمیل این پروژه در افغانستان با چالش‌هایی همراه بوده است.
از جمله مهم‌ترین موانع، تحولات سیاسی و به‌ویژه روی کار آمدن حکومت طالبان در سال ۲۰۲۱ است که موجب توقف ساخت زیرساخت‌های ضروری گردید.
فرهاد محمودی، رئیس برنامه‌های وزارت انرژی و آب حکومت طالبان، در سال ۱۴۰۳ اظهار داشت که مذاکرات با بانک جهانی برای آغاز عملیات اجرایی این پروژه ادامه دارد. وی تأکید کرد که با تکمیل این طرح، افغانستان سالانه ۶۵ میلیون دلار درآمد خواهد داشت.
دلیر جمعه، وزیر انرژی تاجیکستان نیز در ماه ژانویه اعلام کرد که پروژه کاسا-۱۰۰۰ احتمالاً تا سال ۲۰۲۷ پس از اتمام کارها در قلمرو افغانستان تکمیل و راه‌اندازی خواهد شد.
پروژه کاسا-۱۰۰۰ یکی از طرح‌های استراتژیک منطقه‌ای است که در سال ۲۰۱۶ توسط رهبران تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و قرقیزستان کلید خورد. هدف اصلی این پروژه ایجاد یک بازار انرژی میان‌منطقه‌ای است که کشورهای تولیدکننده برق را به بازارهای مصرف‌کننده متصل کند. اما تحولات سیاسی در افغانستان و تعلیق تأمین مالی برخی شرکای بین‌المللی باعث تأخیر در اجرای بخش‌های مختلف این پروژه شده است.
سایه احتمالی تنش‌های دیپلماتیک تاجیکستان با طالبان بر روند رشد کاسا ۱۰۰۰
تاجیکستان به طور سنتی و تاریخی از مخالفان جدی و سرسخت طالبان و از متحدان نزدیک گروه‌ها و جریان‌های مخالف طالبان بوده است؛ به طوری که این کشور به پناهگاه امنی برای مخالفان این گروه چه در جریان جنگ‌های داخلی و چه پس از سلطه مجدد آن‌ها بر قدرت در اوت ۲۰۲۱ تبدیل شده بود.
دوشنبه برخلاف بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی که بازگشت طالبان را به معنای قطع روابط با افغانستان تلقی نکردند و تمایل به داشتن روابط خوب یا عمل‌گرایانه با افغانستان، فارغ از اینکه چه کسی در قدرت است را در اولویت قرار دادند، روابط خود را با حاکمان اسلام‌گرای کابل قطع و با تأکید بر نگرانی‌های امنیتی ناشی از افغانستان، در تلاش برای همراه کردن منطقه و جهان با خود در برابر افغانستان تحت حاکمیت طالبان بود.
به عبارت دیگر، هم‌زمان با حاکمیت دوم طالبان، مقامات تاجیکستان بلافاصله موضعی سازش‌ناپذیر اتخاذ کردند و نیروهای سیاسی ضد طالبان از جمله تاجیک‌های افغانستان و افراد بانفوذ شمال کشور را پذیرفتند و سفارتخانه خود را در کابل بستند. از سوی دیگر، از واگذاری سفارت افغانستان به حکومت سرپرست طالبان نیز خودداری کردند.
امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، در ماه‌های نخست تسلط طالبان بر کابل، از این گروه به دلیل عدم تشکیل دولت فراگیر و نقض حقوق بشر در پنجشیر انتقاد کرد.
او همچنین در جریان سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۱ هشدار داد که گروه‌های تروریستی مختلف، فعالانه از وضعیت ناپایدار نظامی-سیاسی در افغانستان برای تقویت مواضع خود استفاده می‌کنند. او افزود که باید به طور جدی از تبدیل شدن افغانستان به سکویی برای تروریسم بین‌المللی نگران باشیم. در مقابل، طالبان نیز در پاسخ به تاجیکستان هشدار داده بود که در امور داخلی افغانستان مداخله نکند.
با این همه، اکنون تاجیکستان و طالبان شریک پروژه بزرگ کاسا ۱۰۰۰ هستند. به باور ناظران، تنش‌های سیاسی میان کابل و دوشنبه احتمالاً بر روند پیشرفت این پروژه تأثیرگذار خواهد بود.
